تازهترین تحقیقات با بررسی وضعیت بیش از 2 هزار داوطلب نشان دادهاند که خواب بعد از ظهر میتواند تاثیرات مثبتی در عملکرد مغز ما داشته باشد.
خواب بعد از ظهر باعث چابکی بیشتر مغز میشود؛ این ادعای پژوهشی جدید در رابطه با عادت خواب روزانه بوده که مهر تایید دیگری بر تاثیرات مثبت چرت زدن در افزایش کارایی مغز است. در بررسی این خبر با ما همراه باشید.
در میان تاثیرات مثبتی که در این تحقیق به خواب کوتاه مدت بعد از ظهر نسبت داده شدهاند، میتوان به چابکی بیشتر مغز، بهبود آگاهی فرد از موقعیت خود، بهتر شدن تسلط کلامی و همچنین افزایش کارایی حافظه اشاره کرد. برای رسیدن به نتایج گزارش شده دانشمندان وضعیت افرادی که در بعد از ظهر چرت میزدند را با کسانی که چنین عادتی نداشتند، مقایسه کردند.
داوطلبان پژوهش تازه منتشر شده 2214 شهروند چینی بالای 60 سال بودند که پس از جواب دادن به سوالاتی در مورد عادتهای خواب بعد از ظهر خود، چندین تست برای اندازهگیری قابلیتهای مغزی را پشت سر گذاشتند؛ این تستها شامل موضوعاتی از حل کردن مشکلات گرفته تا قابلیت حفظ تمرکز میشدند.
البته مدت زمان چرت زدن و تعداد دفعاتی که هر شخص در طول روز میخوابید میان داوطلبان متفاوت بود، اما اینطور که به نظر میرسد، امتیاز ذهنی کسانی که به خوابیدن در وسط روز عادت داشتند به مراتب بیشتر از دیگران بود؛ تفاوتی قابل توجه که باعث شده تا اخیرا سر و صداهای زیادی در رابطه با تاثیرات مثبت چرت روزانه به پا شود.
تحقیق در مورد خواب بعد از ظهر
به گفته دانشمندان مقاله اخیر، در برخی از تحقیقات پیشین تاثیر مثبت خواب روزانه در بهبود عملکرد مغزی افراد مسن اثبات شدهاند و از طرف دیگر، مقالاتی هم وجود دارند که چرت زدن را به بروز تاثیرات منفی ارتباط میدهند. با این حال همانطور که اشاره شد، بررسی تازه انجام شده جزو آن دسته از کارهای پژوهشی بوده که اخبار خوشحال کنندهای برای طرفداران خواب روزانه دارد.
نکته جالب این بوده که تناقض موجود بین نتایج مثبت و منفی به دست آمده از تحقیق دانشمندان روی خواب بعد از ظهر نوعی معما را در جامعه علمی به وجود آورده است. در حقیقت پژوهشگران هنوز مطمئن نیستند که این عادت روزانه میتواند به بهبود عملکرد ما کمکی کند و در نتیجه، معمای مورد نظر باعث شده تا مخاطبان عادی هم با اطلاعات ضد و نقیضی مواجه شوند.
با این تفاسیر به نظر میرسد که نکاتی مانند مدت زمان چرت زدن و اینکه آیا فرد واقعا قصد خوابیدن در روز را دارد یا خیر، روی تاثیرات عادت مورد نظر اثر میگذارند. البته این فاکتورها در تازهترین تحقیق انجام شده در این رابطه مورد توجه قرار نگرفتهاند و دانشمندان چینی تنها تعریف مشخصی از خواب روزانه را مبنای بررسیهای خود قرار دادند؛ طبق این تعریف اگر فرد بین 5 دقیقه تا 2 ساعت در روز، به صورت مرتب بخوابد، جزو دسته افرادی خواهد بود که به چرت نیم روزی عادت دارند.
