به تازگی نمونه دیگری از امواج فضایی منظم که جزو انفجارهای سریع رادیویی (FRB) هستند، کشف شده و دانشمندان نمیدانند که چرا منبعی در خارج از کهکشان راه شیری، چنین پالسهایی را به زمین میفرستد.
انفجارهای سریع رادیویی (FRB) پدیدهای عجیب بوده که از چند سال گذشته تاکنون ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است؛ پالسها که گاهی به شکل امواج فضایی منظم هم کشف میشوند، تشعشعاتی رادیویی هستند که از اعماق فضا ارسال شده و توسط تجهیزات زمینی قابل ردیابی هستند. دانشمندان دانشگاه ام آی تی هم اخیرا نمونه دیگری از سیگنالهای منظم مورد نظر را کشف کردهاند که به منبعی خارج از کهکشان راه شیری مربوط میشود.
تازهترین نمونه امواج فضایی منظم
محققان ام آی تی جزو گروهی بینالمللی از دانشمندان بودند که پالسهای کشف شده را به منبعی ناشناس در فاصله 500 میلیون سال نوری از ما، در خارج از کهکشان راه شیری ارتباط دادند. همانطور که انتظار میرود، سیگنالهای مورد نظر باید فوقالعاده قوی باشند تا بتوانند مسافتی به این دوری را طی کنند و به همین دلیل احتمال میرود اجرامی کوچک و فوقالعاده چگال و فشرده باید پدیده FRB و امواج بسیار کوتاه آن را به وجود آورده باشد.
همانطور که اشاره شد، در چند سال اخیر این امواج رادیویی مرموز یکی از بزرگترین سوالات بیپاسخ اختر فیزیک تبدیل شدهاند و نکته جالب اینجاست که درخشندگی این پدیده در طول مدت زمان چند میلیثانیهای وقوع، گاهی از نور کهکشانها هم بیشتر میشود. دانشمندان تا به امروز کشف کردهاند که اکثر پالسهای ثبت شده تنها یک بار رخ میدهند و سپس ناپدید میشوند، اما در موارد محدود و نسبتا کمیاب، دیده شده که امواج فضایی منظم از یک منبع واحد، به صورت پشت سرم هم ساطع شدهاند.
پدیده اخیر هم که توسط محققان ام آی تی به ثبت رسیده، جزو این امواج فضایی منظم بوده و نام منبع آن “FRB 180916.J0158+65” انتخاب شده است. گفته شده که کشف اخیر اولین نمونه از پالسهایی بوده که به شکل الگویی دورهای تولید شدهاند. الگوی مورد نظر به این شکل بوده که برای مدت 4 روز پشت سر هم، منبع امواج رادیویی مرموز خود را پخش کرده و سپس برای 12 روز هیچ پالسی ساطع نمیشود. دانشمندان وقوع دائمی این دوره 16 روزه را در 500 روز متوالی مشاهده کردهاند.
حدسیات مطرح شده
این سیگنالها توسط تلسکوپ رادیویی چایم (CHIME) در کانادا به ثبت رسیدهاند؛ گفته شده که چایم تا فوریه امسال 38 پالس FRB را از طرف منبع مورد نظر در خارج از کهکشان راه شیری به ثبت رسانده و چنین اتفاقی دانشمندان را در مورد رسیدن به جواب ابهامات انفجارهای سریع رادیویی امیدوار کرده است.
در مقاله مربوط به کشف اخیر اظهار شده که تا به امروز، هیچ نمونه مشابهی از امواج فضایی منظم با این رفتار خاص دیده نشده و این پالسهای در نوع خود منحصر به فرد هستند. هنوز معلوم نیست که چه فرآیندی منجر به ایجاد این نوع از الگوی دورهای شده، اما دانشمندان حدس میزنند که یک ستاره نوترونی فشرده و در حال چرخش میتواند دلیل ساطع شدن این امواج باشد.
محققان میگویند که اگر منبع این پالسهای دورهای در امتداد یک محور مشخص در گردش باشد و این محور تنها 4 روز از دورههای 16 روزه در جهت زمین قرار بگیرد، احتمال دریافت امواج فضایی منظم با مشخصات FRB 180916.J0158+65 وجود دارد. البته هنوز نمیتوان با قطعیت در این رابطه نظر داد و همانطور که امکان ساطع شدن سیگنالها از یک ستاره نوترونی وجود دارد، این احتمال هم میرود که یک سیستم ستاره یا دوتایی و یا جرمی فشرده که به دور یک ستاره دیگر میچرخد، منبع سیگنالیهای دریافتی باشد.