جو مریخ روزگاری سرشار از اکسیژن بوده است

جو مریخ روزگاری سرشار از اکسیژن بوده است.این راز، به تازگی از دل سنگ های سیاره بهرام (مریخ) فاش شده و داستان روزگار پر اکسیژن سیاره سرخ را روایت می کند.

بهرام لقب “سیاره ی سرخ” را مدیون فراوانی اکسید آهن یا همان “زنگار” بر روی سطحش است. ولی افزون به این همه آهن، خودروی کنجکاوی ناسا اکنون مقادیر چشمگیری از اکسید منگنز هم در سنگ های دهانه ی گیل بهرام یافته.

آنیِس کوزان از بنیاد پژوهش اخترفیزیک و سیاره شناسی در تولوز فرانسه، در همایش انجمن دانش زمین اروپا که اوایل همین هفته در وین اتریش برگزار شد گفت:

ما پی بردیم که ۳ درصد از سنگ های بهرام محتوای اکسید منگنز بالایی دارند. چنین چیزی نیاز به آب فراوان و شرایط نیرومند اُکسایش (اکسیداسیون) دارد، بنابراین هوای سیاره شاید بسیار بیش از آنچه می پنداشتیم اکسیژن در بر داشته است.

جو مریخ هم اکنون از ۹۵% دی اکسید کربن و تنها اندکی اکسیژن ساخته شده. با این وجود، بسیاری از پژوهشگران بر این گمانند که بهرام شاید در گذشته هوایی پُراکسیژن داشته است. اکنون به ادعای گروه کنجکاوی، این سرراست ترین نشانه ایست که برای چنین نظریه ای به دست آمده.

خودروی کنجکاوی اکسید منگنز را به کمک دستگاه لیزرافکن خود (شمکم، ChemCam) شناسایی کرد، دستگاهی که بر سنگ ها لیزر می افکند و ابر خاکی که در نتیجه ی این کار بلند می شود را برای شناسایی مواد شیمیایی و کانی ها بررسی می کند. پژوهشگران تاکنون به سن دقیق این اکسید منگنر پی نبرده اند، ولی امیدوارند با بهره از داده های بیشتر در آینده این کار را اجام دهند.

به گفته ی کوزان، از آنجایی که بیشتر ته‌نشست های دی اکسید منگنز نزدیک به جایی در دهانه هستند که روزگاری دریاچه بوده، این مایع روان با اکسیژن محلول در آن می توانسته نقشی در پیدایش ته‌نشست ها داشته باشد:

واقعا امکان دارد که در هوا و جو مریخ اکسیژن بوده، و چه بسا در آن منطقه هم آب برای اُکسایش در دسترس بوده است.

هرچند به گفته ی دامین لوازو از دانشگاه لیون فرانسه، اگر اکسیژن بیش از حد وجود داشته، نمی توانسته چیز خوبی برای زندگی ذره بینی بوده باشد. بر روی زمین، مولکول های زیستی (زیست‌مولکول ها) در اثر اکسایش می شکنند. پدیدار شدن اکسیژن روی زمین به ارگانیسم هایی ربط داده شده که خودشان آن را تولید کردند، ولی این برای همسایگان آن ارگانیسم ها یک فاجعه بود.

وی می گوید:

مولکول اکسیژن (O۲) برای زندگی از گونه ی که ما می شناسیم بد بود، ولی ما می دانیم که تنها موجودات زنده هستند که می توانند مقادیر فراوانی از O۲ را تولید کنند.