در عصر موتورهای بنزینی و جت، هواپیمای ملخی با موتورهای دیزلی به دلیل کارایی بالا و هزینه پایین، به گزینهای جذاب تبدیل شدهاند. در اینجا با 8 نمونه از معروفترین آنها آشنا میشویم.
موتورهای دیزلی در تاریخ هوانوردی نادر هستند، اما جایگاه ویژهای را به خود اختصاص دادهاند. در حالی که اکثر هواپیماها به موتورهای پیستونی بنزینی یا توربینهای جت وابسته هستند، دیزل مزایای مشخصی را ارائه کرده است.
بهرهوری سوخت بهتر، توانایی استفاده از سوخت جت که به وفور در دسترس است و برد بیشتر، هواپیمای با موتور دیزلی را برای طراحانی که به دنبال مسافت و صرفهجویی بودند، جذاب کرد. با این حال، موتورهای دیزلی معمولاً سنگینتر بوده و قدرت کمتری نسبت به اندازه خود تولید میکنند، که باعث شد هیچگاه به جریان اصلی تبدیل نشوند.
نگاهی به 8 هواپیمای ملخی با موتورهای دیزلی
در طول سالها، چندین تولیدکننده هواپیما موتور دیزلی را آزمایش کردهاند. برخی از هواپیماها برای شکستن رکوردها ساخته شدند و میتوانستند برای چندین روز بدون سوختگیری در هوا بمانند.
برخی دیگر نیز طرحهای تجاری یا نظامی بودند که برای بهرهوری در مسیرهای طولانی به موتور دیزلی مجهز شدند. در دهههای اخیر، افزایش هزینه و کمبود بنزین، فرصت دیگری به دیزل داد، این بار در هوانوردی عمومی، با شرکتهایی مانند تکنام و دایموند که مدلهای تولیدی خود را با استفاده از موتورهای توربو-دیزل مدرن میسازند.
در اینجا به معرفی 8 هواپیمای ملخی که با موتورهای دیزلی کار میکنند میپردازیم و دلایل موفقیت آنها و علت عدم محبوبیت برخی دیگر را بیان میکنیم.
Diamond DA42 Twin Star
دايموند DA42 تويين استار، یک هواپیمای چهار سرنشین دو موتوره است که توسط شرکت Diamond Aircraft Industries ساخته شده است. این هواپیما اولین پرواز خود را در سال 2002 انجام داد و پس از دریافت گواهینامه در سال 2004، به نخستین هواپیمای بالثابت با موتور دیزلی در جهان تبدیل شد که پرواز بدون توقف از اقیانوس اطلس شمالی را انجام داد.
موتورهای دیزلی 2.0 لیتری توربوشارژ Austro AE300، با توان ترکیبی 168 اسب بخار، نیروی مورد نیاز DA42 را تأمین میکنند. این موتورها با سوخت جت-A کار میکنند که در مناطق متعدد در سراسر جهان دسترسی آسانتر و هزینه کمتری نسبت به سوخت Avgas دارد. این هواپیما میتواند تقریباً 2,200 کیلومتر را قبل از نیاز به سوختگیری مجدد طی کند. این هواپیما در شرایط سطح دریا با سرعت بیش از 330 متر بر دقیقه اوج میگیرد و حداکثر ارتفاع پرواز 5,500 متر است.
Tecnam P2010 TDI
این مدل در سال 2015 با موتورهای Avgas معرفی شد و با اضافه شدن موتور 170 اسب بخاری Continental CD-170 که با سوخت جت A یا دیزل کار میکرد، ارتقاء چشمگیری پیدا کرد. این اقدام نه تنها هزینههای عملیاتی را کاهش داد، بلکه جذابیت جهانی هواپیما را نیز افزایش داد.
