حفره موجود در اتمسفر مریخ آب این سیاره را به بیرون پمپاژ می کند

با وجود اینکه انسان در نهایت موفق شده به مدارک و شواهد بسیاری دال بر وجود آب های باستانی بر روی مریخ دست پیدا کند، اما این سوال همچنان مطرح است که تمامی این آب ها چگونه ناپدید شده اند. دانشمندان معتقدند وجود حفره ای در اتمسفر این سیاره را می توان عاملی برای فوران آب از سطح آن به فضا عنوان کرد.

به نظر می رسد زمانی سطح سیاره مریخ پوشیده از اقیانوس های بزرگ بوده است. در واقع میلیاردها سال پیش این سیاره میزبان حجم بالایی از آب بر روی خود بود؛ آبی که در حال حاضر هیچ اثری از آن باقی نمانده است و به نظر می رسد علت آن هم وجود حفره بزرگ در اتمسفر سیاره سرخ باشد که آب را به بیرون و فضای کیهانی پمپاژ کرده است.

حفره موجود در اتمسفر مریخ هر دو سال یک بار باز می شود و با این کار اندک آب باقی مانده بر روی سیاره سرخ را به بیرون پرتاب می کند و آنچه باقی می ماند نیز در قطبین مریخ تجمع می کنند.

دستاورد یاد شده متعلق به تیم ستاره شناسی مشترک از کشورهای روسیه و آلمان است  که مشغول مطالعه بر روی رفتار غیر متعارف آب بر روی سیاره سرخ بودند.

آنها مشاهده کردند که با باز شدن این حفره، بخش عظیمی از آب موجود بر روی سیاره به سمت اتمسفر رفته و در نهایت وارد فضای بیرونی می شود. باقی مانده آب نیز خود را به قطبین مریخ می رساند. برای ستاره شناسان پاسخ معمای آب بر روی مریخ کشف شده است. آنها هم اکنون می دانند که چرا سیاره پر آبی چون مریخ به یکباره خشک شده است.

قطب جنوب، پاشنه آشیل مریخ

با این وجود جو سیاره همسایه شرایطی دارد که نمی بایست چنین اتفاقی رخ می داد. بدین معنا که اتمسفر مریخ از لایه ای میانی برخوردار است که هرگز اجازه خروج آب از خود را نمی دهد.

این لایه بسیار سرد است و آب را در خود نگاه می دارد. در واقع آب در این منطقه سرد نمی تواند تبخیر شود. بر این اساس سئوال بزرگتری ایجاد شد؛ اینکه با وجود لایه میانی جو مریخ چرا آب می تواند از اتمسفر عبور کند. اصلا این موضوع منطقی نبود، زیرا لایه میانی جو سیاره همسایه اجازه خروج آب از اتمسفر را نمی داد.

قطب جنوب مریخ در تابستان ها بسیار گرم می شود و نباید آن را با قطب جنوب زمین مقایسه کرد، زیرا شرایط این سیاره متفاوت از زمین است. مدار گردشی مریخ به گونه ای است که قطب جنوب آن به شدت به خورشید نزدیک شده و گرم می شود.

در این زمان و بر اساس آزمایشات شبیه سازی، در لایه میانی جو حفره ای عظیم ایجادمی شود که کیلومترها ارتفاع دارد و به آب صعود کننده به لایه میانی اجازه می دهد تا راه خود را به داخل فضای کیهانی ادامه دهد و از روی مریخ خارج گردد.

سیاره همسایه از جهت دیگری نیز با زمین فرق دارد و آن هم متاثر بودن این سیاره از طوفان های عظیم شن است. این طوفان ها به قدری تداوم داشته و عظیم هستند که مانع از رسیدن نور خورشید به سطح سیاره شده و آن را سرد می کنند. نور خورشید که نمی تواند به سطح برسد در اتمسفر گرفتار می شود، آن را گرم می کند و در این صورت امکان سیالیت آب در این بخش را افزایش می دهد.

در زمان وقوع طوفان های مریخی، ذرات ریز آب تبدیل به یخ شده و در اطراف ذرات شن می چسبند، آنها در نهایت خود را به اتمسفر می رسانند. لذا در زمان طوفان های مریخی آب بیشتری از مریخ خارج می شود. در واقع این طوفان ها در قیاس با قطب جنوب،  حجم بیشتری از آب را به بیرون پمپاژ می کنند.

زمانیکه بخار آب از لایه میانی جو می گذرد، دو اتفاق جالب رخ می دهد؛ بخشی از آب خود را به قطبین شمال و جنوب سیاره سرخ می رسانند و در آنجا ذخیره می شوند، اما بخش دیگری از آب متاثر از تشعشعات ماوراء بنفش دچار فرایند خاصی می شود. تشعشعات یاد شده می توانند ارتباط بین هیدروژن و اکسیژن را قطع کنند و مولکول های آب را بشکنند. با این کار هیدروژن وارد فضای کیهانی شده و اکسیژن باقی می ماند.

محققان یاد شده معتقدن این سناریو در واقع توضیح دهنده کاملی برای خشک شدن سیاره ای است که زمانی غرق در آب بوده، سیاره ای که در نهایت به خاطر پاشنه آشیل حفره موجود در جو خود، به سیاره ای مرده تبدیل شد.