یک زن که 2000 سال قبل در کوههای آلتای سیبری زندگی میکرد، دریچهای نو به خالکوبیهای باستانی و گسترش این هنر باز کرده است.
تجزیه و تحلیل دقیق بقایای مومیایی این زن، نه تنها تصاویر خالکوبیشده روی دستها و ساعدها را نمایش میدهد، بلکه روشی که آنها برای خالکوبی استفاده میکردند را نشان داده است. در این بخش خبری از گجت نیوز همراه ما باشید تا نگاهی به روشهای خالکوبی در دوران باستان داشته باشیم.
خالکوبی 2000 ساله در سیبری
یک تیم از محققان به رهبری جینو کاسپاری از موسسه زمینشناسی و انسانشناسی دانشگاه برن آلمان اظهار داشت که نقش و نگارهای یافتشده روی مومیایی این زن، پیچیدهترین نقشهایی هستند که تاکنون از فرهنگ پازیریک دیده شده است.
این دانشمند در ادامه افزود خالکوبیهای فرهنگ پازیریک (دامداران عصر آهن کوههای آلتای) به علت طرحهای پیچیده خود، مدت زیادی است که باستانشناسان را مجذوب کرده است.
در گذشته تحقیقهای انجام شده به صورت عمده متمرکز روی ابعاد سبک و نماد خالکوبیها بود و دادههای آنها از بازسازیهای دستی به دست میآمد. این تفسیرها فاقد شفافیت درباره تکنیکها و ابزارهای مورد استفاده بودند و تمرکز زیادی روی افراد نداشتند، بلکه بیشتر تمرکز آنها در زمینه مسائل اجتماعی بود.
- یک مورد پزشکی عجیب و نادر؛ مردی پس از خالکوبی صلیب، دچار نکروز و مرگ بافت شد
- دانشمندان پرده از ارتباط بین خالکوبی و سرطان برداشتند
- مستند رویاهای خالکوبی شده با حمایت ایرانسل در جشنواره میلان درخشید
- مستند رویاهای خالکوبی شده با حمایت ایرانسل توانست در رقابتهای مختلف بدرخشد
- آیا داشتن خالکوبی مانع صدور گواهینامه رانندگی میشود؟
- دلیل اصلی ماندگاری خالکوبی و دشواری پاک کردن تاتو مشخص شد
بشر تاریخچه غنی و جذابی درباره خالکوبی دارد که از مسائل و موضوعهای مقدس تا مسائل تزئینی را شامل میشود. از طرف دیگر این احتمال وجود دارد که گذشتگاه ما به شدت به این کار مشغول بودند و شواهدی از هنر در بسیاری از فرهنگهای باستانی که قدمت آنها به هزاران سال قبل برمیگردد، پیدا شده است.
با کمبود ابزارهای خالکوبی حفظ شده، معمولا پوست مومیایی به عنوان تنها سابقه موجود عمل میکند. مومیایی کردن پوست را به صورت قابل توجهی سخت و تیره خواهد کرد که این مسئله باعث دشوار شدن مطالعه خالکوبیهای باستانی میشود.
در سالهای گذشته تکنیکهای تصویربرداری جدیدی ظهور پیدا کرده است؛ عکاسی مادون قرمز و نزدیک به آن، خالکوبیهایی را روی پوست مومیایی نشان میدهد که امکان دارد در طول موجهای نوری پنهان شده باشد و فلورسانس تحریکشده با لیزر نشان میدهد جوهر در کجای پوست رسوب کرده است.
کاسپاری و همکارانش برای تصویربرداری سهبعدی از خالکوبیهای روی بازوها و دستان زن پازیریک بینام خود که حدود 50 سال سن داشت به عکاسی مادون قرمز پیشرفته روی آوردند. سپس آنها طرحها را بازسازی کرده و چگونگی ایجاد خالکوبیها را مورد بررسی قرار دادند.
برای انجام این کار تیم جدیدی شکل گرفت که شامل یک باستانشناس و یک هنرمند و فعال در زمینه خالکوبی از کشور فرانسه میشود.