- چرا هواپیماهای مسافربری گاهی با جنگندهها اسکورت میشوند؟
- چرا هواپیماها هنگام پرواز بر فراز اقیانوس از رادار ناپدید میشوند؟
- 5 هواپیمای نظامی ساخته شده توسط ایرباس
- آیا هواپیماهای نیروی هوایی میتوانند روی ناوهای هواپیمابر فرود بیایند؟
این هواپیما در پروازهای کروز دوربرد، 5.2 گالن در ساعت سوخت مصرف میکند و زمان پرواز بیش از 14 ساعت و مسافتهایی فراتر از 1,800 کیلومتر را فراهم میکند که از بسیاری از هواپیماهای سنتی فراتر میرود. سرعتهای کروز معمولاً حدود 132 نات است و حداکثر ارتفاع پرواز آن 5,500 متر میباشد. مسافت برخاست آن حدود 380 متر است و با سرعت متوسط 225 متر بر دقیقه اوج میگیرد.
Mooney M10T/M10J
سری مونی M10 نشاندهنده یک تغییر بزرگ برای این شرکت بود که در سال 2014 رونمایی شد و دو هواپیمای جدید با موتور دیزل را معرفی کرد: M10T و M10J. هر دو با بدنه تمام کامپوزیت ساخته شدند، اما برای نقشهای متفاوتی طراحی شده بودند. M10T مستقیماً بازار آموزش پرواز را هدف قرار میدهد. این مدل دارای موتور دیزل CD-135 با قدرت 135 اسب بخار و کابین خلبان شیشهای گارمین G1000 است. این یک هواپیمای آموزشی مدرن و فنی است که تنها 4 تا 5.3 گالن سوخت در ساعت مصرف میکند.
از سوی دیگر، M10J برای خلبانان با رویکرد عملکردی طراحی شده است. با استفاده از موتور CD-155 با قدرت 155 اسب بخار و ارابه فرود جمعشونده، سرعتهای تا 180 نات و حداکثر برد حدود 1,700 کیلومتر را ارائه میدهد. مانند M10T، این مدل نیز دارای کنترلهای دستهکنار، سیستم قدرت تکاهرم FADEC و سیستم اویونیک گارمین G1000 است، ضمن اینکه خلبان خودکار GFC 700 به آن اضافه شده است.
Junkers Ju-86
یونکرس Ju-86 به عنوان یک بمبافکن متوسط دو موتوره در اواسط دهه 1930 آغاز به کار کرد، اما برجستهترین نقش آن بعداً به عنوان یک هواپیمای شناسایی و بمبافکن در ارتفاع بالا با موتورهای دیزلی بود. نسخههای اولیه از دیزل 600 اسب بخاری Jumo 205 استفاده میکردند که نوید بهرهوری را میداد اما با مشکلات قابلیت اطمینان و نسبت قدرت به وزن دست و پنجه نرم میکرد.
Ju-86P نخستین کابین عملیاتی تحت فشار را معرفی کرد که دو خدمه را در خود جای میداد و شرایط کابین معادل ارتفاع 3,000 متر را حفظ میکرد. با بالهای کشیدهتر، هواپیما میتوانست به ارتفاع بیش از 12000 متر صعود کند. مدل شناسایی P-2 بدون سلاح عمل میکرد، در حالی که P-1 یک محموله بمب متوسط را حمل میکرد. هر دو به آرامی پرواز میکردند، اما برای دفاع خود به ارتفاع تکیه داشتند.
Blohm and Voss BV 138
بلوم اند فوس BV 138 اصلیترین قایق پرنده گشت دریایی دوربرد لوفتوافه در طول جنگ جهانی دوم بود. این هواپیما که در سال 1940 وارد خدمت شد و تا سال 1943 در 297 واحد تولید شد. این هواپیما به یک ابزار همهکاره برای نقشهای شناسایی و پاکسازی مین در میدانهای نبرد ساحلی اروپا تبدیل شد.
