گرمای کره زمین به شدت در حال افزایش است و هر سال بیشتر از گذشته این موضوع محسوس تر میشود. اما آیا سیاره زیبای ما در طول تاریخ تا این حد گرم بوده است؟
آیا تاکنون برای گذراندن تعطیلات به قطب شمال سفر کردهاید؟ شاید شما اسکی کردن را دوست داشته باشید و شاید هم اینطور نباشد، اما اگر 56 میلیون سال قبل زندگی میکردید، قطعا پاسخ شما متفاوت بود. در آن زمان میتوانستید از هوای مرطوب و چشمانداز سرسبز لذت ببرید، به همین علت است که جهان در اواسط دوره شدید گرمایش جهانی با نام Paleo-Eocene نامگذاری شد؛ کره زمین در این دوره بسیار گرم بود و حتی دمای قطبهای زمین هم به دمای مناطق گرمسیری نزدیک شد. هم اکنون هم به نظر میرسد کره زمین در حال نزدیک شدن به دمای دوره ذکرشده است، زیرا هر ماه شاهد ثبت رکورد دمای بالای جدیدی هستیم.
اینطور که پیداست، زمین بیشتر از یک بار از دورههای گرمای شدید رنج خواهد برد؛ قطبها در گذشته پس از آب شدن، مجددا یخ زدند و هم اکنون هم زمین در حال گرم شدن است.
استوارت ساترلند، دیرینهشناس دانشگاه بریتیش کلمبیا اظهار داشت:
در حال حاضر تغییرات آب و هوایی متفاوتی را شاهد هستیم، اما به وضوح مشخص است که جزو یک چرخه طبیعی بزرگ نیست.
آب و هوای زمین به صورت کاملا طبیعی در حال نوسان بوده و بیش از دهها هزار سال است که چرخشهای آن در اطراف خورشید به آرامی در حال تغییر هستند که منجر به تغییر در فصل و میزان تابش نور خورشید خواهد شد؛ در حقیقت کره زمین در طول این نوسان وارد دوره یخبندان (عصر یخبندان) و دوره گرمسیری خواهد شد.
بر اساس اطلاعات موجود، ایجاد یک رویداد عظیم گرمایشی همانند Paleo-Eocene نیازمند تغییراتی بیشتر از شیب محور زمین یا شکل مسیر آن در اطراف خورشید است. گرم شدن شدید زمین میتواند دلایل مخفی همانند افزایش میزان دی اکسید کربن (CO2) داشته باشد؛ این گاز گلخانهای را میتوان مسئول افزایش دمای حداکثری زمین در Paleo-Eocene دانست، اما چگونه غلظت دی اکسید کربن بدون وجود انسان هم افزایش یافته بود؟
یکی از زمینشناسان دانشگاه ژنو با نام Sebastien Castelltort اظهار داشت که هنوز علت دقیق این موضوع، کشف نشده است. بهترین حدس دانشمندان را میتوان خارج شدن دی اکسید کربن از آتشفشانها و ورود آنها به اتمسفر دانست که باعث به دام انداختن گرما میشود و در نهایت متان را ذوب خواهد کرد؛ متان را میتوان یک گاز گلخانهای قویتر از دی اکسید کربن دانست که مدت زمان طولانی در زیر اقیانوسها محصور شدهاند.
فقط به این دلیل که رویدادهای شدید گرمایی کره زمین توسط گازهای گلخانهای شکل گرفتند، نمیتوان گفت که بیضرر هم نبودهاند، به عنوان مثال، رویداد انقراض پرمین-تریاس که چند میلیون سال قبل از دایناسورها بر روی کره زمین، رخ داد؛ این رویداد گرمایی در حدود 252 میلیون سال قبل و به دلیل فعالیتهای آتشفشانی در مناطق Siberian Traps که موجب آشفتگی آب و هوا و مرگ گسترده شد، شکل گرفت.
ساترلند در مصاحبه با Live Science اظهار داشت:
خشکسالی شدید باعث مرگ گیاهان خواهد شد و سراسر قارههای جهان به شکل صحرا در خواهد آمد.
دمای هوا در حدود 18 درجه فارنهایت (10 درجه سانتی گراد) گرمتر شده است؛ این دما در مقایسه با دمای 2.1 فارنهایت (1.2 درجه سانتی گراد) که انسان، کار سوزاندن سوخت فسیلی را آغاز کرد، قابل توجه است. بد نیست بدانید که چیزی در حدود 95 درصد زندگی دریایی و 70 درصد زندگی موجودات در زمین منقرض شده است.
استورات ساترلند اظهار داشت:
این اتفاق برای زندگی موجودات بسیار گرم و ناخوشایند است.
هنوز مشخص نیست که غلظت گازهای گلخانهای هنگام انقراض پرمین – تریاس (دوره مرگ بزرگ) چه اندازه بوده است، اما قطعا بیشتر از غلظت کنونی بوده است؛ برخی مدلها نشان میدهد که غلظت گاز گلخانهای 3500ppm رشد کرده و برای مشخص شدن وضعیت، بد نیست بدانید که هم اکنون غلظت دی اکسید کربن به صورت متغیر در حدود 400ppm است.
اینطور که پیداست، میزان تغییرات غلظت دی اکسید کربن در حال حاضر بیسابقه است. در طول رویداد انقراض پرمین – تریاس، هزاران سال طول کشید تا درجه حرارت به میزان گفتهشده برسد؛ برخی مطالعات، مدت زمان مربوطه را 150 هزار سال اعلام کردهاند. لازم به ذکر است مدت زمان افزایش غلظت گازهای گلخانهای در دوره پالئوسن – ائوسن چیزی در حدود 10 الی 20 هزار سال طول کشید؛ توجه داشته باشید که میزان گرمای حال حاضر جهان در مدت زمان 150 سال ایجاد شده است.
Castelltort اظهار داشت:
این موارد باعث سخت شدن پیشبینی تغییرات آب و هوایی میشوند.
او در ادامه افزود:
بزرگترین نگرانی ما این است که نمیدانیم با چه سرعتی میتوان وضعیت را برای زندگی، تنظیم کرد. سوابق گرمایشی در گذشته باعث شدهاند هیچ کارشناسی نتواند اعلام کند که نرخ کنونی گرم شدن زمین بدون پیامد خواهد بود.