از پایگاه تحقیقاتی ادواردز با تستهای محرمانه تا پایگاه عملیاتی المندورف-ریچاردسون در سرمای آلاسکا، در این مطلب به معرفی بزرگترین پایگاههای هوایی جهان میپردازیم.
وقتی سخن از وسعت زیرساختها در حوزه هوانوردی به میان میآید، معیارهای نظامی و غیرنظامی به کلی از یکدیگر جدا میشوند و بلافاصله ابعاد پایگاههای نظامی آشکار میشود. بزرگترین پایگاههای هوایی جهان نه تنها مجموعهای از باندهای پرواز، بلکه محدوده لجستیکی و فضاهای آزمایش گستردهای هستند که از نظر مساحت حتی از یک شهر کوچک نیز فراتر میروند.
برای درک بهتر کافی است نگاهی به «فرودگاه بینالمللی دنور» در ایالات متحده بیاندازیم. این فرودگاه که خود یکی از پهناورترین قطبهای هوایی تجاری در جهان محسوب میشود، مساحتی بالغ بر ۳۴,۰۰۰ هکتار (معادل ۱۳۷.۸ کیلومتر مربع) را در بر گرفته است. این مساحت در مقایسه با مقیاسهای نظامی عددی ناچیز به نظر میرسد؛ زیرا DEN تنها کمتر از ۸ درصد از کل وسعت تحت کنترل بزرگترین پایگاه نیروی هوایی جهان را تشکیل میدهد.
حتی با در نظر گرفتن رکوردداران جهانی در حوزه غیرنظامی، باز هم برتری فاحش نظامیان پابرجاست. «فرودگاه بینالمللی ملک فهد» در عربستان سعودی، که به دلیل مساحت کل زمینهای اختصاص داده شده با وسعت خیرهکننده ۱۹۲,۰۰۰ هکتار (معادل ۷۸۰ کیلومتر مربع) بزرگترین فرودگاه تجاری جهان لقب گرفته است، در مقایسه با گستردهترین پایگاههای هوایی نظامی تنها کمتر از نصف وسعت را به خود اختصاص میدهد.
در حالی که فرودگاههای تجاری به ترمینالها و باندهای پروازی استاندارد نیاز دارند، وسعت پایگاههای نظامی بزرگتر و شامل قلمروهای صحرایی، کوهستانی و مناطق بسته آزمایش موشکی، راداری و جنگ الکترونیک است که برای عملیاتهای محرمانه، آموزشهای گسترده رزمی و برد بلند هواپیماها طراحی شدهاند. در ادامه این مطلب از رسانه گجت نیوز به بررسی بزرگترین پایگاههای هوایی جهان میپردازیم.
معرفی 5 مورد از بزرگترین پایگاههای هوایی جهان
نیروی هوایی ایالات متحده (USAF) به عنوان قدرتمندترین و مجهزترین نیروی هوایی در جهان شناخته میشود که ناوگان عملیاتی آن از بیش از ۵٬۰۰۰ هواپیما شامل جنگندههای پیشرفته، بمبافکنهای استراتژیک، و هواپیماهای لجستیکی و سوخترسان عظیم فراتر میرود. این حجم عظیم از تجهیزات و گستردگی عملیاتهای جهانی، مستلزم زیرساختهای بسیار بزرگی است. به همین دلیل نیروی هوایی ایالات متحده به طور طبیعی مسئول مدیریت بزرگترین پایگاههای هوایی روی کره زمین است که این پایگاهها نه تنها در خاک ایالات متحده، بلکه در سراسر جهان پراکندهاند.
