هپاتیت C مزمن ؛ تمام اطلاعاتی که باید درباره این عفونت بدانید

کبد عضو حیاتی بدن بوده و وظیفه اصلی و مهم آن تصفیه مواد غذایی‌ست که ما مصرف می‌کنیم. هپاتیت c مزمن نوعی عفونت است که عمدتا کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

هپاتیت C مزمن یک عفونت کبدی بوده که در اثر ویروس هپاتیت C ایجاد می‌شود. بر اساس مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، بین سال‌های 2013 تا 2016 میلادی، نزدیک به 2.4 میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا به هپاتیت C مبتلا بودند. هپاتیت C یکی از پنج ویروس هپاتیت بوده و بقیه شامل هپاتیت D، B، A و E می‌شوند. واکسن هپاتیت A و D موجود است، اما در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد. هپاتیت C می‌تواند باعث ایجاد عفونت حاد یا مزمن شود. نوع حاد این عفونت به سرعت ایجاد شده و می‌تواند تا 6 ماه ادامه پیدا کند. بد نیست بدانید که تنها 30 درصد از افراد مبتلا به عفونت حاد هپاتیت C، علائم آن را تجربه می‌کنند. بر اساس مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، حدود 75 تا 85 درصد از افراد مبتلا به نوع حاد این هپاتیت، دچار هپاتیت C مزمن می‌شوند. در صورتی که درمان به موقع انجام نشود، هپاتیت C مزمن می‌تواند منجر به عوارض جدی همانند آسیب کبد یا سرطان کبد شود. این مقاله به علائم عفونت هپاتیت C، راه‌های ابتلا به آن، روش‌های درمان و عوارض این بیماری خواهد پرداخت.

علائم هپاتیت C مزمن

بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت C مزمن از وجود بیماری خود بی‌خبر هستند، زیرا اکثر علائم به هنگام آسیب‌های جدی به کبد ظاهر می‌شوند و این وضعیت ممکن است سال‌ها طول بکشد. افراد مبتلا به هپاتیت C مزمن ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• خستگی
• تب
• حالت تهوع
• استفراغ
• دل درد
• تیرگی رنگ ادرار و مدفوع
• بی‌اشتهایی

در نظر داشته باشید که افراد مبتلا به آسیب جدی کبد ممکن است دچار زردی شوند. این وضعیت می‌تواند موجب زرد شدن قسمت سفید چشم‌ها و پوست شود.

دلایل ایجاد هپاتیت C

هپاتیت C زمانی رخ می‌دهد که خون فرد دارای عفونت، وارد جریان خون یک فرد دیگر شود. شرایط زیر می‌توانند افراد را در معرض ویروس هپاتیت C قرار دهند:

• تماس با خون کسی که به هپاتیت C مبتلا است
• استفاده مشترک از سرنگ
• تاتو کردن یا سوراخ کردن پوست با ابزارهای غیراسترولیزه
• دریافت خون آلوده یا پیوند عضو
• متولد شدن از مادری که به هپاتیت C مبتلا است

ابتلا به هپاتیت C از طریق رابطه جنسی با شخصی که دارای عفونت است هم وجود دارد، اگرچه این مسئله بسیار نادر است. توجه داشته باشید که ویروس هپاتیت C فقط از طریق خون عبور می‌کند، بنابراین شرایط زیر، افراد را در معرض ویروس قرار نمی‌دهند:

• لمس کردن، بغل کردن و دست دادن
• سرفه یا عطسه
• استفاده مشترک از یک غذا یا نوشیدنی
• شیر دادن

درمان بیماری هپاتیت C

هدف از درمان این بیماری، رهایی بدن از ویروس هپاتیت C است. در حالت ایده‌آل، این کار به یک پاسخ ویروسی پایدار منجر شده که برای 12 هفته و یا بیشتر از آن پس از اتمام دوره درمان فرد، ویروس غیرقابل کشف در خون باقی خواهد ماند. هدف از انجام درمان، کاهش سرعت التهاب و زخم کبد بوده که به جلوگیری از عوارض بعدی کمک خواهد کرد.

داروها

در گذشته، پزشکان برای درمان این هپاتیت از داروهای ضدویروسی و تزریق اینترفرون استفاده می‌کردند، اما در حال حاضر، آن‌ها برای بیماران داروهای خوراکی به نام DAAs تجویز می‌کنند. این داروها ویروس هپاتیت C را در مراحل مختلف چرخه زندگی خود هدف قرار داده و توانایی تکثیر آن را مختل می‌کنند.

به طور کلی، نوع و طول درمان با توجه به مرحله بیماری و میزان آسیب به کبد، متفاوت است، اما به طور میانگین، درمان دارویی DDA معمولا 12 تا 24 هفته زمان می‌برد. اگرچه متخصصان مصرف DAAs را برای بیشتر افراد بی‌خطر می‌دانند، اما این داروها می‌توانند عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشند:

• خستگی
• سردرد
• حالت تهوع
• استفراغ

عمل جراحی

افرادی که آسیب جدی کبد، نارسایی کبدی یا سرطان کبد دارند، ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشند.

عوارض ناشی از هپاتیت C

عفونت ناشی از هپاتیت C مزمن در صورت عدم درمان صحیح و به موقع، منجر به عوارض جدی و خطرناکی می‌شود که زندگی فرد را تهدید خواهد کرد. برخی از نمونه‌های این عوارض عبارتند از:

بیماری کبد: بیماری کبد یک فرآیند چند مرحله‌ای بوده که با التهاب کبد آغاز می‌شود. پیشرفت این وضعیت ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد، اما به طور کلی، التهاب مزمن به کبد آسیب زده و باعث ایجاد زخم در درون اندام می‌شود که به آن فیبروز می‌گویند.

