گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
ستاره های حیات پذیر جدیدترین فاکتوری بوده که تحقیقات دانشمندان در مورد تلاش برای یافتن موجودات فضایی و تمدن‌های فرازمینی به آن پرداخته است.
اهمیت ستاره های حیات پذیر در تلاش ما برای یافتن موجودات فضایی دست کم گرفته می‌شود. تازه‌ترین پژوهش‌ها نکات جالبی را در مورد بحث شرایط مورد نیاز برای به وجود آمدن و پایدار بودن حیات روی اجرام آسمانی مختلف مدنظر قرار داده که بررسی آن‌ها به هیچ وجه خالی از لطف نیست.
شاید تاکنون با اصطلاح منطقه گلدیلاک (Goldilocks zone) یا همان کمربند حیاتی آشنا شده باشید؛ این منطقه به بخشی از فضای اطراف ستاره‌ها گفته می‌شود که قرار گرفتن در آن امکان پیدایش حیات را فراهم می‌کند. همان‌طور که حدس زده‌اید، سیاره ما هم در کمربند حیاتی خورشید قرار دارد و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این منطقه، شرایط دمایی آن بوده که برای مایع ماندن آب در سطح سیاره، ایدئال است.
در واقع منطقه گلدیلاک به گونه‌ای بوده که دمای آن به اندازه‌ای داغ نیست تا آب را کاملا تبخیر کند و همچنین، دما به حدی سرد نبوده که تمامی منابع آبی را منجمد کند؛ اما اهمیت بحث منطقه حیات پذیری به خاطر تصور ما در مورد نقش حیاتی آب مایع در پیدایش موجودات زنده است. با این وجود دانشمندان می‌گویند که این موضوع تنها مولفه مهم در بررسی شرایط سیاره‌ها برای میزبانی از حیات نیست.
اخیرا دانشمندان در تحقیقاتی که با تکیه بر اطلاعات جمع‌آوری شده در طول چندین دهه تهیه شده، موضوع اهمیت ستاره های حیات پذیر را در تلاش برای پیدا کردن جانداران فرازمینی مطرح کرده‌اند.
ستاره های حیات پذیر
در واقع موضوع از این حقیقت که تمامی ستاره‌ها شبیه به هم نیستند، شروع می‌شود. برخی از این اجرام آسمانی فوق‌العاده داغ و نورانی هستند و در دسته‌بندی ستاره‌های داغ، با نام “OB stars” شناخته می‌شوند. گروه دیگری از اجرام مورد نظر دمای نسبتا پایینی داشته و به نام ستاره‌های نوع ام (type M) یا کوتوله‌های سرخ دسته‌بندی شده‌اند.
در حالی که دمای شدید OB باعث می‌شود تا شرایط دمایی منطقه گلدیلاک آن فوق‌العاده چالش‌برانگیز باشد، شاید تصور کنیم که محدوده اطراف کوتوله‌های سرخ، شرایطی ایدئال را برای میزبانی حیات روی سیاره‌ها به وجود آورد؛ با این حال دانشمندان می‌گویند که به دلیل دمای پایین یک کوتوله سرخ، کمربند حیات آن در فاصله نزدیکی به سطح ستاره بوده و به همین دلیل، امکان آسیب دیدن سیاره‌های قرار گرفته در این محدوده توسط شراره‌های ستاره‌ای و فوران‌های مختلف کوتوله سرخ بالا می‌رود.
کوتوله‌های سرخ و اجرام OB شدیدترین حالت‌هایی هستند که یک ستاره می‌تواند داشته باشد و خورشید منظومه ما جرمی در میان این دو حالت است. خورشید جزو ستاره‌های نوع جی (type G) یا همان کوتوله‌های زرد دسته‌بندی می‌شود و نکته جالب این بوده که با وجود پیدایش حیات در منظومه ما، حتی خورشید هم جزو ستاره های حیات پذیر قرار ندارند.
درست خواندید، ستاره شناسان دانشگاه ویلانوا می‌گویند که بهترین شرایط دمایی برای اینکه ستاره‌ای در حالت ایدئال پیدایش زندگی قرار بگیرد، چیزی بین کوتوله زرد و کوتوله سرخ است. این نوع اجرام آسمانی با نام ستاره‌های نوع کی (type K) یا ستاره‌های نارنجی هم شناخته می‌شوند و دمای آن‌ها از خورشید کمتر بوده و از کوتوله‌های سرخ بیشتر است.
