آنتن های مخابراتی از نظر برخی کاربران یکی از دلایل بروز بیخوابی هستند. در این مطلب قصد داریم به بررسی تاثیر آنتن های مخابراتی روی کیفیت خواب بپردازیم.
بیخوابی یکی از متداولترین مشکلات انسانها است و هر فرد، در چند دوره از زندگی خود به دفعات با این مشکل رو به رو میشود. از آن جایی که کم خوابی تاثیرات منفی جبران ناپذیری روی بدن میگذارد، محققان برای یافتن راههایی به منظور رفع این مشکل به تکاپو افتادهاند. متاسفانه کمبود خواب سبب تجزیه آهسته و پیوسته مغز میشود، به همین دلیل نباید برطرف کردن این مشکل مهم را پشت گوش انداخت.
کاربران، گوشی های هوشمند و امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از آنتن های مخابراتی را جزو مهمترین دلایل بروز این دردسر میدانند. به عقیده آنها، بیخواب یا کمخواب شدن یکی از عوارض تکنولوژیهای بسیار پرکاربرد امروزی است و آنتن های مخابراتی اگرچه ارتباطات ما را آسوده کردهاند، اما نمیتوان از تاثیرات منفی آنها روی سلامت غافل شد. اما چقدر از این عقاید جنبه علمی دارند؟ بررسیها نشان میدهد مشکلت خواب از سبک زندگی اشتباه ریشه میگیرند.
بیخوابیهای شبانه چرا بروز میکند؟
بررسی انواع مشکلات خواب و 9 روش علمی برای حل آنها نشان داد اتفاقات ریز و درشتی میتوانند چرخه طبیعی خواب را بهم بریزند. بیخوابی را میتوان از زمینهها و دیدگاههای متفاوتی مورد بررسی قرار داد. یکی از متداولترین زمینهها، روانشناسی است.
داشتن سبک زندگی پراسترس، قرارگیری در شرایط روحی نامناسب (به خاطر از دست دادن یک فرد نزدیک، اتمام یک رابط عاطفی، مشکلات بغرنج معیشتی همچون بیکاری یا مستاجری و موارد دیگر)، فکر و خیال بیش از حد، افسردگی و دیگر اعمال و شرایطی که اعصاب انسان را نشانه میروند، روی کیفیت خواب تاثیر میگذارند. در زمان درگیر بودن ذهن، نمیتوان از مغز انتظار داشت چرخههای خواب را مرتب و یکی پس از دیگری دنبال کرده و دستور تولید هورمونهای مورد نیاز برای داشتن یک خواب سالم را صادر کند.
افرادی که منازلشان در نزدیکی محل نصب آنتن های مخابراتی قرار دارد، به خاطر فکر و خیال درباره مضرات امواج الکترومغناطیسی نیز بیخوابی را تجربه میکنند. چه بسا آنها مدام تصور میکنند که بدن آنها تحت بمباران امواج الکترومغناطیسی قرار داشته و هر ثانیه، آسیبی به قسمتی از بدنشان وارد میشود. آنها بیخوابیهای خود را به این موضوع نیز نسبت میدهند، حال آن که بیقرار شدن بیهوده ذهنشان، تنها دلیل بروز اختلالات خواب است.
نباید فراموش کرد تا به امروز هیچ مدرک علمی دال بر زیانبار بودن آنتن های مخابراتی وجود نداشته و متاسفانه یک سری باور اشتباه، دست به دست بین افراد منتشر شده است. طی یک تحقیق جالب، به نیمی از افراد مورد آزمایش اعلام شد محل اقامت آنها، توسط تعداد زیادی آنتن مخابراتی احاطه شده است، در حالی که این موضوع صحت نداشت. از دسته دوم افراد مورد آزمایش همانند دسته اول، بدون اعلام چنینی دروغی، درخواست شد برای مدتی در آن مکان باقی بمانند. تعدادی از افراد گروه اول، طی مدت اقامت خود انواع و اقسام مشکلات خواب را تجربه کرده و شرایط برای برخی از آنها به شکلی پیش رفت که دیگر قادر به ادامه حضور در محل مورد آزمایش نبودند! این آزمایش، قدرت تلقین را به ما یادآور میشود.
مقصر اصلی بیخوابی ؛ آنتن های مخابراتی یا گوشی های هوشمند؟
برخی کاربران به بروز بیخوابی بعد استفاده از گوشی هوشمند خود استناد کرده و به همین دلیل آنتن های مخابراتی را مقصر قلمداد میکنند. بر اساس باوری کاملا غیر علمی و اشتباه، اینطور تلقی میشود که نحوه ترشح هورمون ملاتونین در بدن که تنظیم چرخه خواب و بیداری را عهدهدار است، به خاطر امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از آنتن های مخابراتی مختل شده و در نتیجه بیخوابی بروز میکند. این یکی از اظهار نظرهای غیر علمی است که دست به دست بین مردم چرخیده و با مغشوش کردن ذهن آنها، خوابشان را مختل میکند.
اگرچه هنوز هیچ آزمایشی تاثیر امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از آنتن های مخابراتی روی کیفیت خواب و سلامت بدن را به اثبات نرسانده است، اما تحقیقات زیادی، تاثیر بسیار مخرب سبک زندگی امروزی را نشان دادهاند. پیوستگی در استفاده از گوشی های هوشمند که گاهی از آن به عنوان “اعتیاد به موبایل” نیز یاد میشود، مضرات زیادی برای کاربران دارد، که بهم ریختن چرخه طبیعی خواب تنها یکی از آنها است.
