افتتاح سماوا ، سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی

سازمان فناوری اطلاعات به تازگی از سامانه سماوا رونمایی کرده و اعلام کرده است که در حال حاضر 38 شرکت و کسب‌وکار به آن متصل هستند.

سامانه سماوا (احراز هویت معتبر در فضای مجازی) در تاریخ 25 اردیبهشت سال جاری به طور رسمی توسط سازمان فناوری اطلاعات رونمایی شده است، هدف از راه‌اندازی این سامانه پیش‌گیری از افشای اطلاعات دستگاه‌های دولتی بوده است.

بر اساس اظهارات ناصر اسماعیلی، مدیر پروژه سماوا، به دنبال گسترش روزافزون خدمات اینترنت، تعداد کثیری از افراد به سمت اینترنت سوق پیدا کرده‌اند و تحول عظیمی در دنیای مجازی ایجاد شده است. فضای مجازی تنها به جنبه‌های مثبت محدود نمی‌شود، بلکه دارای جنبه‌های منفی نیز هست که باعث می‌شوند فرد تمام اندوخته‌های مالی، غیر مالی و فرصت‌های خود را از دست بدهد.

از این جنبه‌های منفی می‌توان به باج‌خواهی، سوءاستفاده، نقض حریم خصوصی و سرقت اشاره کرد. برای جلوگیری از این مسائل لازم است که هویت افراد و خدمات ساماندهی شود.

وی در ادامه با اشاره به این که سامانه سماوا از طریق ارائه اطلاعات پایه هویتی مانع جمع‌آوری و افشای اطلاعات کسب‌وکارها، دستگاه‌ها و سازمان‌ها می‌شود عنوان کرد که این سامانه از طریق سازمان‌های مختلف به استعلام هویت افراد در تمام سطوح می‌پردازد و امضای دیجیتال خود را به منظور ایجاد اطمینان حداکثری به کار می‌گیرد.

همچنین می‌توان با استفاده از سامانه سماوا  از طریق سامانه نیروی انتظامی از شناسه معتبر وسایل نقلیه استعلام گرفت، از طریق سازمان ثبت اسناد از شناسه املاک استعلام گرفت و از طریق شرکت پست از کد پستی استعلام گرفت.

اتصال 38 کسب‌وکار و شرکت به سامانه سماوا

استفاده از این سامانه از شهریور سال گذشته و به صورت آزمایشی آغاز شد و در حال حاضر 38 کسب‌وکار و شرکت در حال استفاده از این سامانه هستند و تعداد استعلام‌های ثبت شده در آن تا به امروز چیزی حدود 800 هزار است.

طبق گفته معاون دولت الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات ایران، سند نظام هویت معتبر در جلسه 59 شورای عالی فضای مجازی تصویب شده است و با توجه به آن قرار شد که تأمین کنندگان شناسه هویتی پایه در کشور مشخص شوند و سازمان فناوری اطلاعات اقدام به راه‌اندازی یک سامانه احراز هویت در فضای مجازی کند.

این سامانه به عنوان یک رابط در بین تأمین کنندگان مختلف شناسه وارد عمل می‌شود و به شرط همکاری دستگاه‌های متولی شناسه می‌توان این سامانه را تکمیل کرد. سامانه سماوا هم‌اکنون به سامانه شاهکار و گذرگاه عمومی خدمات دولت متصل است و با تکیه بر آن‌ها مقدمات تضمین هویت اشخاص حقیقی در سطح اطمینان پایه را فراهم کرده است.

کد ملی و شماره همراه شخص در این سطح مطابقت داده می‌شود و چنانچه مغایرتی وجود نداشت، سامانه با ارائه یک توکن به نهادهای متکی اعلام می‌کند که اطلاعات فرد معتبر است. در نتیجه نهادهای متکی می‌توانند بدون ذخیره‌سازی اطلاعات شخص در سمت آن‌ها  مطمئن شوند که اطلاعات هویتی کاربر صحیح است و به آن خدمات ارائه دهند.

محافظت سامانه سماوا از حریم خصوصی افراد

ولی‌زاده در ادامه عنوان کرد از آنجایی که سامانه سماوا تنها در صورت تمایل خود افراد اطلاعات آن‌ها را به نهاد‌های متکی ارائه می‌کند، از حریم خصوصی و حقوق عمومی افراد محافظت می‌کند و در میان اطلاعات ارائه شده تناسب ایجاد می‌کند. همچنین این سامانه در صورت استفاده در قسمت‌های مختلف فضای مجازی می‌تواند احراز هویت در فضای مجازی را بهبود بخشد و شفافیت این فضا را افزایش دهد و از گمنامی آن بکاهد.

تمام تأمین‌کنندگان شناسه و تأمین‌کنندگان صفت به دلیل طراحی مناسب سامانه سماوا می‌توانند به آن متصل شوند. برای نمونه می‌توان در آینده از طریق اتصال به سامانه‌های مربوطه اطلاعات حساب بانکی، بیمه، خودرو و… را با اشخاص حقیقی و حقوقی مطابقت داد. در حقیقت این سامانه تمام مقیاس‌های لازم برای گسترش انواع کاربردها را در نظر می‌گیرد.

بر اساس اظهارات ولی‌زاده هم‌اکنون فرآیند پیاده‌سازی سرویس‌های مربوط به نشانی پستی و سرویس شاهکار به طور کامل انجام شده است. علاوه بر این فرآیند پیاده‌سازی سرویس احراز هویت اشخاص حقیقی، مطابقت دادن عکس و تشخیص زنده بودن با مشارکت سرویس دهندگان بخش خصوصی نیز تنها از نظر فنی تکمیل شده است و چنانچه سازمان ثبت احوال همکاری‌های لازم را انجام دهد می‌توان سرویس ارائه کرد.

هدف اصلی از راه‌اندازی سامانه سماوا

ولی‌زاده با اشاره به این موضوع که اصلی‌ترین هدف از راه‌اندازی سامانه سماوا ایجاد مانع بر سر راه درز کردن اطلاعات بوده است عنوان کرد که دلیل نشت اطلاعات 30 میلیون از کاربران یکی از بانک‌ها در روز گذشته، جمع‌آوری اطلاعات کاربران در سامانه‌های دستگاهی بوده که اطلاعات را افشا می‌کند. اما چنانچه دستگاه‌ها به بهره‌گیری از سامانه سماوا بپردازند، از جمع‌آوری اطلاعات افراد در یک سازمان جلوگیری خواهد شد و دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نخواهیم بود.