به دنبال حیات فرازمینی
ستاره شناس و اختر فیزیکدان ادوارد گوینان (Edward Guinan) از دانشگاه ویلانوا می‌گوید که ستاره های حیات پذیر شرایط و ویژگی‌هایی بین خورشید و کوتوله‌های سرخ دارند و از طرف دیگر، نکته جالب این بوده که ستاره منظومه ما با نور و دمای بیشتر و همچنین طول عمر پایین‌ترش، در نوع خود نادر است. از طرف دیگر اکثر ستاره‌های موجود در کهکشان ما از نوع کوتوله‌های سرخ هستند.
گوینان می‌گوید که ستاره‌های نوع کی بهترین ویژگی‌ها را در دنیای ستاره شناسی دارند و اگر بخشی از یک کهکشان پر از این نوع اجرام آسمانی باشد، احتمال پیدا کردن اشکال مختلف حیات در آن قسمت از فضا فوق‌العاده بالا می‌رود. گوینان به همراه همکارش اسکات انگل (Scott Engle) از دانشگاه ویلانوا یافته‌های خود را در تازه‌ترین گردهمایی انجمن نجوم آمریکا ارائه کرده‌اند.
نکته دیگری که باید با در نظر گرفتن موضوع ستاره های حیات پذیر به یاد داشته باشیم، دلیل اصلی جستجو برای کشف زندگی فرازمینی است؛ در واقع دانشمندان به دنبال پیدا کردن محلی جایگزین برای زندگی انسان‌ها نیستند و حتی اگر در آینده چنین جرم آسمانی کشف شود که شرایط زنده نگه داشتن ما را داشته باشد، تمدن بشر هنوز در وضعیت تکنولوژیکی قرار نگرفته که بتواند به چنین سیاره‌ای سفر کند.
جواب سوالات ما در میان ستاره های حیات پذیر
هدف اصلی از این جستجوی شگفت‌انگیز برای پیدا کردن موجودات زنده، پاسخ دادن به این سوال بوده که آیا به غیر از حیات زمینی، شکل دیگری از زندگی در فضا وجود دارد یا خیر؟ پرسش دیگری که به عنوان زیر مجموعه این سوال مطرح می‌شود هم این بوده که آیا شکلی از حیات هوشمند همانند نسل بشر در جای دیگری از کهکشان ما زندگی می‌کند؟
آیا به وجود آمدن جانداران پدیده‌ای عادی بوده یا سیاره ما یک استثنا فوق‌العاده بزرگ و عجیب است؟ به گفته گوینان، پیدا کردن ستاره های حیات پذیر و مشخص کردن مناطقی از فضا که احتمال پیدایش حیات در آن‌ها بیشتر بوده، می‌تواند ما را به کشف جواب این پرسش‌ها نزدیک کند.
گوینان، انگل و همکاران این تیم تحقیقاتی در سی سال گذشته ستاره‌های مختلفی از نوع جی گرفته تا نوع اف (type F) را از لحاظ تشعشعات امواج ماورا بنفش و پرتوهای ایکس مورد بررسی قرار داده‌اند و همچنین، در ده سال گذشته این تیم اطلاعات مهمی در مورد کوتوله‌های سرخ جمع‌آوری کرده‌اند. به گفته این دانشمندان، بررسی اجرام آسمانی مورد نظر این موضوع را روشن‌تر کرده که مقدار پرتوهای ایکس و ماورا بنفش ساطع شده از ستاره‌ها تا چه حد شانس پیدایش حیات روی سیاره‌های اطراف این اجرام را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
با این تفاسیر، محققان دانشگاه ویلانوا به تازگی پژوهش‌های خود را به ستاره‌های نارنجی نوع کی تعمیم داده‌اند و همان‌طور که اشاره شد، شواهدی از پتانسیل بالای این اجرام برای پشتیبانی از حیات ارائه کرده‌اند.
