یکی از بخشهای مهم بدن که وظایف بسیار مهمی را برعهده دارد، کبد است. ما قصد داریم 12 مورد از بهترین مواد غذایی برای سلامت کبد را به شما معرفی کنیم.
کبد وظیفه تجزیه کربوهیدراتها، ساخت گلوکز و سمزدایی از بدن را بر عهده دارد. همچنین مواد مغذی را ذخیره کرده و صفرا ایجاد میکند، زیرا برای هضم و جذب مناسب مواد مغذی موجود در مواد غذایی لازم است. غذاها و نوشیدنیهای زیادی وجود دارند که افرد میتواند برای محافظت از کبد از آنها استفاده کنند. سلامت کبد برای سلامت عمومی بدن بسیار ضروری بوده و اختلال در عملکرد آن میتواند منجر به ایجاد بیماری کبد، اخلال در سوخت و ساز بدن و حتی دیابت نوع 2 شود. مدیریت کردن همه عوامل خطرآفرین، مسلما غیرممکن است، اما مصرف برخی غذاها و نوشیدنیها میتواند تا حدودی در افزایش سلامت کبد موثر باشد. در این مقاله به معرفی بهترین غذاها و نوشیدنیها برای سلامت کبد، اثرات مفید آنها بر روی اندامها و جلوگیری از مصرف برخی غذاها به منظور حفظ سلامت کبد، خواهیم پرداخت.
بهترین مواد غذایی برای سلامت کبد
1. قهوه
نتایج مطالعات انجام شده در سال 2013 میلادی، نشان میدهد که بیشتر از 50 درصد مردم ایالات متحده آمریکا، قهوه را به صورت روزانه مصرف میکنند. به نظر میرسد که نوشیدن قهوه برای کبد بسیار مناسب است، علیالخصوص در برابر مشکلاتی همانند بیماری کبد چرب از کبد محافظت میکند. بهتر است بدانید که مصرف روزانه قهوه میتواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری مزمن کبد کمک کند. همچنین ممکن است باعث جلوگیری از شرایط خطرناکی همانند سرطان کبد هم شود. نتایج مطالعات انجام شده در سال 2014 میلادی نشان میدهند که اثر محافظتی قهوه به دلیل تاثیر آن بر آنزیمهای کبدیست. به نظر میرسد قهوه منجر به کاهش چربی و افزایش آنتی اکسیدانهای محافظ در کبد خواهد شد. ترکیبات موجود در قهوه به آنزیمهای کبدی کمک کرده تا بدن را از مواد سرطانزا پاکسازی کنند.
2. بلغور جو دو سر
مصرف بلغور جو دو سر را میتوان یک روش آسان برای افزودن فیبر به رژیم غذایی دانست. فیبر در هضم مواد غذایی نقش مهمی داشته و مواد موجود در جو دو سر هم برای کبد بسیار مفید هستند. لازم به ذکر است که جو و جو دو سر، سرشار از ترکیباتی به نام بتا گلوکان هستند. نتایج مطالعات انجام شده در سال 2017 میلادی نشان میدهند بتاگلوکانها از نظر بیولوژیکی در بدن بسیار فعال هستند و به تعادل سیستم ایمنی بدن و مقابله با التهاب، کمک میکنند. بتاگلوکانها ممکن است در مبارزه با دیابت و چاقی هم موثر باشند. نتایج این مطالعات همچنین نشان میدهند بتاگلوکان موجود در جو دو سر موجب کاهش چربی ذخیره شده در کبد موشها شده و به محافظت از کبد هم کمک میکند، البته مطالعات بالینی بیشتری برای تایید این موضوع موردنیاز است. افراد بهتر است به منظور افزودن جو یا جو دو سر به رژیم غذایی خود، از نوع کامل آن استفاده کنند.
3. چای سبز
نتایج یک مطالعه در سال 2015 میلادی نشان میدهد که چای سبز ممکن است در کاهش میزان چربی، مبارزه با استرس اکسیداتیو و کاهش سایر علائم بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) موثر باشد. توجه به این نکته که مصرف چای بهتر از عصارهها است، بسیار اهمیت دارد، زیرا برخی عصارهها ممکن است به کبد آسیب برسانند.
4. سیر
اضافه کردن سیر به رژیم غذایی ممکن است در تقویت کبد موثر باشد. نتایج مطالعات انجام شده در سال 2016 میلادی به خوبی نشان میدهند که مصرف سیر میتواند در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی منجر به کاهش وزن و چربی شود، اما موجب ایجاد تغییر در توده چربی افراد لاغر نمیشود؛ این مسئله بسیار مهم و حائز اهمیت است، زیرا یکی از مهمترین عوامل در ایجاد بیماری کبد چرب غیرالکلی را میتوان اضافه وزن یا چاقی دانست.
5. انواع توتها
بسیاری از توتهای تیره رنگ همانند بلوبری، تمشک و کرانبری حاوی آنتی اکسیدانهایی به نام پلی فنول هستند که ممکن است در برابر آسیبها به کبد، کمک کنند. بهتر است بدانید که مصرف منظم انواع توتها میتواند در تحریک سیستم ایمنی بدن هم موثر باشد.
6. انگور
انگور، آب انگور و دانههای آن سرشار از آنتی اکسیدانهایی هستند که میتوانند منجر به کاهش التهاب شده و در برابر آسیبها از کبد محافظت کنند. یک روش ساده برای اضافه کردن این ترکیبات به رژیم غذایی، مصرف انگور دانهدار است. مصرف عصاره دانه انگور هم میتواند موجب تولید آنتی اکسیدان شود.
