اخیرا فایلی به نام صدای مریخ از طرف کاوشگر استقامت (Perseverance) ناسا منتشر شده که در کنار اولین تصاویر پانورامای این مریخ نورد، شگفتیهای سیاره همسایه زمین را به ما یادآوری کرده است.
صدای مریخ چگونه است؟ آژانس فضایی آمریکا به تازگی کاوشگری به نام استقامت (Perseverance) را به سیاره سرخ فرستاده و انتشار اولین دادههای تصویری و صوتی این ربات شگفتانگیز اخیرا سر و صدای زیادی به پا کرده است. در ادامه با ما همراه باشید.
در 18 فوریه گذشته بود که مریخ نورد استقامت که با نام کاوشگر مریخ 2020 هم شناخته میشود، پس از شش ماه سفر به سمت سیاره همسایه ما، به مقصدش رسید. بلافاصله پس از فرود، این ربات پیشرفته تصاویر و صداهایی را از اطراف خود ضبط کرده که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت. گفته شده که این دادهها تنها بخشی جزئی از حجم عظیمی از اطلاعات هستند که در سالهای آینده توسط استقامت به زمین مخابره خواهد شد و دانش ما در مورد سیاره سرخ را افزایش خواهد داد.
البته پیش از این ناسا تصاویری حیرتانگیز از مراحل فرود مریخ نورد استقامت منتشر کرده بود که در مقالهای دیگر به بررسی آنها پرداختیم. تصاویری از باز شدن چتر نجاتی بسیار بزرگ برای کم کردن سرعت فضاپیمای حامل استقامت و همچنین به کار گیری چندین موتور جت برای فرود آرام و بیدردسر ربات روی سطح مریخ و شروع تحقیقاتی که بسیاری، از آن به عنوان شگفتانگیزترین و پژوهشهای مریخی یاد میکنند.
کاوشگر استقامت و صدای مریخ
ویدیویی که در مقاله مرتبط با فرود این کاوشگر دیدیم با استفاده از تعدادی دوربین نه چندان مناسب ثبت شده بود؛ این دوربینها با هدف اصلی عکسبرداری از مراحل فرود استقامت به کار گرفته شده بودند و باید گفت که مریخ نورد مورد نظر مجموعه پیشرفتهای از جدیدترین و مجهزترین دوربینها و میکروفونهای فضایی را به مقصدش برده تا به کمک آنها صدای مریخ و همچنین مناظر مختلف این جرم آسمانی را از دیدی دیگر به ما نشان دهد.
محل فرود استقامت دهانه جزرو نام دارد و اخیرا دوربینهای ناوبری این کاوشگر که با نام نوکمز (Navcams) شناخته میشوند، شش تصویر مجزا از زاویهای 360 درجه را کنار هم گذاشتهاند تا تصویر پانورامای پایین را از دهانه مورد نظر به نمایش بگذارند:
با استفاده از همین تصویر ناسا ویدیویی 360 درجه را ساخته که در این لینک میتوانید آن را تماشا کنید. ویدیو مورد نظر از نوع پانوراما بوده و اگر به هدست واقعیت مجازی دسترسی دارید، تماشای این کلیپ با این نوع هدستها نزدیکترین تجربه ممکن به قرار گرفتن روی سطح مریخ و نشستن روی این کاوشگر را به شما میدهد.
البته دانشمندان ناسا میگویند که بهترین دوربین کار گذاشته شده روی استقامت هنوز در حال سپری کردن مراحل کالیبره شدن بوده و به کمک کیفیت 20 مگاپیکسلی این مجموعه تجهیزات، تصاویری منحصر به فرد ثبت خواهند شد؛ دوربین مورد نظر مسترکم زی (Mastcam-Z) نام دارد که شامل دو لنز جداگانه بوده و قابلیت زوم کردن را هم دارد. کیفیت این دوربین از بهترین دوربین کار گذاشته شده روی مریخ نورد قبلی ناسا، یعنی کاوشگر کنجکاوی هم بهتر است.
ویدیوی صدای مریخ
با این حال صدای مریخ بیشتر از تمامی اینها توجه علاقهمندان را به خود جلب کرده است؛ بر اساس اطلاعات موجود، در حال حاضر دو میکروفون روی ربات استقامت کار گذاشته شده که یکی از آنها جزو سیستم تجهیزات مسترکم زی بوده و دیگر در میان وسایلی است که برای ثبت تصاویر فرود این مریخ نورد به کار گرفته شده بودند.
در ویدیو بالا دیدیم که دو فایل صوتی مخابره شده از استقامت، در کنفرانسی خبری پخش شدند؛ البته در هر دوی این فایلها سر و صدای چندان زیادی از سطح سیاره سرخ شنیده نمیشود و انتظاری هم نمیرود که در جرمی آسمانی به خشکی مریخ که هیچ فرمی از حیات تاکنون روی آن کشف نشده، صداهای زیادی به گوش برسند. در فایل اول که شامل مقداری نویز میشود، صدای مربوط به تجهیزات به کار رفته در کاوشگر استقامت هم در فایل شنیده میشوند، اما در فایل صوتی دوم این نویزها برداشته شدهاند و آنچه میشنویم، صدایی فوقالعاده ضعیف از یک باد مریخی است.
از طرف ناسا اعلام شده که دانشمندان آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا که مسئولیت هدایت و کنترل مریخ نورد استقامت را بر عهده دارند، مشغول اضافه کردن میکروفونی جدید به سیستم فرودی این کاوشگر هستند. از طرف دیگر، این آژانس فضایی توجه ویژهای به آن دسته از طرفداران دنیای خارج از جو زمین که دچار نابینایی یا کمبینایی هستند، کرده و گفته شده که انتشار چنین فایلهای صوتی از سطح سیاره سرخ به این شیفتگان دنیای ستاره شناسی کمک میکند تا تصوری از شرایط واقعی سطح همسایه ما در منظومه شمسی داشته باشند.
فعالیت استقامت در ماهها و سالهای آینده
البته در طول فرود استقامت میکروفون این بخش از کاوشگر هیچ صدایی را از پروسه پایین آمدن ضبط نکرده، اما فایل صدای مریخ که به تازگی منتشر شده، به عنوان اولین قدمها به منظور ثبت دادههای صوتی از سطح یک سیاره دیگر، شگفتانگیز است.
با این وجود، همانطور که اشاره کردیم تصویر 360 درجه دهانه جزرو و همچنین فایل صوتی صدای مریخ تنها بخش کوچکی از دادههایی هستند که در ماهها و سالهای آینده از طرف مریخ نورد استقامت به زمین فرستاده میشوند. ناسا از همین ابتدا کار آپلود تصاویر مختلف ثبت شده از دوربینهای گوناگون این مریخ نورد را شروع کرده و در وب سایتهای این سازمان جدیدترین دادههای تصویری مخابره شده از استقامت به زمین قابل دسترسی هستند؛ تصاویری شامل سیستم فرودی کاوشگر، جتهایی که این ربات را روی سطح نشاندند، نمای نزدیک سنگهایی که هماکنون استقامت روی آنها قرار گرفته و تعدادی از عکسهای دیدنی دیگر که تماشای آنها خالی از لطف نیست.