نکتهای که اغلب در بررسی وسعت این تأسیسات نظامی نادیده گرفته میشود، ماهیت متفاوت زمینهای آنها نسبت به فرودگاههای تجاری است. برخلاف تصور رایج، بخش اعظم مساحت این پایگاههای عظیم به زیرساختهای توسعهیافتهای مانند آشیانهها، ساختمانهای عملیاتی، مناطق مسکونی یا باندهای فرود اختصاص ندارد. در واقع ابعاد نجومی آنها عمدتاً شامل محدودههای توسعهنیافته و حفاظتی است که به عنوان زمینهای تمرین، میدانهای آزمایش تسلیحات، و عرصههای جنگ الکترونیک استفاده میشوند. این مناطق بسته، حاشیه امنیتی و فضای لازم را برای انجام عملیاتهای بسیار خطرناک، پروازهای مافوق صوت و توسعه فناوریهای طبقهبندی شده فراهم میآورند.
پایگاه نیروی هوایی ادواردز (Edwards AFB)، میتواند مثال مناسبی بر این موضوع باشد. این پایگاه که به عنوان مرکز اصلی آزمایش و ارزیابی پروازهای نوین شناخته میشود، دارای مساحتی بالغ بر بیش از ۳۰۰,۰۰۰ هکتار (معادل ۱,۲۱۷ کیلومتر مربع) است. با این حال، اگر زیرساختهای واقعی را تفکیک کنیم، مشاهده میشود که کمتر از ۲۰,۰۰۰ هکتار (حدود ۸۱ کیلومتر مربع) شامل ساختمانها، باندهای آسفالتشده، جادههای داخلی و تأسیسات پشتیبانی است. با این حال بزرگترین پایگاههای هوایی جهان تا چه میزانی از این ابعاد و امکانات فراتر هستند؟
5. پایگاه نیروی هوایی اندرسن ایالات متحده در گوآم
۲۰٬۰۰۰ هکتار (۸۱ کیلومتر مربع)
پایگاه هوایی اندرسن (Andersen AFB)، واقع در شمالیترین نقطه جزیره گوآم، جایگاهی فراتر از یک پایگاه نظامی معمولی دارد؛ این تأسیسات به عنوان دومین پایگاه بزرگ نیروی هوایی ایالات متحده در خارج از خاک اصلی آمریکا با مساحتی نزدیک به ۲۰,۰۰۰ هکتار (معادل ۲۰۰ کیلومتر مربع) و در غرب اقیانوس آرام است. ریشههای تاریخی این پایگاه به اواخر جنگ جهانی دوم بازمیگردد، زمانی که در سال ۱۹۴۴ برای پذیرایی از ناوگان بمبافکنهای استراتژیک B-29 Superfortress ساخته شد و نقشی اساسی در پایان دادن به جنگ در اقیانوس آرام ایفا کرد. نام این پایگاه به افتخار ژنرال جیمز آر. اندرسن، فرماندهای که در یک حادثه سقوط بمبافکن B-24 در سال ۱۹۴۵ جان باخت انتخاب شد.
امروزه این پایگاه، با استقرار بیش از ۸,۰۰۰ نیروی نظامی و پیمانکار، توانایی پشتیبانی از چرخشهای مستمر بمبافکنها (مانند B-52، B-1B و B-2) را داراست. توان عملیاتی اندرسن مبتنی بر زیرساختهای مهندسیشدهای است که برای مدیریت حجم بالای ترافیک هوایی در شرایط بحران طراحی شدهاند. این پایگاه دارای دو باند موازی به نامهای 6L/24R و 6R/24L است که هر دو با طولی بیش از ۱۰,۰۰۰ فوت (حدود ۳,۰۴۸ متر) قادر به پذیرش و عملیاتدهی هر هواپیمایی در ناوگان وزارت دفاع آمریکا هستند.