7. گریپ فروت
گریپ فروت حاوی دو آنتی اکسیدان اصلی به نامهای نارینگین و نارنژنین است؛ این دو آنتی اکسیدان موجب کاهش التهاب و محافظت از سلولهای کبدی خواهند شد. ترکیبات موردنظر باعث کاهش چربی موجود در کبد شده و آنزیمهایی که چربی میسوزانند را افزایش خواهد داد. جالب است بدانید که گریپ فروت برای مبارزه با بیماری کبد چرب غیرالکلی، عملکرد موثری دارد.
8. گلابی
میوه گلابی و آب گلابی هم ممکن است برای سلامت کبد مفید باشد. نتایج مطالعات انجام شده نشان میدهند که ترکیبات موجود در این میوه میتواند در محافظت از اندامهای بدن موثر باشد. با این وجود، بیشتر تحقیقات انجام گرفته بر روی عصاره این میوه تمرکز دارد و بنابراین به مطالعات بیشتری در زمینه خواص میوه یا آب آن، نیاز است.
9. مواد غذایی گیاهی
نتایج مطالعات انجام شده در سال 2015 میلادی به خوبی نشان میدهد که بسیاری از مواد غذایی گیاهی میتوانند برای سلامت کبد مفید باشند. این مواد غذایی گیاهی شامل موارد زیر میشوند:
- آووکادو
- موز
- جو
- چغندر و آب چغندر
- کلم بروکلی
- برنج قهوهای
- هویج
- انجیر
- سبزیجاتی همانند کلم و کولارد سبز
- لیمو
- پاپایا
- هندوانه
10. ماهی چرب
بر اساس نتایج مطالعات انجامشده، مصرف ماهی و غذاهای مکمل روغن ماهی ممکن است در کاهش تاثیرات بیماری کبد چرب غیرالکلی موثر باشد. ماهی چرب، سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است، بنابراین میتواند در کاهش التهاب تاثیر داشته باشد؛ این چربی برای تمامی اعضای بدن، علیالخصوص کبد مفید است، زیرا مانع تولید چربیهای اضافی شده و سطح آنزیم را در کبد حفظ خواهد کرد. محققان توصیه میکنند که یک یا دو بار از ماهی چرب در طول هفته مصرف کنید. در صورتی که دسترسی به ماهیهای چرب همانند شاه ماهی یا ماهی آزاد میسر نیست، سعی کنید روزانه از مکمل روغن ماهی استفاده کنید.
11. آجیل
مصرف آجیل را میتوان یکی دیگر از روشهای حفظ سلامت کبد و جلوگیری از بیماری کبد چرب غیرالکلی دانست. در حالت کلی، آجیلها حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده، ویتامین E و آنتی اکسیدانها هستند. این ترکیبات ممکن است در جلوگیری از بیماری کبد چرب غیرالکلی، کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو هم موثر باشند. مصرف مقدار اندکی آجیل همانند گردو یا بادام به صورت روزانه میتواند در حفظ سلامت کبد موثر باشد، اما توجه داشته باشید که مصرف آجیل باید مناسب باشد؛ مصرف بیش از حد آجیل موجب افزایش کالری خواهد شد.
12. روغن زیتون
مصرف بیش از حد چربی برای کبد مضر است، اما برخی از چربیها میتوانند در سلامت کبد موثر باشند. بر اساس نتایج مطالعات انجام شده، افزودن روغن زیتون به رژیم غذایی میتواند منجر به کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود عملکرد کبد شود؛ این مسئله به علت وجود مقادیر بسیار زیاد اسیدهای چرب اشباع نشده در روغن زیتون است.
از مصرف کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد؟
حفظ تعادل در رژیم غذایی، سلامت کبد را به دنبال دارد، اما با این حال، برخی غذاها و گروههای غذایی هم وجود دارند که پردازش را برای کبد دشوار میکنند. این مواد غذایی شامل موارد زیر میشوند:
غذاهای چرب: این غذاها شامل غذاهای سرخ شده، فست فودها و غذاهای آماده موجود در رستورانها هستند. برخی از میان وعدهها، چیپس و آجیلهای بستهبندی شده هم ممکن است میزان چربی بالایی داشته باشند.
غذاهای نشاستهای: این مواد غذایی شامل نان، ماکارونی، کیک و غذاهای پختهشده هستند.
شکر: مصرف نکردن قند و غذاهای قندی همانند شیرینی، غلات و مواد غذایی پخته شده میتواند در سلامت کبد موثر باشد.
نمک: یکی دیگر از روشهای ساده حفظ سلامت کبد، اجتناب از مصرف زیاد نمک و پرهیز کردن از مصرف کنسرو گوشت و سبزیجات است.
الکل: فردی که به دنبال سلامت کبد است، باید مصرف الکل را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید.
جمعبندی
کبد نقش مهمی در بدن دارد و به طور کلی تا حد زیادی از سلامت خود محافظت میکند، اما مصرف برخی غذاها و نوشیدنیهای خاص هم میتواند به حفظ سلامت کبد کمک کند.بد نیست بدانید مواد غذایی بسیاری هم وجود دارند که ممکن است موجب آسیب کبد شوند. انتخاب مواد غذایی مفید برای کبد میتواند از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کند.