ضریب نفوذ تلفن همراه و سهم اپراتورها از بازار موبایل کشور

بر اساس آخرین آماری که مرکز آمار ایران و همچنین سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتشر کرده است، وضعیت ضریب نفوذ تلفن همراه و سهم اپراتورها از بازار موبایل کشور مشخص شده است.

مرکز آمار ایران به سفارش سازمان فناوری اطلاعات ایران در آبان ماه 96 پنجمین طرح آمارگیری دسترسی خانوارها و استفاده افراد از فناوری اطلاعات و ارتباطات را اجرا کرد. این طرح با هدف جمع‌آوری آمار و اطلاعات مرتبط با دسترسی خانوارها به فناوری اطلاعات و ارتباطات و چگونگی استفاده افراد از فناوری اطلاعات بر اساس 19 نشانگر توصیه شده توسط اتحادیه بین‌المللی مخابرات اجرا شده است. همچنین در این طرح، جامعه آمارگیری همه افراد عضو خانوارهای معمولی ساکن، گروهی و موسسه‌ای در مناطق شهری و روستایی در سال 96 بوده و روش آمارگیری نیز نمونه‌گیری و آمارگیری از 25 هزار خانوار کشور و حدود 100 هزار نفر از افراد بوده است. آمارگیران مرکز آمار ایران برای جمع‌آوری این اطلاعات به صورت حضوری به خانوارهای منتخب مراجعه و با آنها مصاحبه کرده‌اند. به تازگی و در خرداد 98 نتایج این طرح منتشر شده است که در ادامه قصد داریم بخش‌هایی از آن را بررسی کنیم.

امروزه، اینترنت و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به اندازه‌ای پررنگ شده است که شاخص‌های مرتبط با این حوزه از جمله شاخص‌های مهم در میزان توسعه‌یافتگی هر کشوری محسوب می‌شود. بالاتر بودن این شاخص‌ها به معنای برنامه‌ریزی مطلوب و سرعت انطباق جامعه با پیشرفت‌های تکنولوژی و تحولات آن در یک کشور است. از جمله این شاخص‌ها می‌توان به ضریب نفوذ اینترنت و ضریب نفوذ تلفن همراه اشاره کرد که طرح آمارگیری برخورداری خانوارها و استفاده افراد از فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز به همین منظور اجرا شده است. هدف کلی از اجرای این طرح، برآورد ضریب نفوذ اینترنت و تلفن همراه در کشور در سال 96 است. به عنوان مثال، ضریب نفوذ اینترنت از طریق تقسیم «تعداد کاربران اینترنت 6 ساله با بالا» بر «کل جمعیت 6 ساله به بالا» ضربدر 100 به دست می‌آید. اما در ادامه به نتایج به دست آمده از این آمارگیری اشاره می‌کنیم:

وضعیت دسترسی به تلفن ثابت و همراه

بر اساس این آمار، از مجموع خانوارهای کشور حدود 24.4 میلیون خانوار یعنی 98.8 درصد در محل سکونت خود به تلفن (ثابت یا همراه یا هر دو) دسترسی دارند. این سهم برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب 99.3 درصد و 97.1 درصد بوده است. همچنین از مجموع خانوارهای کشور 2.9 درصد فقط به تلفن ثابت، 20.5 درصد فقط به تلفن همراه و 75.4 درصد به هر دو تلفن ثابت و همراه دسترسی داشته‌اند. در جدول و نمودار زیر، جزئیات این آمار را به تفکیک مشاهده می‌کنید:

وضعیت دسترسی به رایانه

از کل خانوارهای کشور حدود 17.2 میلیون خانوار یعنی 69.7 درصد در محل سکونت خود به رایانه دسترسی داشتند و از این تعداد 7.2 میلیون خانوار یعنی 29.2 درصد به رایانه معمولی، 9.9 میلیون خانوار یعنی 40.3 درصد به لپ تاپ و 8.5 میلیون خانوار یعنی 34.3 درصد حداقل به تبلت دسترسی داشته‌اند. همچنین 78 درصد خانوارهای شهری و 44.4 درصد خانوارهای روستایی کشور در محل سکونت خود به رایانه دسترسی داشتند.

وضعیت دسترسی به اینترنت

از مجموع خانوارهای کشور حدود 18 میلیون خانوار یعنی 72.8 درصد در محل سکونت خود به اینترنت دسترسی داشته و 6.7 میلیون خانوار یعنی 27.2 درصد به اینترنت دسترسی نداشتند. از کل خانوارهای دارای دسترسی به اینترنت در محل سکونت 14.5 میلیون خانوار معادل 80.7 درصد در نقاط شهری و 3.5 میلیون خانوار معادل 19.3 درصد در نقاط روستایی زندگی می‌کردند. سهم خانوارهای دارای دسترسی به اینترنت در محل سکونت برای خانوارهای شهری 77.9 درصد و برای خانوارهای روستایی 57 درصد بوده است.

طبق این گزارش، از کل خانوارهای دارای دسترسی به اینترنت در محل سکونت، همگی به اینترنت پرسرعت دسترسی داشتند. 1 میلیون خانوار معادل 5.6 درصد فقط به اینترنت پرسرعت ثابت، 4.4 میلیون خانوار معادل 24.6 درصد فقط به اینترنت پرسرعت سیار و 12.5 میلیون خانوار معادل 69.8 درصد به هر دو نوع اینترنت پرسرعت ثابت و سیار دسترسی داشته‌اند.