سیروز: با گذشتن زمان، فیبروز ممکن است به زخم بزرگ‌تر و شدیدتری به نام سیروز تبدیل شو.د. این وضعیت به بافت بیش از حد بزرگ زخم در کبد اشاره دارد که منجر به از دست رفتن دائمی عملکرد کبد می‌شود. هپاتیت C یکی از چندین بیماری است که می‌تواند موجب سیروز شود. سایر عوامل خطرساز عبارتند از:

• مصرف الکل
• قرار گرفتن در معرض برخی داروها و مواد شیمیایی
• بیماری‌های ارثی خاص
• بیماری کبد چرب غیر الکلی

برخی افرادی که به سیروز مبتلا هستند ممکن است تا یک مدت علائمی تجربه نکنند، اما سایر افراد علائم زیر را تجربه خواهند کرد:

• بی‌اشتهایی
• کاهش غیرطبیعی وزن
• حالت تهوع
• احساس شدید ضعف و خستگی
• رگ‌های خونی عنکبوتی شکل در زیر پوست
• خارش شدید
• التهاب شکم
• گیجی

نارسایی کبد: این وضعیت بسیار جدی بوده و زندگی فرد را تهدید می‌کند، بنابراین نیاز فوری به مراقبت پزشکی دارد. در این شرایط، کبد به طور کامل از بین می‌رود یا تمام عملکرد خود را از دست خواهد داد. هنگامی که نارسایی کبد ناشی از سیروز باشد، پزشکان گاهی اوقات آن را بیماری کبدی مرحله نهایی (ESLD) می‌نامند. اولین علائم نارسایی کبد شامل موارد زیر می‌شوند:

• حالت تهوع
• بی‌اشتهایی
• اسهال
• خستگی

پیشرفت نارسایی کبد می‌تواند علائم زیر را در افراد ایجاد کند:

• کاهش غیرطبیعی وزن
• کمبود عضله
• خونریزی معده
• استفراغ خونی
• مدفوع سیاه
• آب آوردگی شکم یا آسیت
• زردی
• کبودی یا خونریزی
• خارش
• خستگی و ضعف شدید
• سرگیجه
• فراموشی
• کما

سرطان کبد: عفونت مزمن هپاتیت C می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را در افراد افزایش دهد. این نوع از سرطان بیشتر در میان مبتلایان به سیروز مشاهده می‌شود. علائم سرطان کبد شامل موارد زیر می‌شوند:

• بی‌اشتهایی
• کاهش غیرطبیعی وزن
• حالت تهوع
• استفراغ
• احساس پری پس از مصرف یک وعده غذایی کوچک
• درد در ناحیه شکم
• التهاب شکم
• بزرگی کبد
• بزرگی طحال
• خارش
• زردی

سایر علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تب
• کبودی یا خونریزی غیرطبیعی در پوست
• تورم رگ‌های شکم

برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به سیروز کبدی، هر 6 ماه یک بار غربالگری سرطان کبد را انجام دهند. غربالگری شامل آزمایش خون و اسکن سونوگرافی کبد است. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، این نوع غربالگری ممکن است بقای حاصل از سرطان کبد را بهبود بخشد.

امروزه بیماران به داروهای DAA بسیار موثری دسترسی دارند و با استفاده از آن‌ها می‌توانند بیش از 90 درصد عفونت‌های هپاتیت C را درمان کنند. میزان آسیب کبدی می‌تواند بر نتایج درمان تاثیر بگذارد. به طور کلی، هر چه آسیب وارده به کبد گسترده‌تر باشد، خطر بیشتری برای عدم موفقیت درمان وجود خواهد داشت. توجه داشته باشید که تشخیص به موقع می‌تواند در دریافت نتایج درمانی بهتر، موثر باشد. برخی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به هپاتیت را در افراد افزایش دهند. CDC توصیه می‌کند که افراد در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر، آزمایش انجام دهند:

• بین سال‌های 1324 تا 1344 به دنیا آمده باشید
• متولد شدن از مادری که به هپاتیت C مبتلا باشد
• سابقه مصرف داروهای تزریقی داشته باشید
• علائم بیماری کبد را تجربه کرده باشید
• ابتلا به HIV
• انجام پیوند عضو یا خون قبل از سال 1371
• انتقال خون یا پیوند عضو از فرد مبتلا به هپاتیت C

در نظر داشته باشید که تشخیص بیماری هپاتیت C، از طریق آزمایش خون صورت می‌پذیرد.

جمع‌بندی

هپاتیت C مزمن یک عفونت ویروسی طولانی مدت بوده که بر کبد تاثیر می‌گذارد. بیشتر افرادی که به این ویروس مبتلا می‌شوند، دچار عفونت مزمن خواهند شد. این بیماری در صورت عدم درمان درست و به موقع، می‌تواند منجر به عوارض جدی و طولانی مدت همانند بیماری کبد یا سرطان کبد شود. با این حال، درمان‌های بی‌خطر و موثری برای هپاتیت C وجود دارند. هر فردی که گمان کند در معرض ویروس است، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون انجام دهد. افراد نباید منتظر بمانند تا پس از بروز علائم به پزشک مراجعه کنند، زیرا تشخیص زودرس می‌تواند منجر به بهبود نتایج درمانی و جلوگیری از عوارض جدی شود.