طرح جالب محققان برای استفاده از کابل‌های زیرآبی به عنوان دستگاه لرزه سنج !

چند تیم تحقیقاتی با هم‌فکری یکدیگر از طرحی جالب با مضمون استفاده از کابل‌های ارتباطی و مخابراتی موجود در زیر آب‌ها به عنوان دستگاه لرزه سنج رونمایی کردند.

ما در دنیای خودمان به حد کافی دستگاه لرزه سنج داریم و اگر هم هر زمانی با کمبود این دستگاه‌ها مواجه شویم، به سادگی هرچه تمام‌تر می‌توانیم تعداد بیشتری از آن‌ها بسازیم. اما با این حال هنوز هم که هنوز است دانشمندان توانایی پیش‌بینی زلزله را ندارند. این موضوع دو دلیل عمده دارد، دلیل اول این است که دستگاه‌های لرزه سنج کنونی درست مانند لرزه نگارهای قدیمی، تنها پس از لرزش زمین متوجه این موضوع می‌شوند و تا پیش از اینکه یک زمین لرزه رخ ندهد، عمدتا متوجه رخ دادن آن نمی‌شوند. اما یک دلیل عمده دیگر هم در این رابطه وجود دارد و آن هم این است که لرزه‌سنج‌ها تنها در صورتی می‌توانند موثر عمل کنند که در نقاطی مشخص از کره زمین قرار بگیرند. نکته بسیار مهم این است که تمام این نقاط در خشکی‌ها قرار نگرفته‌اند و تعداد قابل توجهی از آن‌ها در زیر آب‌ها، که اتفاقا به لایه‌های زیرین کره زمین هم به مراتب نزدیک‌تر از خشکی‌ها هستند، قرار دارند.

تصویری از صفحه‌های تکتونیکی زمین

مشکل اساسی که درحال حاضر دانشمندان با آن مواجه هستند این است که عملا امکان ساخت ایستگاه های لرزه سنج در تمامی یا صرفا تعدادی مناسب از نقاط حساس و زلزله‌خیزی که زیر آب هستند، وجود ندارد. بسیاری از دانشمندان و کارشناسان معتقدند اگر بشر بتواند در گسل‌ها و دیگر نقاط کلیدی و شناخته شده‌ای که در زیر آب‌ها وجود دارند و از نظر زمین شناسی، فعال هستند ایستگاه‌های لرزه سنج نصب کند، ممکن است اطلاعات کافی در رابطه با رفتار صفحه‌های تکتونیکی زمین بدست آورد تا در آینده با استفاده از همین داده‌ها، بتواند زمان، مکان و حتی قدرت زمین لرزه‌های شدید و خطرناک را پیش از رخ دادنشان پیش‌بینی کند!

دستگاه لرزه سنج در زیر آب!

همین موضوع باعث شده تا یک تیم تحقیقاتی عظیم که متشکل از تیم‌های تحقیقاتی مستقلی از دانشگاه برکلی (Berkeley)، آزمایشگاه برکلی، مرکز تحقیقاتی و آکواریوم عام‌المنفعه مونترری (Monterey) و دانشگاه رایس (Rice) است، به مدت 4 روز، روی یک ایده بسیار جالب کار کند. ایده این تیم تحقیقاتی استفاده از کابل‌های ارتباطی و مخابراتی که در زیر آب‌ها کشیده شده‌اند، به عنوان دستگاه لرزه سنج است! نکته بسیار جالب این است که محققان در نهایت به این نتیجه رسیدند که واقعا هم می‌توان از این کابل‌ها به عنوان دستگاه لرزه سنج استفاده کرد. آن‌ها روی یک کابل فیبر نوری 20 کیلومتری کار کردند و متوجه شدند که می‌توان بدون ایجاد هرگونه آسیب به این کابل، آن را به یک دستگاه لرزه سنج عظیم تبدیل کرد که عملکردی مشابه با 10 هزار ایستگاه لرزه سنج دارد!

تصویری از کابل‌های فیبر نوری اینترنت که تا سال 2021 در زیر آب‌ها کشیده خواهد شد؛ بسیاری از این کابل‌ها همین حالا هم در زیر آب‌ها وجود دارند. مقایسه مکان قرار گیری این کابل‌ها با مکان قرارگیری صفحات تکتونیکی که پیشتر تصویر آن را مشاهده کردید، به ما نشان می‌دهد که بسیاری از نقاط حساس صفحات تکتونیکی توسط این کابل‌ها پوشش داده شده‌اند!