مقایسه شاخص‌های فاوا در طول سه دوره آمارگیری

مقایسه وضعیت خانوارهای کشور در سه دوره‌ی آخر آمارگیری از شاخص‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات نشان می‌دهد که در سال 96 سهم خانوارهای دارای دسترسی به تلفن، رایانه و اینترنت در محل سکونت نسبت به سال 92 به ترتیب 1.2 درصد، 23.8 درصد و 35 درصد و نسبت به سال 94 به ترتیب 0.1 درصد، 12.3 درصد و 17.3 درصد رشد داشته است.

جمعیت و مالکیت خطوط تلفن همراه

از مجموع 72.3 میلیون نفر جمعیت شش ساله به بالای کشور، تعداد 47.8 میلیون نفر مالک خط تلفن همراه هستند که از بین آنها 37.4 میلیون نفر در نقاط شهری و 10.3 میلیون نفر در نقاط روستایی سکونت دارند. به این ترتیب نسبت مالکان خطوط تلفن همراه در بین افراد 6 ساله به بالا 66 درصد و برای نقاط شهری و روستایی به ترتیب 69 و 57.1 درصد است.

ضریب نفوذ تلفن همراه

از مجموع جمعیت کشور 59 میلیون نفر کاربر تلفن همراه هستند که 58.4 میلیون نفر آنها افراد 6 ساله به بالا می‌باشند. از این میان 45 میلیون نفر در نقاط شهری و 13.4 میلیون نفر در نقاط روستایی ساکن هستند. بر این اساس، ضریب نفوذ تلفن همراه در کشور در بین افراد 6 ساله به بالا 80.7 درصد و برای نقاط شهری و روستایی به ترتیب 83.1 درصد و 73.8 درصد بوده است. مقایسه اطلاعات به دست آمده از آمارگیری در دوره‌های اخیر نشان می‌دهد در سال 96 ضریب نفوذ تلفن همراه نسبت به سال‌های 89، 92 و 94 به ترتیب 26.8 درصد، 13.5 درصد و 2.8 درصد رشد کرده است.

سهم اپراتورها در بازار تلفن همراه

از سوی دیگر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز اطلاعاتی از تعداد مشترکان و ضریب نفوذ تلفن همراه در کشور را در سایت خود منتشر کرده است. بر اساس اطلاعاتی که در سایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتشر شده، در سال 1396 تعداد مشترکان تلفن همراه در کشور 88 میلیون و 341 هزار و 723 خط بوده است که ضریب نفوذ 110.53 درصدی را نشان می‌دهد. این آمار بیانگر آن است که تعداد خطوط تلفن همراه از جمعیت کشور نیز فراتر رفته است. همچنین بر اساس این اطلاعات، در سال 96 پوشش جاده‌های اصلی، فرعی و ریلی به 82.64 درصد رسید.

سازمان تنظیم مقررات همچنین وضعیت و سهم بازار اپراتورهای تلفن همراه در سال 96 را منتشر کرده است که طبق آن، اپراتور همراه اول بیشترین سهم بازار را از آن خود کرده و اپراتور ایرانسل و رایتل در رده‌های بعدی قرار دارند. در سال 1396 شرکت همراه اول 59.56 درصد معادل 52 میلیون و 614 هزار و 868 مشترک، یعنی بیشتر از نصف مشترکان تلفن همراه در کشور را به خود اختصاص داده است. پس از همراه اول، ایرانسل سهم بازار 37.53 درصدی معادل 33 میلیون و 155 هزار و 958 مشترک، رایتل با سهم 2.90 درصدی معادل 2 میلیون و 561 هزار و 590 مشترک و سازمان منطقه آزاد کیش با سهم 0.01 درصدی در رده‌های بعدی بیشترین سهم بازار تلفن همراه کشور قرار دارند.

در سال گذشته یعنی سال 97 نیز تعداد مشترکان و ضریب نفوذ تلفن همراه در کشور افزایش یافته است. بر این اساس تعداد مشترکان تلفن همراه در سال 97 به 93 میلیون و 36 هزار و 584 مشترک رسیده و ضریب نفوذ تلفن همراه هم 113.34 درصد شده است. پوشش جاده‌های اصلی، فرعی و ریلی نیز به 86.65 درصد رسیده است.

در سال 97 هم اپراتور همراه اول بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص داده و 59.29 درصد از بازار معادل 55 میلیون و 162 هزار و 769 مشترک را به دست آورده است. ایرانسل با 36.45 درصد معادل 33 میلیون و 910 هزار و 184 مشترک، رایتل با 4.24 درصد معادل 3 میلیون و 947 هزار و 931 مشترک و سازمان منطقه آزاد کیش با 0.02 درصد در رده‌های بعدی قرار دارند. به این ترتیب مشخص است که اپراتور اول ارتباطی کشور یعنی همراه اول تا پایان سال 97 بهترین وضعیت را در بازار تلفن همراه کشور داشته و بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است.