دانشمندان ایرانی زیادی در سازمانهای علمی و دانشگاههای تحقیقاتی خارج از کشور فعالیت میکنند. در این مطلب قصد داریم مهمترین دستاوردهای محققان ایرانی در یک سال گذشته را بررسی کنیم.
در طول یک سال اخیر، نخبگان ایرانی در سراسر جهان دست به اقدامات جالب و مهمی زدهاند و اکتشافات زیادی را در حوزههای مختلف از جمله، فیزیک، شیمی و پزشکی به نام خود ثبت کردهاند. تعدادی از این دانشمندان حتی جوایز معتبری را به پاس فعالیتهای خود به دست آوردهاند؛ از جمله جوایز و دستاوردهای محققان ایرانی میتوان به جایزه انجمن ریاضیات اروپا، رکوردزنی در حفظ جنین در آزمایشگاه، کشف درمان فلج حرکتی و ساخت لنزهای باریکتر از مو اشاره کرد. در این مطلب قصد داریم مهمترین دستاوردهای محققان ایرانی در سراسر جهان را در طول یک سال گذشته بررسی کنیم.
20 مورد از مهمترین دستاوردهای محققان ایرانی
1. کامران وفا ؛ برنده جایزه دستاورد علمی در بخش فیزیک
دانشمند ایرانی دانشگاه هاروارد به نام کامران وفا در سال گذشته، جایزه نقدی بخش فیزیک «جایزه دستاورد علمی» را به دست آورد. این جایزه بزرگ، 25 میلیون دلار ارزش دارد و به بیش از هزار فیزیکدان، ریاضیدان و دانشمندان علوم زیستی تعلق میگیرد. کامران وفا، فیزیکدان ایرانی به همراه اندرو استرومینگر از دانشگاه هاروارد و جوزف پولچینسکی از موسسه کاولی، جایزه سه میلیون دلاری بخش فیزیک را به دلیل ارائه نظریه ریسمان از آن خود کردند. وی در سال 1339 هجری شمسی در تهران به دنیا آمد و اکنون از استادان دانشگاه هاروارد است.
2. جاوید مصلحی ؛ کشف شایعترین علت مرگ نجاتیافتگان از سرطان پروستات
دکتر جاوید مصلحی و همکارانش در دانشگاه واندربیلت پس از انجام پژوهشهای بسیار به این نتیجه رسیدند که بیماریهای قلبی، شایعترین علت مرگ در میان افرادی است که از سرطان پروستات نجات پیدا کردهاند. بیماران مبتلا به سرطان پروستات، اغلب با تشخیص زودهنگام، پیشرفت آهسته بیماری و درمانهای موثر زنده میمانند. دکتر مصلحی، دستیار پروفسور پزشکی کاردیووسکولار و آنکلوژی و همچینن مدیر طرح «کاردیو-آنکلوژی» در دانشگاه واندربیلت است. وی تحصلیات خود را در دانشگاههای جان هاپکینز و دانشکده پزشکی کانتیکت به پایان رساند.
3. محسن رحمانی ؛ برنده جایزه بینالمللی فیزیک
محسن رحمانی، دانشمند جوان ایرانی در سال 1395 موفق شد جایزه سالانه اتحادیه بینالمللی فیزیک محض و کاربردی را از آن خود کند. وی به دلیل تحقیقات در حوزه تعاملات نور – ماده در مقیاس نانو به ویژه نانوفتونیک غیرخطی از طریق نانوساختارهای فلزی، دی الکتریک و نیمه رسانا، توانست این جایزه مهم را دریافت کند. محسن رحمانی مدرک دکترای خود را از دانشگاه سنگاپور اخذ کرد و سپس در آزمایشگاه Blackett امپریال کالج لندن مشغول به کار شد.
4. روزبه شهسواری ؛ ساخت نانوساندویچ ابررسانا
یکی دیگر از مهمترین دستاوردهای محققان ایرانی در سال گذشته، ساخت یک نانوساندویچ ابررسانا بود. روزبه شهسواری، دانشمند ایرانی دانشگاه رایس به همراه همکاران خود توانست این ساندویچ نانویی متشکل از دو ورقه ضخیم اتمی از جنس گرافن و نانوخوشههای منیزیم اکسید که یک ابررسانای فوقالعاده قوی را ایجاد میکند، بسازد. از جمله کاربردهای این ابررسانا در دستگاههای الکترونیک نوری است. البته روزبه شهسواری پیش از این نیز فعالیتهای مهمی در کارنامه خود داشت و تحقیقاتی در زمینه استحکام سیمان انجام داده بود. وی اکنون دستیار پروفسور در بخش مهندسی محیط زیست و شهری در دانشگاه رایس است.