- راز رادارگریزی بمبافکن B-2 اسپریت در موتورهای این پرنده مخوف نهفته است
- همه چیز درباره بوئینگ ۷۴۷ AAC ؛ ناو هواپیمابر پرنده که هرگز ساخته نشد
- تاریخ اولین پرواز جنگنده نسل ششمی F-47 آمریکا اعلام شد: یک سال زودتر از موعد مقرر
همچنین با حدود ۷.۵ میلیون فوت مربع سطح رمپ، اندرسن میتواند در زمان اوجگیری عملیات، تقریباً ۲۰۰ هواپیما را به طور همزمان پارک و نگهداری کند. این پایگاه بزرگترین ذخایر سوخت و مهمات را در کل نیروی هوایی ایالات متحده در خود جای داده است، شامل تقریباً ۲۵۰ میلیون لیتر سوخت جت و ذخایر عظیمی از مهمات استراتژیک که به بیش از ۲۰ تُن مواد منفجره میرسد و عمق عملیاتی لازم برای درگیریهای طولانیمدت را تضمین میکند.
اهمیت گوآم تنها به نیروی هوایی محدود نمیشود. اندرسن بخشی از یک مجموعه بزرگتر به نام «منطقه مشترک ماریانا» است و میزبان بخشهایی از پایگاه دریایی گوآم و کمپ بلیز متعلق به نیروی تفنگداران دریایی است. در نهایت، موقعیت اندرسن در قلب منطقه هند و اقیانوس آرام، اهمیت ژئوپلیتیکی آن را دوچندان میکند. با توجه به اینکه این منطقه میزبان ۶۰ درصد اقتصاد جهانی، نیمی از جمعیت جهان، ۷ ارتش بزرگ دنیا و البته رقیب استراتژیک اصلی آمریکا یعنی چین است، اندرسن به عنوان خط مقدم دفاع و بازدارندگی ایالات متحده عمل میکند.
4. پایگاه مشترک المندورف-ریچاردسون ایالات متحده در آلاسکا
۸۴٬۰۰۰ هکتار (۳۴۰ کیلومتر مربع)
پایگاه مشترک المندورف-ریچاردسون (Joint Base Elmendorf-Richardson) که به اختصار با عنوان JBER شناخته میشود، یک مجتمع عظیم و استراتژیک است که در شهر بندری آنکوریج در ایالت آلاسکا قرار گرفته است. ماهیت منحصر به فرد این پایگاه در فرآیند ادغام تاریخی آن نهفته است؛ JBER در سال ۲۰۱۰ میلادی از ترکیب پایگاه نیروی هوایی المندورف و فورت ریچاردسون که مرکز استقرار نیروهای زمینی ارتش آمریکا بود شکل گرفت.
جغرافیای این پایگاه که آن را در خط مقدم مواجهه با حوزه ژئوپلیتیکی روسیه قرار میدهد، اهمیت تاریخی آن را دوچندان کرده است؛ پایگاه المندورف در اوایل دوران پرتلاطم جنگ جهانی دوم تأسیس شد و در تمام طول جنگ سرد به دلیل نزدیکی به مرزهای شمالی، همواره به عنوان یک دارایی دفاعی و تهاجمی حیاتی برای آمریکا شناخته میشد.
این پایگاه منطقهای به وسعت تقریبی ۸۴ هزار هکتار را در بر میگیرد. در مقایسه، فورت ریچاردسون پیش از ادغام حدود ۵۶ هزار هکتار و پایگاه نیروی هوایی المندورف حدود ۱۳ هزار و ۱۳۰ هکتار مساحت داشتند که ترکیب و مدیریت این حجم از زمین برای یکپارچهسازی عملیات هوایی و زمینی، خود یک شاهکار لجستیکی محسوب میشود. در این وسعت عظیم، زیرساختهای پایگاه شامل بیش از ۸۰۰ ساختمان عملیاتی و بیش از ۱۶۰۰ واحد مسکونی است. همچنین جمعیت کلی نظامیان و کارکنان غیرنظامی مستقر در پایگاه مشترک المندورف-ریچاردسون از مرز ۳۰ هزار نفر فراتر میرود.