اما این تمام ماجرا نیست، نکته‌ای که اوضاع را حتی از چیزی که هست هم جذاب‌تر می‌کند این است که به گفته تیم تحقیقاتی، نه فقط کابل‌های زیر آبی بلکه حتی از کابل‌های فیبر نوری که روی خشکی قرار گرفته‌اند هم می‌توان به عنوان دستگاه لرزه سنج استفاده کرد! نکته جذاب دیگر این است که یکی از اصلی‌ترین عوامل رخ دادن سونامی هم لرزش لایه‌های پوسته زمین که در زیر آب‌ها قرار گرفته‌اند است. در نتیجه با تبدیل کابل‌های عظیم زیرآبی به ایستگاه‌های متعدد لرزه سنج، حتی اگر نتوانیم پیش از وقوع سونامی هم رخ دادن آن را پیش‌بینی کنیم، دیگر حداقل می‌توانیم به محض اینکه یک سونامی شروع به شکل‌گیری کرد از آن باخبر شویم و تعداد تلفات این فاجعه طبیعی را به حداقل برسانیم.

اما شاید برایتان این سوال به وجود آمده باشد که اصلا برای چه زیر آب‌ها کابل‌های عظیم فیبر نوری قرار گرفته است؟ اصلی‌ترین هدف این کابل‌ها، انتقال داده‌ها به سرتاسر دنیا است. کابل‌های ارتباطی و مخابراتی که عمدتا مربوط به دیتاسنترهای عظیم ابرشرکت‌هایی همچون آمازون، فیسبوک، مایکروسافت و البته گوگل هستند، هم در خشکی‌ها و هم در آب‌ها کشیده شده و تمام دنیا را به هم متصل کرده‌اند. اگر ما واقعا دنیای مدرن را مانند یک “دهکده جهانی” در نظر بگیریم، آنگاه می‌توانیم بگوییم که این کابل‌ها مانند سیم تلفنی هستند که در این دهکده کشیده شده تا تمام اهالی دهکده را به یکدیگر متصل کند! به طور کلی اگر این کابل‌ها نباشند، سیستم انتقال داده در سرتاسر دنیا هم فلج می‌شود.

پس واضح است که این کابل‌های زیرآبی، به احتمال بسیار زیاد هرگز جمع نخواهند شد و می‌توانیم مطمئن باشیم که سالیان سال در زیر آب‌ها باقی خواهند ماند. با این اوصاف، واضح است که ایده‌ای که اخیرا محققان به آن دست پیدا کرده‌اند هم می‌تواند یک ایده بسیار هوشمندانه باشد چرا که اولا این کابل‌های فیبر نوری همیشه در جهان ما باقی خواهند ماند و به راحتی می‌توان روی آن‌ها حساب کرد و دوم هم اینکه آن‌ها در سرتاسر دنیا کشیده شده‌اند و بخش بسیار زیادی از کره زمین را در بر گرفته‌اند.

در نتیجه اگر بشر واقعا بتواند از کابل‌های مخابراتی‌ای که در سرتاسر کره زمین، حتی داخل آب‌ها و اقیانوس‌ها هم کشیده شده‌اند استفاده کند و آن‌ها را به یک دستگاه لرزه سنج عظیم تبدیل کند، آنگاه می‌تواند پوسته زمین را مانند موم در دستان خودش بگیرد! با این روش ما می‌توانیم اکثر لرزه‌هایی که در سرتاسر کره زمین رخ می‌دهند را با دقت بسیار بالا ثبت کنیم. اینگونه پس از گذشت مدت زمانی اندک، انقدر اطلاعات و نمونه‌های مختلف در رابطه با لرزش‌های کره زمین در دست خواهیم داشت که می‌توانیم با آنالیز این داده‌ها،به مدل‌هایی بسیار پیشرفته‌تر از مدل‌های کنونی دست پیدا کنیم؛ مدل‌هایی که می‌توانند مدت‌ها پیش از رخ دادن یک زلزله، وقوع آن را پیش‌بینی کنند!