نتایج متناقض تحقیقات قبلی
دانشمندان اظهار کردهاند که کوچک بودن اندازه جامعه آماری تحقیق اخیر باعث میشود تا با بررسی وضعیت 2 هزار داوطلب مورد نظر، نتوان نتایج قطعی و قابل استنادی در مورد رابطه دلیل و معلولی بین خواب بعد از ظهر و عملکرد بهتر مغز به دست آورد. با این حال کار پژوهشی اخیر در کمترین حالت، به نوعی از نقش چرت روزانه به عنوان واسطه وضعیت ضعیف سلامتی و واکنشهای التهابی بدن خبر میدهد.
در تحقیقات قبلی هم رابطه خوابیدن و وضعیت سیستم ایمنی بدن مورد بررسی قرار گرفته بود و برخی دانشمندان میگوید که شاید خواب روزانه نقش مهمی در این رابطه داشته باشد. البته از طرف دیگر باید در نظر داشته باشیم که سلامت بدن ما بسیار فراتر از عملکرد مغزی بوده و فاکتورهای زیادی برای تعیین وضعیت سلامتی افراد باید در نظر گرفته شوند. به همین دلیل وقتی به صورت کلی صحبت از نقش مثبت خواب بعد از ظهر در سلامت بدن به میان میآید، باید کمی با احتیاط نتیجهگیری کنیم.
در مقاله اخیر اشاره شده که وقتی فرد بیمار شود و یا سلولهای بدن دچار آسیب میشوند، خواب روزانه در برخی موارد به تنظیم واکنشهای التهابی بدن کمک میکند. در کنار بررسی وضعیت عملکرد مغزی، محققان پژوهش اخیر میزان تریگلیسرید (Triglyceride)، به عنوان نوعی چربی موجود در خون داوطلبان را هم مورد بررسی قرار دادند؛ تحقیقات نشان داد که میزان تریگلیسرید خون کسانی که به چرت روزانه عادت دارند، بیشتر از سایرین است.
شرایط مفید بودن خواب بعد از ظهر
میتوان چنین نتیجهای در مورد تریگلیسرید را به این شکل تفسیر کرد که خواب بعد از ظهر بیشتر از همه عادت کسانی بوده که به سبک زندگی آرام و کمتحرک عادت دارند؛ به این ترتیب تعجبی ندارد که چربی خون چنین افرادی از سایرین بالاتر باشد. این مسئله هم موضوع دیگری بوده که به گفته محققان، نیاز به انجام پژوهشهای بیشتری در آن وجود دارد.
به صورت کلی چرت روزانه فرد با افزایش سن بیشتر میشود. با این حال دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که این عادت تاثیر مثبتی در جلوگیری از بروز زوال عقل و فراموشی در سنین بالاتر دارد یا خیر؛ همچنین این احتمال هم مطرح شده که شاید تمایل به خواب روزانه نشانهای باشد که فرد در آینده دچار فراموشی و زوال عقل خواهد شد.
با تمام این تفاسیر، اکثر دانشمندان جهان تایید میکنند که رعایت تعادل در خواب بعد از ظهر و افراط نکردن در این عادت میتواند برای ما خوب باشد. به علاوه از مدتها پیش تحقیقات علمی نشان دادهاند که خواب و استراحت کافی نکته بسیار مهمی برای حفظ بدن در وضعیت سلامت کامل است.
در مورد 2214 داوطلبی هم که در پژوهش اخیر مورد بررسی قرار گرفتهاند، بررسیها نشان داد که حدودا 1500 نفر از افراد معمولا در وسط روز چرت میزنند، در حالی که 680 نفر گزارش کردند که به هیچ وجه چنین عادتی ندارند. چنین آماری نشان میدهد که تمایل افراد به استراحت نیم روزی امری عادی بوده و اگر شما هم دوست دارید تا بعد از صرف نهار و یا قبل از غروب آفتاب کمی بخوابید، باید گفت که این مسئله شما را جزو اکثریت افراد جوامع قرار میدهد.
مقاله تیم دانشمندان چینی در ژورنال “General Psychiatry” منتشر شده است.