فعالیتهای هوایی JBER بر دو باند پروازی حیاتی متمرکز است که به قلب عملیات هوایی در منطقه تبدیل شدهاند. این پایگاه میزبان برخی از پیشرفتهترین و استراتژیکترین پلتفرمهای پروازی نیروی هوایی آمریکا است. در میان این داراییها جنگنده نسل پنجمی اف 22 رپتور، هواپیمای فرماندهی و کنترل هوابرد E-3 Sentry (آواکس) و همچنین هواپیماهای ترابری سنگین C-17 Globemaster و C-130 Hercules مستقر هستند. از زمان تشکیل در سال ۲۰۱۰، یگان میزبان و فرماندهی این مجتمع عظیم بر عهده بال ۶۷۳ پشتیبانی هوایی گذاشته شده است، یگانی که با بیش از ۶۰۰۰ پرسنل تضمینکننده ادامه یافتن کلیه عملیاتهای هوایی، زمینی و پشتیبانی در این پایگاه کلیدی است.
3. پایگاه فضایی پیتوفیک ایالات متحده در گرینلند
۲۳۳٬۰۰۰ هکتار (۹۴۳ کیلومتر مربع)
پایگاه نظامی پیتوفیک (Pituffik) در شمالیترین نقطه گرینلند قرار گرفته و فاصله آن تا مدار قطب شمال به 1207 کیلومتر میرسد که آن را به طور رسمی به شمالیترین پایگاه تحت اختیار وزارت دفاع ایالات متحده تبدیل کرده است. در بخش اعظم سال، دما به طور مداوم زیر صفر است و برای ماههای متمادی، پایگاه با پدیدهای به نام شب قطبی مواجه است که طی آن، از ماه نوامبر تا فوریه تاریکی مطلق حاکم است.
ریشههای ساخت این مجتمع عظیم به اوایل دهه ۱۹۵۰ باز میگردد، زمانی که با توافق میان دولت ایالات متحده و دانمارک به منظور ایجاد یک پایگاه حیاتی در شمالگان برای مقابله با تهدیدات احتمالی اتحاد جماهیر شوروی، عملیات ساخت آن آغاز شد. در آن دوران پرتنش جنگ سرد، اهمیت پایگاه به عنوان یک پست دیدهبانی و نقطه توقف استراتژیک برای بمبافکنها و هواپیماهای جاسوسی بسیار بود.
- جنگندههای F-15 از چه موتورهایی استفاده میکنند و چقدر قدرتمند هستند؟
- چرا بالگرد جدید ارتش آمریکا یک انقلاب تمامعیار در صنعت هوانوردی نظامی است؟
- هواپیمای روز قیامت چند وقت یکبار پرواز میکند و آیا همیشه یکی از آنها در آسمان است؟
با پایان جنگ سرد و تغییر چشمانداز تهدیدات جهانی، مأموریت این پایگاه دستخوش تغییرات شد. در سال ۲۰۲۰ اداره و کنترل آن از نیروی هوایی ایالات متحده به نیروی فضایی ایالات متحده واگذار شد. امروزه پیتوفیک یکی از اجزای کلیدی سیستم هشدار زودهنگام موشکهای بالستیک است و وظیفه اصلی آن، رصد دقیق مسیرهای احتمالی پرتاب موشکهای بالستیک قارهپیما است که از فراز منطقه قطبی عبور میکنند. مدیریت عملیاتی این سایت پیچیده بر عهده گروه پایگاه فضایی ۸۲۱ است که عملیات ۲۴ ساعته و هفت روز هفته را تضمین میکند.
از نظر زیرساختی، پایگاه پیتوفیک با وجود محیط پرچالش خود مجهز به یک باند فرود به طول ۱۰ هزار فوت (معادل ۳ هزار و ۴۸ متر) است که قابلیت پذیرش بزرگترین هواپیماهای ترابری لجستیکی را در تمام طول سال دارد. نگهداری این باند در شرایط یخبندان دائمی و کولاکهای قطبی، یک چالش مهندسی و عملیاتی دائمی محسوب میشود. هرچند پایگاه برای ۹ ماه از سال در محاصره کامل یخهای دریایی قرار دارد، اما فعالیتهای حساس آن هرگز متوقف نمیشود. اگرچه تعداد نیروهای مستقر از اوج دوران جنگ سرد بهشدت کاهش یافته، اما حدود ۱۵۰ نفر از پرسنل تخصصی نیروی هوایی و نیروی فضایی ایالات متحده همچنان در آنجا حضور دارند تا سیستمهای حیاتی راداری و ارتباطی را مدیریت و نگهداری کنند.
