بارش شهابی شلیاقی (Lyrid meteor shower) به زودی آسمان را نورانی میکند و پس از چندین ماه آرامش نسبی در اتمسفر سیاره ما، مناظر شگفتانگیزی به را به وجود خواهد آورد.
طبق اطلاعات موجود، در هفته آینده بارش شهابی شلیاقی (Lyrid meteor shower) رخ میدهد. در واقع هر ساله بین ماههای ژانویه تا آوریل خبری از عبور سنگهای فضایی از اتمسفر سیاره نیست و به همین دلیل، اتفاق پیش رو مناظر شگفتانگیزی را برای علاقهمندان به وجود خواهد آورد.
گفته شده که در صبح روز پنجشنبه، 22 آوریل (2 اردیبهشت)، این بارش شهابی آغاز میشود و ستاره شناسان آماتور و شیفتگان دنیای هوافضا به هیچ وجه نباید نورانی شدن آسمان سیاره در آن تاریخ را از دست بدهند. 22 آوریل برحسب اتفاق به عنوان روز زمین هم شناخته میشود و همانطور که اشاره شد، در روز زمین آینده آرامش 4 ماهه اتمسفر سیاره مجددا با عبور سنگهای آسمانی از جو زمین، برهم میخورد.
هرساله، بارش شهابی شلیاقی از 16 تا 25 آوریل جو زمین را نورانی میکند و دانشمندان میگویند که سنگهای به وجود آورنده این اتفاق دیدنی، بقایای عبور دنبالهداری به نام “1861 G1 Thatcher” در فضا هستند. در واقع دنبالهدارهای زیادی در منظومه شمسی ما وجود دارند و هرکدام از آنها بر اساس مسیر حرکت خود، در بخشی از این سیستم ستارهای عظیم، بقایایی را به جا میگذارند.
به هنگام عبور این دنبالهدارها از مدار خود، بقایای به جا مانده همانجا در فضا میمانند و وقتی سیاره ما که در مدار مخصوص خود گردش میکند، از میان این بقایا رد میشود، سنگهای دنبالهدارها از اتمسفر عبور کرده و مناظر شگفتانگیزی را به وجود میآورند.
بارش شهابی شلیاقی
با تمامی این تفاسیر، جالب است بدانید که هیچ تصویری از دنبالهدار 1861 G1 Thatcher وجود ندارد، چرا که آخرین بار، جرم آسمانی مورد نظر در سال 1861 از قسمت داخلی منظومه شمسی عبور کرد. بررسیها نشان داده که هر بار طی کردن مسیر مداری این دنبالهدار 415 سال طول میکشد. به این ترتیب باید تا سال 2276 صبر کرد تا عبور 1861 G1 Thatcher از نزدیکی سیاره را مجددا دید.
در حالی که حدودا دویست سال از آخرین عبور نزدیک این دنبالهدار از کنار سیاره ما میگذرد، بارش شهابی شلیاقی قدمت زیادی داشته و هر ساله شگفتیهای فراوانی به هنگام رد شدن زمین از بقایای مورد نظر به وجود میآید. طبق اطلاعات موجود انسانها برای اولین بار 2700 سال پیش رخ دادن این بارش شهابی را در اسناد تاریخی خود ثبت کردند. با اینکه شاید قبل از آن دوران هم مردمان در زمان رد شدن سیاره از بقایای دنباله 1861 G1 Thatcher به آسمان خیره میشدند، گفته شده که اولین گزارش رخ دادن این بارش شهابی به سال 687 قبل از میلاد در چین مربوط میشود.
بارش شلیاقی یکی از قدیمیترین بارشهای تاریخ بشر به حساب میآید. نام انتخاب شده برای این پدیده شگفتانگیز به واسطه نمایی بوده که به هنگام رخ دادن آن مشاهده میشود. در واقع اینطور به نظر میرسد که ستاره باران مورد نظر از صورت فلکی شلیاق در نزدیکی ستاره نورانی وگا بروز میکند و به همین دلیل نام شلیاقی برای این بار انتخاب شده است.
تماشای بارش پیش رو
بارش شهابی شلیاقی در بعضی سالها بسیار فعال بوده و گاهی اوقات گزارش شده که در زمان اوج بارش هر ساعت، 100 شهاب سنگ وارد اتمسفر زمین شدهاند. البته دانشمندان پیشبینی کردهاند که در سال 2021 فعالیت این بارش چندان هم شدید نخواهد بود، با این حال نمیتوان به طور قطعی گفت که شدت پدیده پیش رو در حد 100 شهاب سنگ در ساعت و یا بیشتر، نخواهد شد.
وقتی زمین از میان بقایای دنبال 1861 G1 Thatcher رد میشود، سنگهای به جا مانده در اتمسفر سیاره تبخیر میشوند و بررسیها نشان داده که سرعت حرکت این بقایا در حالت حداکثری 177 هزار کیلومتر بر ساعت خواهد بود. در حالی که چنین سرعتی در نوع خود شگفتانگیز است، گفته شده که سنگهای بارش شلیاقی با سرعت متوسط حرکت میکنند.
گفته شده که تنها 25 درصد از سنگهای بارش شهابی شلیاقی رد قابل مشاهدهای از خود به جا میگذارند و گاز یونیزه شده باقی مانده از مسیر حرکت آنها در اتمسفر برای چندین ثانیه حتی از روی زمین هم دیده میشود. شهابهای این بارش معمولا به واسطه سرعت و نور ویژه خود شناخته میشوند و انتظار میرود که در حالت معمول، در هر ساعت بین 10 تا 20 سنگ آسمانی از این طریق وارد جو زمین شوند.
دانشمندان اظهار کردهاند که نیمکره شمالی بهترین مکان برای مشاهده پدیده چند روز آینده بوده و اگر میخواهیم بیشترین میزان سنگهای آسمانی نورانی را در این اتفاق در آسمان ببینید، پیش از طلوع خورشید در صبح پنجشنبه 22 آوریل به آسمان خیره شوید. این پدیده تا صبح روز بعد در حالت حداکثری قرار خواهد داشت.