حقیقت‌ها و شایعات پیرامون شارژ سریع گوشی های هوشمند

آیا ادعای آسیب به باتری در صورت استفاده از قابلیت شارژ سریع گوشی های هوشمند صحت دارد؟ و چگونه عمر باتری خود را افزایش دهیم؟

شارژ سریع گوشی های هوشمند یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های محصولات امروزی است که پیشرفت چشمگیری نسبت به نسل‌های قبلی محسوب می‌شود. تولیدکنندگان نیز مانور تبلیغاتی بسیاری روی قابلیت مذکور می‌دهند و بودجه زیادی را نیز برای تحقیق و توسعه‌ی آن، صرف می‌کنند. در حال حاضر شارژ سریع مبتنی بر استانداردهای PPS و USB-PD نسخه‌ی ۳ است؛ هدفی نهایی چنین استانداردهایی، فراهم کردن ولتاژ و جریان مناسب برای شارژ دستگاه‌ها است تا کمترین میزان آسیب به باتری آن‌ها، وارد شود. اما قابلیت‌های ذکر شده از سوی سازندگان تا چه حد به واقعیت نزدیک است و آیا استانداردهای جاری می‌توانند وعده‌های تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند را برآورده کنند؟ در ادامه‌ی مطلب به بررسی صحت این ادعاها خواهیم پرداخت.

در فرایند شارژ کردن باتری گوشی‌ها، سه مرحله‌ی اصلی وجود دارد. در اولین مرحله، شدت جریان ثابت باقی می‌ماند. سپس مرحله‌ی اشباع شروع می‌شود که در طی آن، ولتاژ به بالاترین حد خود می‌رسد و از شدت جریان به مرور کاسته می‌شود. اما در مرحله‌ی پایانی میزان انرژی هدایت شده به سمت دستگاه به شکل متناوب کاهش پیدا می‌کند. سازندگان معروفی مانند سامسونگ، وان پلاس، اوپو و اپل از استاندارد شارژ سریع ۳۰ واتی در محصولات خود بهره می‌برند اما برخی از فعالان دنیای اندروید حتی شارژرهای ۵۵ و ۶۵ واتی نیز همراه به گوشی‌های خود عرضه می‌کنند. در واقع محصولاتی که از چنین شارژرهایی بهره می‌برند، می‌توانند در کمتر از نیم ساعت، انرژی لازم برای یک روز کامل را بدست آورند. حتی گفته می‌شود که برخی شرکت‌ها در حال توسعه‌ی شارژرهای ۱۰۰ و ۱۲۰ واتی نیز هستند. در سوی دیگر، سبک زندگی پر جنب و جوش شهری و عجله داشتن مداوم کاربران، موجب شده است تا استقبال خوبی از فناوری شارژ سریع صورت گیرد.

شایعات پیرامون شارژ سریع

اما سوال اساسی بسیاری از کاربران این است که آیا شارژ سریع گوشی های هوشمند در مدت زمان طولانی به باتری آن‌ها یا حتی سایر قطعات مرتبط، آسیب می‌زند؟ پاسخ این سوال منفی است؛ مگر این که شارژر دچار ایراد سخت‌افزاری شده باشد تا نرم‌افزار مدیریت کننده شارژ در گوشی از اشکالات بهره ببرد. شایعه دیگر پیرامون اتصال طولانی مدت گوشی به شارژ است؛ به طوری که بسیاری از کاربران تصور می‌کنند اتصال گوشی آن‌ها در طول شب به شارژر ممکن است مشکل آفرین باشد. اما محصولات امروزی از تراشه‌ی اختصاصی برای قطع کردن جریان پس از شارژ کامل باتری، بهره می‌گیرند.

شاید شنیده باشید که بسیاری از فروشندگان تاکید دارند در استفاده‌ی اول از گوشی، بهتر است باتری آن به اتمام برسد و سپس به شارژر متصل شود. چنین مسئله‌ای نیز برای گوشی‌های امروزی با باتری‌های لیتیوم یون، صدق نمی‌کند و تنها برای گوشی‌های غیر هوشمند بسیار قدیمی با باتری نیکل کادمیوم، صحیح است. حتی بهتر است از چنین رخدادی به صورت جدی خودداری کنید؛ زیرا با اتمام کامل شارژ باتری‌های لیتیوم یون، واکنش‌های شیمیایی خاصی در آن‌ها روی می‌دهد که در طولانی مدت ممکن است به سلامت باتری آسیب بزند. همچنین در اولین اتصال به شارژر، باتری بیش از حد معمولی گرم خواهد.

بیشتر باتری‌های لیتیوم یون از عمر مفید ۴۰۰ تا ۵۰۰ چرخه‌ی شارژ بهره‌مند هستند. بیشتر کاربران تصور می‌کنند که شارژ شدن ناکامل گوشی، مثلا از ۳۰ تا ۸۰ درصد، نیز یک چرخه‌ی شارژ محسوب می‌شود، درحالی که این تصور صحیح نیست. یک چرخه‌ی کامل برابر با شارژ شدن باتری از صفر تا ۱۰۰ درصد است. حتی چنین تصور غلطی موجب شده است تا شایعاتی پیرامون شارژدهی بهتر و بیشتر گوشی در صورت شارژ آن از صفر درصد، مطرح شود.

