فسیلها پدیدههای طبیعی هستند که کمک بسیاری در کشف حیات دوران ماقبل تاریخ و نحوه زندگی و خصوصیات جانوران آن دوران میکنند. فسیلها درواقع بقایای جانوران و گیاهان نظیر استخوانهای حیوانات، تنه یا شاخه گیاهان، ساختمان بدنی جانور و… هستند که پس از مرگ در بین رسوبات و سنگها گرفتار شده و از فرسایش به دور ماندهاند. همانطور که گفته شد فسیلها از اندامهای سخت و محک جانور و گیاهان پدید میآیند و دلیل این موضوع تجزیه شدن و از بین رفتن ارگانها و اندامهای نرم جانوران است اما چندی پیش فسیلی از بالهای یک پرنده یافت شد که دنیای علم را تکان داد.
برخلاف نظر تمام زمین شناسان و متخصصان فسیلشناسی مشخص شد که اندامهای نرم این پرنده مانند بالها سالم ماندهاند. بررسیها بر روی این موضوع به این نتیجه رسید که به دام افتادن اندامهای نرم جانوران و گیاهان بین رسوبات موجب شده تا پس از چندین میلیون سال، بافتهای نرم بدن نیز توانایی فسیل شدن داشته باشند اما این تنها روش باقی ماندن بافتهای نرم نیست.
مقاله منتشر شده در یکی از روزنامههای علمی جنبههای شگفتانگیز تحقیقات بر روی بالهای پرندگانی که 99 میلیون سال پیش از ما زندگی میکردند را به تصویر کشیده است. فسیلهای جالب این پرندگان در سنگهایی موسوم به کهربا یافت شدند که به عقیده دانشمندان یکی دیگر از عوامل سالم ماندن بافتهای نرم پرندگان قرار گرفتن جسم آنان در این نوع سنگها است. درواقع کهربا نام صمغی از درخت است که به دلیل ویژگیهای شیمیایی منحصربهفرد خود میتواند بهخوبی آثار و بقایای موجودات را در خود نگهداری کند تا جایی که فسیلهای بسیار باارزشی به لطف کهربا کشف شدند که حاوی اطلاعات مهمی از دوران خود بودند. چیدمان شگفتآوری از حشرات گیاهان که قدمت آنها به اواسط دوره کرتاسه بازمیگردد به طرز شگفتآوری درون کهربا سالم باقیمانده بودند.
از بقایای بدن یک مارمولک منجمد گرفته تا پرزهای شکم یک عنکبوت و بقایای جامعه بزرگی از مورچهها، همه و همه به لطف خاصیت نگهداری فوقالعاده کهربا سالم مانده و اکنون ویژگیهایی از آنان کشف میشود که نشانگر محیط زندگی این جانور و شرایط آب و هوایی آن دوران است. متاسفانه در مورد یکی از این فسیلها باید گفت که تنها بخشهای کوچکی از بالهای یک پرنده در معرض فسیل شدن قرار گرفته و هماکنون بقایای کوچکی از آن در دسترس است اما دانشمندان از طریق همین قطعات کوچک بال موفق به کسب اطلاعت ارزندهای در مورد پرندگان باستانی زمین و مورفولوژی آنها شدهاند.
محققین از طریق اشعه ایکس و فناوری میکرو سی تی اسکن توانستند تا برای اولین بار فولیکولهای پرها و موهای بدن جانداران را شناسایی کرده و به نحوه چیدمان و آرایش استخوانها در بالهای پرندگان دست یابند.
اندازه بال نشان میدهد که این پرنده متعلق به پادمرغانی بوده که اکنون منقرض شدهاند. پادمرغان یکی از زیرگروههای رده پرندگاناند که دارای ویژگیها و سبکهای زندگی متفاوتی با سایر پرندگان هستند. بر اساس اطلاعات به دست آمده از این فسیل و سایر فسیلهای موجود دانشمندان کشف کردهاند که این پرندگان در حالی زنده بودند تبدیل به فسیل شدند چراکه هنگام پرواز در کنار چالههای پر از صمغ درختان، در این چالهها گرفتار شده و همانجا از بین رفته و بقایای آنها در آن صمغها باقیمانده است.
همچنین آنها از روی بقایای تخمها و جوجههای این پرندگان پی بردهاند که نوزادان و جوجههای پادمرغان بلافاصله بعد از تولد توانایی حرکت و پرواز داشتهاند! در ادامه میتوانید تصاویر از حشرات و موجوداتی که در کهربا گرفتار شدهاند و تمام اجزای بدن آنها سالم باقیمانده است را مشاهده کنید.
بالهای فسیل شده از این جانداران نشان میدهد که حتی پرندگان مدرن امروزی که در جنگلهای بازمانده از دوران کرتاسه در 100 میلیون سال پیش زندگی میکنند دارای ویژگیهای ظاهری مانند طول و رنگ بالها و ویژگیهای اندامی مانند نحوه چیدمان استخوانهای یکسان و مشابهی با اجداد خود در میلیونها سال پیش هستند.