شرایط شگفت‌انگیز ستاره‌های نوع کی
با اینکه این ستاره های حیات پذیر منطقه گلدیلاک کوچک‌تری در اطراف خود دارند، جمعیت آن‌ها به نسبت ستاره‌های دیگری مانند اجرام نوع جی بسیار بیشتر بوده و تنها در محدوده 100 سال نوری از منظومه شمسی ما، هزار عدد از این ستاره‌های نوع کی وجود دارند. به علاوه طول عمر این نوع ستاره‌ها هم نسبتا بالا است.
خورشید حدودا 4.6 میلیارد سال عمر داشته و گفته شده که این نوع ستاره‌ها عملا 10 میلیارد سال عمر می‌کنند؛ اشکال پیچیده حیات زمینی تنها در 500 میلیارد سال پیش به وجود آمده‌اند و دانشمندان اعلام کرده‌اند که جانداران ساکن سیاره تنها یک میلیارد سال فرصت زندگی روی این جرم آسمانی را دارند، چرا که تا آن زمان خورشید منبسط شده و کمربند حیات پذیری اطراف آن هم به مناطق دورتر جابه‌جا می‌شود.
همان‌طور که گفته شد، کوتوله‌های سرخ شرایط نسبتا بهتری دارند، اما فعالیت شدید آن‌ها و تشعشعات مرگبار و شراره‌های قدرتمندی که در منطقه اطراف خود به وجود می‌آورند، می‌توانند به راحتی اتمسفر اجرام آسمانی دور کوتوله را از بین برده و هر نوع حیاتی که روی سیاره‌های اطراف شکل گرفته باشد را به راحتی از بین ببرند.
با این حال ستاره های حیات پذیر نوع کی بین 25 تا 80 میلیارد سال عمر می‌کنند و به همین دلیل، فرصت بیشتری را برای پیدایش حیات روی سیاره‌های اطراف خود فراهم می‌کنند. از طرف دیگر فعالیت‌های این نوع اجرام آسمانی به نسبت کوتوله‌های سرخ بسیار کمتر بوده و از این نظر هم سیاره‌های اطراف آن‌ها در امنیت بیشتری قرار دارند.
ستاره های حیات پذیر در اطراف منظومه شمسی
به علاوه تاکنون ستاره‌های نوع کی زیادی کشف شده‌اند که به دور خود سیاره‌های فراخورشیدی جالب‌توجهی را می‌چرخانند. گوینان می‌گوید که یکی از شناخته‌شده‌ترین اجرام نوع کی، کپلر 442 (Kepler-442) بوده که یکی از بهترین سیاره‌های فراخورشیدی شناخته شده را در منطقه گلدیلاک اطراف خود نگه داشته است. این سیاره کپلر 442 بی (Kepler-442b) نام داشته و با ابعادی دو برابر زمین، یک جرم آسمانی سنگی به شمار می‌رود.
گوینان اظهار کرده که در شرایط ایدئال، یک ستاره حیات پذیر سیاره‌ای را در منطقه حیات پذیری خود دارد و در منظومه کپلر 442 شاهد چنین وضعیتی هستیم. البته محققان می‌گویند که فاکتورهای مهم برای به وجود آمدن زندگی روی یک جرم آسمانی تنها به کمربند گلدیلاک و وضعیت ستاره محدود نمی‌شود و به عنوان مثال اگر مدار گردشی یک سیاره بیش از حد به شکل بیضی باشد، اختلاف‌های دمایی شدید رخ داده روی سیاره به هنگام چرخش در مدارش می‌تواند امکان پیدایش حیات را به کلی از بین ببرد.
از طرف دیگر موقعیت قرارگیری منظومه در کهکشان هم نکته دیگری بوده که می‌تواند روی شانس به وجود آمدن حیات تاثیرگذار باشد؛ گوینان می‌گوید که اگر چنین منطقه کهکشانی وجود داشته باشد، می‌توان گفت که منظومه شمسی ما در آن قرار گرفته و به همین دلیل، جستجو برای یافتن ستاره های حیات پذیر در اطراف محل زندگی ما تصمیمی عاقلانه است. در نهایت تیم تحقیقاتی دانشگاه ویلانوا اظهار کرده که تحقیقات اخیر امکان راحت‌تر کردن جستجوهای ما به دنبال موجودات فضایی را فراهم می‌کند.