در تحقیقهای انجامشده گذشته، آقای دنی رایدی با استفاده از تکنیکهای تاریخی مختلف سعی کرد خالکوبی را روی دست خود انجام دهد تا یک فرهنگ لغت زنده از علائم خالکوبی ایجاد کند تا بدین ترتیب بتواند بقایای مومیاییشده را با آن مقایسه کند.
یافتههای جدید نشان میدهند نه تنها از انواع مختلف ابزارها استفاده شده است، بلکه میتوان سطوح مهارت متفاوت را میان دستها و بازوهای زن مشاهده کرد. تصاویر نسبتا سادهای را میتوان روی دستان او دید.
در دست راست او یک الگوی گلدار مشاهده شد و در دست چپ او، یک صلیب، یک الگوی گلدار یا ماهیمانند و در نهایت روی انگشت شصت او هم یک پرنده شبیه خروس پیداست.
این پایان ماجرا نبود و به وضوح در ساعد سمت چپ او چیزی شبیه به گریفون در حال حمله به گوزن مشاهده میشود. روی ساعد دست راست این زن، یکی از ماهرانهترین خالکوبیها پیدا بود که دو چهارپای شاخدار در جدال با مرگ و زندگی با دو ببر و یک پلنگ را به تصویر کشیده است.
تمام این تصاویر با دست تراشیده شده بودند؛ قطعههای بزرگتر با استفاده از یک ابزار چند نقطهای ایجاد شده و سپس با یک ابزار جداگانه و ظریفتر برای رسیدن به خطوط باریکتر، کار را به پایان رساندهاند. احتمالا برای نقشهای کوچکتر روی دستانش هم از ابزاری مشابه استفاده شده است.
خالکوبیهای ساعد به مهارت بیشتری نسبت به خالکوبیهای روی دست نیاز داشتند؛ شاید نشاندهنده کار چندین هنرمند یا یک هنرمند به تنهایی باشد که تکنیکهایش به مرور زمان بهبود پیدا کردهاند.
باستانشناس فعال در این تیم تحقیقاتی بیان کرده این تخصص دنی بود که به ما اجازه داد تفاوتهای میان خالکوبیهای ساعد را ارزیابی کرده و ابزارهای احتمالی را توصیف کنیم.
این مطالعه برای نخستین بار شواهد مثبت را ارائه کرده که خالکوبیهای پازیریک با ضربههای دستی ایجاد شدهاند و استفاده از انواع ابزار را ثابت میکند. همچنین توانایی خالکوبیکنندگان را نمایش داده و میتوان آنها را به عنوان صنعتگران ماهر قابل مقایسه با صنعتگران عصر آهن مقایسه کرد.
نماد ظاهری یا یک فرهنگ در میان مردم
نتایج به دست آمده نشان میدهد خالکوبی برای مردم پازیریک به عنوان یک سرگرمی بیهوده نیست، بلکه بخشی مهم از فرهنگی بوده که هنرمندان ماهر در طول زمان موفق شدند تا هنر خود را تقویت کرده و بدین ترتیب، آثار فوقالعادهای را خلق کنند.
موضوع مطرحشده با یک جزئیات کلیدی که در این مومیایی و شش مومیایی خالکوبیشده دیگر از همان منطقه و مربوط به اوایل عصر آهن دیده شده است، تقویت میشود.
هیچ کدام از خالکوبیها با یکدیگر، همپوشانی ندارند و بسیاری از آنها کاملا در قسمتی از بدن که روی آن حک شدهاند، قرار گرفتهاند؛ این ویژگی نشان میدهد قرار دادن خالکوبیها عمدی است، بنابراین بخش مهمی از فرهنگ آنها به حساب میآید.
این دانشمند معتقد است مطالعه انجام شده روش جدیدی را برای تشخیص عاملیت شخصی در شیوههای اصلاح بدن در دوران ماقبل تاریخ ارائه میکند.
خالکوبی را نمیتوان فقط به عنوان یک تزئین نمادین به حساب آورد، بلکه باید آن را به عنوان یک هنر تخصصی دانست؛ هنری که نیازمند مهارت فنی، حساسیت زیباییشناختی و آموزش یا کارآموزی رسمی است.
این مسئله باعث شد احساس شود تا حد زیادی به افرادی که پشت این هنر بودهاند و شیوه انجام کار آنها نزدیک شدهایم.