نقطه‌ی بهینه‌ی شارژ

اما چرا گفتیم که طبق گفته‌ی نظر کارشناسان، شارژ سریع گوشی های هوشمند موجب وارد شدن فشار به باتری پس از پر شدن ۸۰ درصد از ظرفیت آن، می‌شود. علت وقوع پدیده‌ی مذکور این است که مقدار ولتاژ به میزان بالایی رسیده است اما انرژی کمتری توسط باتری جذب می‌شود. باتری‌های لیتیوم یون را می‌توان به اسفنج‌هایی تشبیه کرد که در ابتدای شارژ شدن، عطش بسیاری برای دریافت انرژی دارند اما رفته رفته به سطح اشباع خود نزدیک‌تر می‌شوند و افزایش سطح انرژی آن‌ها، با دشواری بیشتری صورت می‌گیرد.

مقدار انرژی جذب نشده، مشکل بسیار اساسی است که می‌تواند به برقراری اتصال کوتاه، ختم شود که تاثیر بسیار منفی روی عمر باتری در طولانی مدت دارد. به همین دلیل است که سازندگان گوشی‌های هوشمند، از فرایند کنترل ولتاژ در آن‌ها استفاده می‌کنند تا پس از رسیدن میزان ظرفیت باتری به ۸۰ درصد، اقدام به کاهش پلکانی ولتاژ کند. پس به عنوان یک قاعده کلی، بهتر است که هنگام رسیدن شارژ‌ باتری به ۲۰ تا ۳۰ درصد، اقدام به اتصال آن به شارژر کنیم و در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد نیز آن را از شارژر جدا کنیم. استفاده از چنین بازه‌ای موجب می‌شود تا عمر مفید باتری دستگاه، افزایش پیدا کند. رسیدن شارژ‌ گوشی به صفر درصد یا ۱۰۰ درصد، توصیه نمی‌شود.

افزایش دما

در طی سالیان طولانی، مشخص شده است که باتری‌های لیتیوم یون، میانه‌ی خوبی با گرما ندارند؛ مهم هم نیست که منشاء آن، محیط اطراف باشد یا به دلیل استفاده سنگین کاربر و عملکرد دستگاه تولید شده باشد. بازه‌ی بهینه شارژ در کاهش مقدار گرمای تولید شده، نقش بسزایی دارد؛ زیرا حداکثر میزان دمای باتری در بازه‌ی صفر تا ۵۰ درصد دیده می‌شود. پس اگر گوشی خود را در بازه‌ی گفته شده شارژ کنید، میانگین دمای باتری در محدوده‌ی قابل قبولی قرار خواهد گرفت.

همچنین توجه داشته باشید که شارژ کردن گوشی در شرایط نامناسب مانند تابش مستقیم نورد خورشید، نزدیک به منابع تولید حرارت، مکان‌های بسته و بدون تهویه‌ی مناسب مانند زیر بالش یا کنار پاوربانک درون جیب یا کیف، می‌تواند موجب افزایش دما شود. البته دماهای پایین نیز می‌تواند بر سلامت باتری تاثیرگذار باشد و بهتر است گوشی خود را از سرمای شدید، دور نگه دارید؛ زیرا در دمای بسیار پایین، اتلاف انرژی بیشتر می‌شود که می‌تواند در تجربه‌ی کاربری نیز تاثیرگذار باشد.

افزایش عمر باتری با شارژ سریع گوشی های هوشمند

برای طولانی کردن عمر مفید باتری گوشی خود در کنار استفاده از قابلیت شارژ سریع، بهتر است برخی نکات کلی را رعایت کنید. هنگام شارژ شدن دستگاه، بهتر است به صورت دائم از آن استفاده نکنید؛ زیرا نمایشگر میزان بسیاری از انرژی را مصرف می‌کند درحالی که باتری سعی می‌کند تا مقادیر از دست رفته را جبران کند. در چنین حالتی، باتری تحت استرس زیادی قرار می‌گیرد که در نهایت به افزایش دمای آن، ختم می‌شود. استفاده از حالت پرواز – Airplane Mode، راهکار دیگری است که می‌توانید هنگام شارژ گوشی خود، از آن استفاده کنید. در چنین حالتی، گوشی دیگر اقدام به جستجوی دائمی شبکه نمی‌کند و مصرف انرژی کاهش می‌یابد. همچنین کاربر دیگر منتظر نوتیفیکشن جدیدی نخواهد بود، در نتیجه نمایشگر گوشی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما روش بسیار خلاقانه و البته افراطی دیگر، شارژ‌ کردن گوشی بدون قاب محافظ و کاور است. همان طور که گفتیم، تجمع حرارت و افزایش دما، اصلی‌ترین عامل کاهش عمر باتری‌های لیتیوم یون است و با حذف پوشش اضافه‌ی اطراف دستگاه، می‌توان به دفع آسان‌تر گرما، کمک کرد.

در پایان باید گفت که محصولات امروزی، از اقدامات پیشگیرانه‌ی بسیاری برای کاهش میزان آسیب به باتری، بهره می‌برند. پس می‌توانید با خیال راحت‌تری از قابلیت شارژ سریع گوشی های هوشمند استفاده کنید. اما بهتر است دستگاه خود را در بازه‌ی بهینه، شارژ کنید و از گرم شدن بیش از حد آن، جلوگیری کنید.