5. امین صالحی خوجین ؛ قرارگیری در فهرست 100 متفکر جهانی
نشریه معتبر فارین پالیسی هر چند سال یک بار، ویژهنامهای را منتشر میکند و به معرفی بزرگترین متفکران جهان میپردازد. در سال گذشته نیز نام یک دانشمند ایرانی به نام امین صالحی خوجین در میان صد متفکر برتر جهان قرار گرفت. وی دانشیار مهندسی مکانیک و صنعتی دانشگاه ایلی نوی شیکاگو است و در سال گذشته به دلدیل بهرهبردای از قدرت گلها در بخش نوآوران فهرست 100 رهبر فکری جهان برگزیده شد. این دانشمند ایرانی به همراه تیم خود در دانشگاه ایلی نوی موفق به طراحی یک سلول خورشیدی شدند که از فرایند فتوسنتز گیاهان تقلید میکرد. این برگ مصنوعی، دی اکسید کربن را از جو جذب کرده و با استفاده از انرژی خورشیدی، این گاز گلخانهای را با هزینه مشابه تولید بنزین به سوخت ترکیبی تبدیل میکند. قرارگیری امین صالحی خوجین در جمع صد متفکر برتر جهان را میتوان یکی از مهمترین و خوشحالکنندهترین دستاوردهای محققان ایرانی در سالهای اخیر دانست.
6. امیر اعرابی ؛ ساخت لنز باریکتر از موی انسان برای گوشی های موبایل
در سال گذشته، محققان شرکت سامسونگ کره جنوبی با همکاری موسسه فناوری کالیفرنیا موفق به تولید لنزهای مسطحی شدند که میتوان آن را روی حسگر دیجیتالی قرار داد و یک دوربین کوچک ساخت. این لنزها 80 برابر باریکتر از موی انسان هستند و به احتمال زیاد در نسل آینده دوربینها و گوشی های موبایل به کار خواهند رفت. دکتر امیر اعرابی، محقق فوق دکترای موسسه فناوری کالیفرنیا یکی از افرادی بود که در ساخت این لنز باریک با شرکت سامسونگ همکاری کرد.
7. علی ملکی ؛ دریافت جایزه جهانی دانشمند برجسته در شیمی سبز
علی ملکی، دانشیار دانشگاه علم و صنعت توانست در سال گذشته جایزه جهانی دانشمند برجسته بینالمللی و جوان نخبه را در بخش شیمی سبز و کاربردی از اتحادیه بینالمللی شیمی محض و کاربردی دریافت کند. وی تاکنون بیش از 120 مقاله علمی معتبر و سطح اول بینالمللی را نوشته و در کنفرانسهای داخلی و خارجی زیادی شرکت کرده است. ملکی همچنین در تالیف کتاب تخصصی لاتین در انتشارات بینالمللی مشارکت داشته است.
8. منصور کرمی ؛ روشی برای کشف سالانه 10 سیاهچاله
منصور کرمی، دانشجوی دکترای دانشگاه واترلو به همراهی گروهی از ستارهشناسان، روشی جدید را ارائه کرد که به وسیله آن میتوان 10 سیاهچاله را در یک سال شناسایی کرد. این روش در طول دو سال، تعداد سیاهچالههای شناخته شده را دو برابر کرده است. کرمی پیش از این در دانشگاههای تهران و صنعتی شریف تحصیل میکرده و اکنون دانشجوی دکترای دانشگاه واترلو است.
9. سارا زاهدی ؛ برنده جایزه انجمن ریاضیات اروپا
سارا زاهدی، ریاضیدان ایرانیالاصل ساکن سوئد موفق شد جایزه معتبر انجمن ریاضیات اروپا (EMS) را از آن خود کند. این جایزه هر 4 سال یکبار به ریاضیدانان جوان اروپایی اعطا میشود و زاهدی به دلیل تلاش در جهت ارتقای شبیهسازیهای رایانهای رفتار سیالاتی که با هم مخلوط نمیشوند موفق به دریافت این جایزه شده است. این محقق ایرانیالاصل یکی از ده نفری است که با سن کمتر از 35 سال، جایزه مذکور را دریافت کرده و همچنین تنها زنی محسوب میشود که در سال گذشته به این افتخار دست پیدا کرده است. سارا زاهدی در سال 2011 میلادی مدرک دکترای خود را از موسسه سلطنتی فناوری (KTH) گرفت و پس از گذراندن تحصیلات فوق دکترا در دانشگاه اوپسالا، به عنوان دانشیار در موسسه، مشغول به کار شد.
10. نوید منوچهرآبادی ؛ ابداع روشی برای حفظ اندام های اهدایی
گروهی از محققان دانشگاه کارنگی ملون، دانشگاه کلمسون و دانشگاه مینه سوتا توانستند روش جدیدی را ابداع کنند که برای حفظ و نگهداری اندام های اهدایی قبل از انجام عمل پیوند به کار میرود. نوید منوچهرآبادی نیز عضوی از این گروه به شمار میرفت. در این روش، اندامهای منجمد شده به سرعت گرم میشوند تا آسیبی به آنها وارد نشود. این تکنیک با نام «گرمایش نانونی» شناخته شده و در آن، مواد شیمیایی منجمد که با نانوذرات اکسید آهن ترکیب شده و با سیلیکون پوشش داده شدهاند، در دریچههای قلب و رگهای خونی تزریق شده و در محلول نیتروژن مایع در دمای 16 درجه سانتی گراد زیر صفر نگهداری شدند. منوچهرزاده اکنون محقق فوق دکترا در دانشگاه کارنگی ملون است.