معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود با انتشار گزارشی میزان عوارض واکسن کرونا پس از تزریق در ایران را اعلام کردند.
پژوهشگران کمیته راهبری مطالعات واکسیناسیون کرونا، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود یک گزارهبرگ را تهیه کردند که در آن میزان عوارض واکسن کرونا پس از تزریق در ایران اعلام شده است. این پژوهشگران مطالعه خود را به شکل کوهورت آیندهنگر به انجام رساندهاند و پژوهشگران در آن افرادی را که در شهرهای شاهرود، رشت، سنندج، مشهد، بیرجند، زاهدان و کرمان، یکی از واکسنهای اسپوتنیک V، آسترازنیکا، سینوفارم و یا برکت را طبق دستورالعمل کشوری واکسیناسیون کرونا دریافت کرده بودند مورد مطالعه قرار دادند.
محققان برای هر یک از این واکسنها 30 هزار نفر دریافتکننده واکسن را به شکل داوطلبانه وارد نظام مراقبت فعال کردند. در این مطالعه واکنشهای موضعی و سیستمیک 1000 نفر اول دریافتکننده هر نوع واکسن باید ثبت میشد، اگر شرکتکنندگان عوارض را در اپلیکیشن ویژه مطالعاتی به ثبت نمیرساندند، با این افراد به شکل روزانه به مدت 7 روز پس از تزریق واکسن (هم دوز اول و هم دوز دوم) تماس تلفنی برقرار میشد.
کارشناسان برای بررسی رخداد عوارض نامطلوب جدی و عوارض خاص به شکل هفتگی تا ۱۷ هفته بعد از تزریق دوز اول و برای آسترازنیکا تا ۲۵ هفته پیامدها را در سامانه اختصاصی برنامه ثبت کرده و تمام موارد بستری در بیمارستان و پرونده آنها را در کمیته طبقهبندی عوارض مورد بررسی قرار دادند. این طرح مراقبتی طی بازه 18 فروردین تا پایان تیرماه سال ۱۴۰۰ برگزار شد و طی آن ۲۳ هزار ۵۵۱ نفر در این نظام مراقبت مورد بررسی قرار گرفتند.
میزان عوارض واکسن کرونا پس از تزریق در ایران
بر اساس بررسیهایی که این محققان به انجام رساندند، بروز حداقل یک واکنش موضعی یا سیستمیک در روز نخست پس از تزریق برای واکسنهای آسترازنیکا، سینوفارم، اسپوتنیک و برکت به ترتیب ۹۰.۶ درصد، ۴۹.۹ درصد، ۸۳.۹ درصد و ۳۹.۵ درصد بود. البته این واکنشها در روزهای پس از تزریق به تدریج کاهش پیدا کردند؛ به گونهای که این واکنش موضعی در روز هفتم به ترتیب در ۱۲.۵ درصد، ۸.۴ درصد، ۸.۳ درصد و ۷.۲ درصد از شرکتکنندگان مشاهده شده بود.
این بررسیهای نشان میدهد که واکنشهای موضعی و سیستمیک پس از دوز دوم کمتر مشاهده شدند. به گونهای که در روز نخست پس از دوز دوم واکسنهای آسترازنیکا، سینوفارم و اسپوتنیک، به ترتیب در ۵۴.۲ درصد، ۳۳.۶درصد و ۶۹ درصد از شرکتکنندگان حداقل یک واکنش موضعی یا سیستمیک دیده شد. گفتنی است تا زمان تهیه این گزارش، تزریق نوبت دوم واکسن برکت به انجام نرسیده است.
طبق بررسیهای انجام شده تعداد زیادی از موارد کرونا که بعد از واکسیناسیون در مراقبتهای روزانه یا هفتگی شناسایی شدهاند، در ۱۴ روز اول پس از تزریق دوز اول رخ داده است؛ زیرا سیستم ایمنی پاسخدهی نسبی نداشته است. در بررسی ۱۸۶ مورد بیمار بستری شده به علت کرونا پس از تزریق واکسن؛ فقط در یک مورد عارضه ترومبوآمبولی ریه (Pulmonary Thromboembolism) به دنبال تزریق واکسن سینوفارم مشاهده شده است.
عوارض کدام واکسن بیشتر است؟
در مجموع واکنشهای موضعی و سیستمیک تزریق واکسن در روزهای نخست پس از تزریق در واکسن آسترازنیکا از سایر واکسنها بیشتر بوده است و در رتبههای بعدی واکسنهای اسپوتنیک V، سینوفارم و برکت جای دارند. البته این واکنشها تا پایان هفته اول پس از واکسیناسیون روند کاهشی پیدا خواهند کرد.
گفتنی است در این مطالعه شرکتکنندگانی که واکسن اسپوتنیک به آنها تزریق شده بود، اکثرا کارکنان درمان بودند و کمترین میانگین سن و درصد مردان را در بین 4 واکسن دیگر داشتند. در خصوص واکسن برکت نیز تا انجام این مطالعه هیچ تزریق دومی از این واکسن انجام نشده بود و حتی مراقبتهای روزانه نیز برای هزار نفر اول به طور کامل به انجام نرسید. از این رو نمیتوان این نتایج را قطعی دانست. همچنین موارد بستری متعاقب واکسیناسیون تا به حال بسیار اندک بوده است. از این لینک میتوانید متن کامل این گزارش را مشاهده کنید.