ما این را میدانستیم که نوشیدن افراطی مشروبات الکلی در بعضی از افراد، به ژنهای آنها مربوط میشود اما یک تحقیق جدید، اطلاعات تازهای را در این رابطه فاش کرده است.
این تحقیق تازه، نشان میدهد که نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی چگونه ژنهای مربوط به «رفتارهای نوشیدن» ما را تغییر میدهد و باعث ایجاد اعتیاد احتمالی میشود.
مشروبات الکلی در بدن انسان تغییرات ایجاد میکند
محققان دانشگاه راتگرز ایالت متحده امریکا، آزمایشات جدیدی را در رابطه با تغییرات شیمیایی در دو ژن مهم، در افرادی که مواد الکلی مصرف میکند، انجام دادهاند. نتایج به دست آمده میتواند توضیح دهد که چرا الکل، یکی از اعتیادآورترین مواد دنیا است.
یک نفر از هر پنج نفری که مشروبات الکلی مصرف میکنند، به آن وابسته میشوند. این درصد شاید به اندازه اعتیاد به نیکوتین بالا نباشد اما از کوکائین کمی بالاتر و البته دو برابر کانابیس (شاهدانه) است. برای مادهای که حال ما را گاهی بسیار بد میکند و وقتی صبح بیدار میشوید گویی از مرگ بازگشتهاید(!) غافلگیرکننده است که مصرف کنندگان، باز هم پی در پی به سراغ آن بازمیگردند.
مشخصا مصرف الکل برای بعضی از افراد، لذت بخش است. زیرا مانع از بروز افسردگی میشود و نقاط لذت ما را تحریک میکند. اما در حالی که بعضیها میدانند چه زمانی باید توقف کنند، بسیاری به سراغ دوز بیشتر میروند.
مطالعات گذشته نشان داده که تاثیرات ژنتیکی چگونه در واکنش مغز به بخشهای لذت بخش الکل نقش دارند. در واقع، کاملا اثبات شده که بین ژنتیک و اعتیاد به الکل رابطه وجود دارد.
یک مثال، ژنی به نام Per2 است که در تنظیم ریتم ساعت زیستی بدن انسان و تعدادی از کارکردهای مغزی نقش دارد. آزمایشات بر روی موشها نشان داده که چگونه یک ورسیون تغییر یافته از آن، میتواند در وابستگی به الکل نقش داشته باشد. این ژن همچنین به افزایش مصرف مشروبات الکلی توسط پسران جوان مربوط است.
ژن Per2 در کنار یک ژن دیگر (که مسئول پروتئین استرسزایی به نام پروپیوملانوکورتین هیپوتالاموس است)، در نمونه خون 47 داوطلب در یک آزمایش بزرگ در رابطه با رفتارهای نوشیدن، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. این گروه، از افرادی تشکیل شده بود که آبجو مینوشیدند، سیگاری نبودند و ادعا میکردند که در نوشیدن تعادل دارند یا برعکس، مصرفشان بالاست.
افراد شرکت کننده، سه روز را در بیمارستان گذراندند. جایی که دورههای کوتاهی را صرف تماشای تصاویر طراحی شده برای بالا بردن استرس، تصاویر خنثی یا مرتبط با الکل میکردند. آنها در ادامه به مصرف آبجو میپرداختند. در حالی که به داوطلبان گفته میشد این آزمایش برای نمونه گیری از نوشیدنیها است اما در واقع هدف اصلی آزمایش، اندازه گیری اشتیاق آنها نسبت به نوشیدن بود.
همچنین بخوانید:
در نهایت، میزان الکل مصرف شده توسط شرکت کنندگان در آزمایش، اصلا غافل گیرکننده نبود. در مقایسه با میانه روها، شراب خواران و آنهایی که مصرفشان بالا بود، تقاضای مزه کردن آبجوهای بیشتری را کردند. یک پرسشنامه نشان داد که آنها حتی به نوشیدن یک یا دو لیوان بیشتر نیز تمایل دارند.
همچنین در این آزمایش مشخص شد که تصاویر پخش شده، تاثیر چندانی در تشنگی افراد ندارد.
البته محققان اعتراف کردند که نمونه خونهای بدست آمده به اندازهای نبود که تفاوتهای زیادی را نسبت به دانستههای قبلی آشکار کند. ناگفته نماند که بیشتر افراد شرکت کننده در آزمایش را مردان تشکیل دادند که این هم باید در نظر گرفته شود. با این حال، این نمونه خونها، گرایش به ژنهای per2 و POMC را در میان افرادی که زیاد مینوشند، فاش کرد.
این تحقیقات نشان داد با اینکه خود ژن تغییر نمیکند اما حالت ابراز آن دگرگون میشود. در واقع متیلاسیون، ژنها را مجبور میکند که حالت ابراز خود را کاهش دهند. ناگفته نماند که آزمایش مذکور یک علت و معلول واضح را برای این اتفاقات مشخص نکرد. تغییرات اپی ژنتیک (تغییرات خارجی اعمال شده روی دیانای که باعث روشن و خاموش شدن ژنها شده و همچنین در خوانش آنها توسط سلول نقش ایفا میکند) ممکن است متاثر از فاکتورهای محیطی باشد که الکل تنها یکی از این موارد است. این امکان وجود دارد که دو ژن اشاره شده به دلیل استرس، محبوس شده باشند یا حتی افراد، آنها را به همین شکل از والدین خود به ارث برده باشند.
همچنین بخوانید:
اما با توجه به نتایج آزمایشات قبلی در زمینه تاثیر الکل بر ژنهای Per2، میشود فرض کرد که مصرف افراطی مشروبات الکلی میتواند باعث تغییرات اپی ژنتیک شود.
دکتر دیپاک ک. سرکار (Dipak K. Sarkar.)، درونریزشناس دانشگاه راتگرز در این باره میگوید:
ما دریافتیم افرادی که مصرف شدید الکل دارند، شاید دیانای خود را به شکلی تغییر دهند که علاقهشان به الکل حتی شدیدتر هم شود. بلکه این کمک کند تا بتوانیم توضیح دهیم چرا نوشیدن الکل تا این اندازه اعتیادآور است و شاید این دانستهها بتواند به ما یاری برساند تا راههای تازهای برای جلوگیری از اعتیاد به نوشیدن الکل را پیدا کنیم.
با توجه به اینکه مشروب در بسیاری از جوامع قانونی بوده و کاملا پذیرفته شده است، همین امر باعث شده تا تاثیرات مخرب آن در جامعه نادیده گرفته شود؛ خصوصا اگر آن را با دیگر مواد مصرفی غیرقانونی و قاچاق مقایسه کنید.
تشخیص این مسئله که الکل چگونه در زیست شناسی ما تغییر ایجاد میکند، کمک خواهد کرد تا راههای مناسبی برای کمک به مردم پیدا کرده و بتوانیم عادتهای نوشیدن آنها را اصلاح کنیم.