اهرام برزیل، سازههایی مرموز و غولآسا در سواحل جنوبی این کشور هستند که برخی پژوهشگران آنها را قدیمیترین اهرام شناختهشده در جهان میدانند. اگر این ادعا درست باشد، تاریخ تمدنهای بشری نیاز به بازنویسی خواهد داشت.
در سالهای اخیر، شواهد تازهای از وجود ساختارهایی باستانی و عظیم در امتداد سواحل اقیانوس اطلس در برزیل کشف شدهاند که به باور گروهی از محققان، نهتنها قدمتی بیش از اهرام مصر دارند، بلکه از نظر مقیاس و هدف نیز شگفتانگیزند. یافتههای باستان شناسی نشان میدهد این سازهها، که به «سامباکی» یا تپههای صدفی معروفاند، شاید در واقع اهرامی مذهبی بوده باشند.
آغاز بازنگری در تاریخ باستانی
طبق گزارشها، اهرام موسوم به سامباکی، در حقیقت از هزاران سال پیش، محل تدفین، آیینهای مذهبی و ساختارهای اجتماعی پیشرفته در برزیل بودهاند. در کنار این بناها، بقایای انسانی، پلاکهای سنگی، سینهپوشهای صدفی و پیکرههایی از حیوانات بومی منطقه کشف شدهاند.
بر اساس مطالعات انجامشده، این اهرام از پوسته صدفها ساخته شدهاند و قدمت برخی از آنها به حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمیگردد؛ یعنی صدها سال قبل از ساخت اهرام اولیه مصر. همین تفاوت زمانی باعث شده برخی پژوهشگران ادعا کنند این سازهها قدیمیترین اهرام جهان هستند.
تفاوت در ساختار و هدف
با اینکه اهرام برزیل و مصر از نظر ظاهری شباهتهایی دارند، اما روش ساخت و مصالح آنها کاملا متفاوت بوده است. اهرام مصری با سنگ ساخته شدهاند و ساختارشان یکپارچه و مهندسیشده است، اما اهرام برزیل در مراحل مختلف و طی دههها یا حتی قرنها ساخته شدهاند. از سوی دیگر، صدفهای دریایی ماده اصلی سازههای برزیلی بودهاند که همین موضوع باعث شده تا سالها تصور شود این تپهها فقط زبالهدانیهای قدیمیاند.
چرا دیر کشف شدند؟
دلیل اینکه این اهرام مدتها بهعنوان انباشت زباله تلقی میشدند، همین ساختار خاص آنهاست. اما تحقیقات جدید، بهویژه آنچه در نشریه Independent منتشر شده، نشان میدهد که این سازهها از نظر حجم بسیار بزرگتر از اهرام اولیه مصر بودهاند و ارتفاع برخی از آنها نیز قابلتوجه است.
با توجه به حجم عظیم صدفهای بهکاررفته، تخمین زده میشود که در گذشته بیش از هزار سازه شبیه به هرم در سواحل برزیل وجود داشتهاند. با این حال، امروزه تنها تعداد کمی از آنها باقی مانده است و بسیاری نیز در نتیجه فعالیتهای انسانی تخریب شدهاند.
ارتباطات فرهنگی یا ابداع مستقل؟
نکته جالبتوجه این است که بهرغم شباهت ساختار هرم در تمدنهای مختلف جهان، هیچ نشانهای از ارتباط مستقیم میان آنها در دوران باستان دیده نمیشود. برخی باستانشناسان معتقدند که ایده ساخت هرم بهصورت مستقل و همزمان در نقاط مختلف دنیا شکل گرفته است؛ دیدگاهی که هنوز محل بحث و اختلافنظر فراوان است.