تحقیقات نشان داده وابستگی بیش از حد به استفاده از گوشی های هوشمند، از زوایای مختلفی روی خواب انسانها تاثیر میگذارد. در این بین، دو مورد بیش از بقیه مورد تاکید قرار گرفتهاند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
عامل اول: تاثیر مخرب نور آبی نمایشگر گوشی روی خواب
تمامی نورهای مصنوعی (تولید شده از منابع ساخت دست بشر) همچون LEDها، لامپهای مهتابی و لامپهای کم مصرف، میتوانند الگوی خواب را بهم بریزند. ریتم ساعت بیولوژیکی بدن بر اساس میزان نوری که به چشمها تابانده میشود، کار میکند. نام آن را «ریتم شبانهروزی» نهادهاند. ریتم شبانهروزی، کنترل زمانبندی فرآیندهای فیزیولوژیکى زیادی را بر عهده دارد. به عنوان نمونهای از این فرآیندها باید به مشخص کردن الگوی خواب و ساعت غذا، میزان فعالیت مغز در ساعات مختلف شبانه روز، تولید هورمونهای مختلف و بازسازی سلولها اشاره کرد.
وقتی تنها نور طبیعی خورشید به بدن تابیده میشود، بخش هیپوتالاموس مغز الگوی خواب را بر اساس زمان روشن و تاریک بودن محیط تنظیم میکند. میزان نور محیط از طریق شبکیه چشم مشخص میشود. این قسمت، سیگنالهایی را به هیپوتالاموس ارسال میکند. با تاریک شدن هوا، هیپوتالاموس رفته رفته فرمان ترشح هورمونهای مورد نیاز برای به خواب رفتن فرد را صادر میکند. به عنوان نمونه باید به ملاتونین اشاره کرد.
هیپوتالاموس اقدامات دیگری همچون صدور فرمان کاهش دمای بدن را نیز انجام میدهد. وقتی هوا رفته رفته روشن میشود، دمای بدن آرام آرام افزایش پیدا کرده و هورمونهایی همچون کورتیزول ترشح میشوند.
به خاطر تابیده شدن نور غیر طبیعی به چشمها، ریتم طبیعی خواب بهم میریزد. اکنون بدون توجه به ساعت، شبکیه چشم همواره میتواند نور زیادی را از محیط دریافت کند. در نتیجه بدن، قادر به تشخیص زمان درست برای آغاز چرخه خواب نیست. آزمایشها، تاثیر بسیار بد این موضوع را نشان دادهاند. وقتی طی شب، بدن در معرض تابش نور غیر طبیعی قرار میگیرد، در مقایسه با زمان عدم وجود این منبع نور، میزان تولید ملاتونین در بدن تا 85 درصد نیز می تواند کاهش پیدا کند! اکنون میتوان متوجه شد آنتن های مخابراتی در بیخوابیهای کاربران مقصر نبوده و عامل اصلی این اتفاق، زل زدن به نمایشگر گوشی برای چندین دقیقه یا حتی ساعتهای متمادی پیش از خوابیدن است.
عادت “چک کردن گوشی هوشمند درست قبل از خوابیدن”، در شرایطی که چراغ اتاق خاموش است، شدیدا روی کیفیت خواب تاثیر میگذارد. به خاطر سطح پایین ملاتونین ترشح شده، فرد بعد از کنار گذاشتن گوشی، احتمالا چند دقیقهای را برای به خواب رفتن تقلا خواهد کرد. چنین فردی هرگز وارد مرحله خواب عمیق (REM) نشده و به همین دلیل مغزش طی شب در سطح هشیاری بالایی قرار خواهد داشت. این موضوع سبب بروز خوابآلودگی در طول روز بعد خواهد شد.
عامل دوم: افزایش سطح فعالیتهای ذهنی
برای داشتن یک خوابِ خوب، باید نیم ساعت پیش از رفتن به رختخواب، از هر فعالیت بدنی و مخصوصا ذهنی همچون گوش دادن به اخبار تلویزیون و رادیو، حضور در شبکههای اجتماعی، چت کردن، انجام بازیهای تحت شبکه و دیگر اعمال دست کشید و خود را در حالتی Relax قرار داد! وقتی سطح فعالیتهای ذهنی بالا میرود، چرخه خواب بهم ریخته و فرد با وجود خستگی بدنی، قادر به خوابیدن نخواهد بود. به همین دلیل افرادی که فکر و خیال زیادی دارند، اغلب برای خوابیدن به استفاده از قرصهای مختلف متوسل میشوند.
وقتی پیش از خواب برای چندین دقیقه یا حتی ساعتهای متمادی با گوشی هوشمند خود کار میکنید، در واقع مغز خود را در حالت بیدارباش نگه داشته و سطح فعالیتهای ذهنی را بالا میبرید. بیخوابی حاصل این اتفاق است.
کاربران تصور میکنند به خاطر امواج آنتن های مخابراتی بیخوابی بروز کرده است، در حالی که دو عامل یاد شده در بالا دلایلِ اصلی این اتفاق هستند. گوشی های هوشمند با زندگی ما گره خورده و به خاطر کاربردی بودنشان، دلیلی برای کنار گذاشتن آنها وجود ندارد. اما باید در استفاده از این گجتهای الکترونیکی تعادل را رعایت کنیم.