نسخههای اولیه آن از موتورهای دیزل یونکرس Jumo 205 استفاده میکردند، که یک انتخاب نادر در هوانوردی بود اما برای استفاده در نیروی دریایی کاربردی بود، زیرا امکان سوختگیری در دریا از زیردریاییها را فراهم میکرد. مدل BV 138C-1، موتور بهبود یافته Jumo 205D و یک ملخ چهارپره برای موتور مرکزی را به کار گرفت، که مشکلات لرزش و گرمای بیش از حد را حل کرد. برد آن در پروازهای جابهجایی به بیش از 4,000 کیلومتر میرسید، اگرچه ماموریتهای عادی به طور متوسط حدود پنج ساعت طول میکشید.
Stinson Detroiter SM-1DX
استینسون SM-1DX دترویتر به عنوان اولین هواپیمای سنگینتر از هوا که با استفاده از موتور دیزلی در تاریخ هوانوردی به پرواز درآمد، شناخته میشود. هواپیمای NX7654 در سال 1928 از میشیگان به پرواز درآمد. یک موتور دیزلی پکرد DR-980، به هواپیما نیرو میداد. این موتور به 225 اسب بخار در 1,950 دور در دقیقه میرسید و نشان داد که موتورهای احتراق تراکمی میتوانند در کاربردهای هوانوردی کار کنند.
SM-1DX خود بر پایه طراحی موفق هواپیمای تکباله استینسون دترویتر که در سال 1927 معرفی شده بود، ساخته شد. با فاصله بالی کمی کمتر از 14 متر، وزن ناخالص حدود 1,580 کیلوگرم و حداکثر سرعت 195 کیلومتر بر ساعت، هواپیما به دلیل کابین سرپوشیده و صندلیهای راحت خود مورد علاقه خطوط هوایی مانند نورثوست و برانیف بود. آنچه SM-1DX را متمایز میکرد، نقش آن به عنوان یک بستر آزمایشی برای برنامه موتور دیزلی پکرد بود.
Blohm and Voss Ha 139
بلوم اند فوس Ha 139 به عنوان یک هواپیمای شناور آلمانی با چهار موتور خدمت میکرد، که لوفتهانزا آن را برای عملیات پستی بینالمللی خود در اواسط دهه 1930 توسعه داد. هواپیما باید بیش از 500 کیلوگرم بار را حمل میکرد، در فاصله 5,000 کیلومتری با سرعت 250 کیلومتر بر ساعت پرواز میکرد و هم قابلیت پرتاب از روی کشتی و هم فرود در آبهای ناآرام را داشت.
آغاز جنگ جهانی دوم به دوران غیرنظامی این هواپیما پایان داد. لوفتوافه از Ha 139 به عنوان حملونقل نظامی، هواپیمای شناسایی و حتی مینروب استفاده کرد، به طوری که یک نسخه از آن به یک حلقه مغناطیسی برای منفجر کردن مینهای دریایی مجهز شد. با این حال، از آنجایی که برای عملیات نظامی طراحی نشده بود، Ha 139 از کمبود قطعات یدکی رنج میبرد. برنامهها برای ساخت یک نسخه بمبافکن به نتیجه نرسید، اگرچه بدنه آن الهامبخش هواپیمای خشکی مرتبط Ha 142 بود.
Bellanca CH-300
شرکت بلانکا ایرکرفت، Bellanca CH-300 را به عنوان یک هواپیمای حملونقل عمومی برای مناطق دشوار کانادا طراحی کرد. این هواپیما به عنوان اولین هواپیمای کانادایی که یک سیستم خلبان خودکار را پیادهسازی کرد، در فناوری هوانوردی پیشگام شد. CH-300 متعلق به خانوادهای از هواپیماهای بلانکا بود که به دلیل طراحی کارآمد و مقاوم خود شناخته شده بودند.
این هواپیماها تنها بین 155 تا 185 واحد تولید شدند، اما طراحی قابل اعتماد آنها باعث شد تا برای سالهای زیادی عملیاتی باقی بمانند. موزه هواپیمایی و فضایی کانادا یک هواپیمای CH-300 را به نمایش گذاشته است که قبلا در مناطق مختلفی از جمله تگزاس، مکزیک و آلاسکا خدمت کرده بود.