2. پایگاه هوایی ادواردز ایالات متحده در کالیفرنیا
پایگاه هوایی ادواردز (Edwards AFB) در کالیفرنیا، که ریشههای تاریخی آن به بیش از یک قرن پیش و نام اولیه موروک (Muroc) باز میگردد، یکی از مهمترین و گستردهترین مراکز نظامی جهان به شمار میآید. این پایگاه که به افتخار خلبان آزمایشی پیشگام، گلن ادواردز تغییر نام یافت، با مساحت بیش از سیصد هزار هکتار در دل بیابانهای مرتفع، عنوان دومین پایگاه بزرگ هوایی جهان را از آن خود کرده است. توسعه گسترده این پایگاه بهطور مشخص به دوران جنگ جهانی دوم بازمیگردد، جایی که موروک به سرعت تبدیل به یک مرکز حیاتی برای آموزش خلبانان نظامی و مکانی ضروری برای انجام تستهای اولیه هواگردهای جنگی شد تا آمادگی عملیاتی پروازهای جدید تضمین شود.
این پایگاه نه تنها میزبان فرماندهی مرکز آزمایش نیروی هوایی است، بلکه مأموریتهای کلیدی را برای تعیین قابلیتها و محدودیتهای هر پرنده جدید در زرادخانه هوایی آمریکا بر عهده دارد. یگان میزبان این تأسیسات عظیم، بال آزمایشی ۴۱۲ است که با بیش از پنج هزار نیروی نظامی، پیمانکار و کارمند غیرنظامی متخصص، تضمینکننده تداوم چرخه آزمایشهای پیچیده است؛ در مجموع جمعیت فعال این پایگاه از 10 هزار نفر فراتر میرود که نشاندهنده ابعاد وسیع و چندوجهی عملیات در آن است.
ابعاد زیرساختی ادواردز برای حمایت از این مأموریتهای پرخطر طراحی شده است. جدا از سه باند فرود آسفالتی استاندارد، حیاتیترین عنصر آن، شبکه گستردهای از باندهای فرود اضطراری در بستر دریاچههای خشک اطراف است که ۹۵ کیلومتر از این سطح صاف و طبیعی را تشکیل میدهند. این باندها برای فرودهای حیاتی از جمله آزمایش هواپیماهای اولیه و نمونههای اولیه با قابلیتهای ناشناخته، ضروری میباشند. به موازات این مسیرهای پروازی، پایگاه مجهز به ۸۸۳۰ متر باند بتنی، ۹۲۳ کیلومتر جاده داخلی، ۴۳۵ کیلومتر خطوط انتقال برق و بیش از ۸۸۰۰ ساختمان است.
ادواردز صحنه تاریخی نخستین پرواز با سرعت صوت بود که توسط خلبان آزمایشی افسانهای ایالات متحده، چاک ییگر، با هواپیمای موشکی Bell X-1 در اکتبر ۱۹۴۷ به ثبت رسید و سرآغاز عصر مافوق صوت را رقم زد. علاوه بر این، ادواردز نقش کلیدی در توسعه پروژههای محرمانه و حیاتی داشته است؛ به ویژه در ناحیه فوق سری موسوم به North Base، جایی که هواپیماهای جاسوسی انقلابی مانند U-2 و هواپیمای پنهانکار (Stealth) F-117 Nighthawk، تحت تدابیر شدید امنیتی آزمایش و توسعه یافتند. اهمیت منطقهای ادواردز با فاصله تنها ۴۰ کیلومتری آن از Air Force Plant 42 در پالمدیل، جایی که تأسیسات مخفی Skunk Works کمپانی لاکهید مارتین قرار دارد، تکمیل میشود.
1. پایگاه هوایی ایگلین ایالات متحده در فلوریدا
پایگاه هوایی ایگلین (Eglin AFB) که در شهرستان اوکالوسا ایالت فلوریدا واقع شده، با مساحت حیرتآور خود به میزان تقریباً ۴۶۴ هزار هکتار، رتبه اول بزرگترین پایگاههای هوایی جهان شناخته میشود. ریشههای این تأسیسات عظیم به سال ۱۹۳۵ بازمیگردد و در دوران پرالتهاب جنگ جهانی دوم، ایگلین به سرعت تبدیل به یکی از مهمترین مراکز آموزشی و پروازی برای آمادهسازی خلبانان و خدمه پروازی متفقین شد.
امروزه، ایگلین نه تنها به دلیل ابعاد بزرگ بلکه به خاطر اهمیت استراتژیک و فنی مأموریتهایش در خط مقدم نوآوریهای دفاعی ایالات متحده قرار دارد. این پایگاه میزبان قدرتمندترین یگان در مرکز آزمایش نیروی هوایی، یعنی بال آزمایشی ۹۶ است که حجم عمدهای از تستهای پروازی و ارزیابی تسلیحات جدید را در کل نیروی هوایی مدیریت میکند. اگرچه بخش اصلی و زیرساختهای لجستیکی پایگاه حول خلیج چوکتاوهاتچی مستقر شدهاند، اما مساحت کل آن چنان وسیع است که طیف متنوعی از محیطهای جغرافیایی، از سواحل ماسهای گرفته تا مناطق جنگلی و تالابها را در بر میگیرد.
- هیولای جدید پنتاگون در راه است؛ تانک آبرامز M1E3 به خط تولید نزدیک میشود
- ارتش آمریکا اولین سلاح لیزری متحرک خود را برای شکار پهپادها تحویل گرفت
- بزرگترین نقطه ضعف نیروی هوایی آمریکا فاش شد: ناوگان بمبافکن برای جنگ با ابرقدرتها کافی نیست
ایگلین در واقع قلب تپنده محدوده آزمایش و آموزش ایگلین است که خود بزرگترین منطقه تست نظامی در ایالات متحده محسوب میشود. این پایگاه همچنین خانه بخش تسلیحات آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی هوایی است که مأموریت آن توسعه، آزمایش و اعتبارسنجی نسل بعدی سلاحهای دقیق و هدایتشونده برای نیروی هوایی است. در سالهای اخیر، تمرکز این پایگاه به سوی حوزههای پیشرفته و آیندهساز شیفت پیدا کرده است؛ ایگلین به مرکزی کلیدی برای تحقیقات در حوزه هوش مصنوعی نظامی تبدیل شده و همچنین نقشی محوری در توسعه و آزمایش فناوریهای مافوق صوت ایفا میکند.
این حجم عملیاتی گسترده توسط بیش از ۱۹ هزار نیروی نظامی و غیرنظامی پشتیبانی میشود که ایگلین را به یک جامعه عملیاتی بزرگ تبدیل کرده است. این پایگاه نه تنها به پرسنل خود سرویس میدهد، بلکه با میزبانی از سومین بیمارستان بزرگ نیروی هوایی آمریکا، نشاندهنده اهمیت آن به عنوان یک مرکز پشتیبانی منطقهای نیز هست. نکته حائز اهمیت در مورد این پایگاه عظیم، نه مساحت زمینی ۴۶۴ هزار هکتاری آن، بلکه فضای هوایی کنترل شده آن است که بالغ بر ۷۶ میلیون هکتار بوده و بخش اعظم آن بر فراز آبهای آزاد و بینالمللی خلیج مکزیک قرار دارد.