در اینجا به عقب برمیگردیم و به معرفی ۵ کنسول بازی شکست خورده در تاریخ میپردازیم که همگی مثل GameCube نینتندو یا Dreamcast سگا شاید دستگاههای توانمندی بودند، اما استقبالی از آنها صورت نگرفت.
گاهی اوقات یک کنسول بازیهای ویدیویی علیرغم اینکه روی کاغذ جذاب به نظر میرسند، اما آنطور که سزاوارش هستند به موفقیت نمیرسند. چه به خاطر طراحی، بازاریابی، کتابخانه بازیها یا عدم پشتیبانی از سوی ناشر و عموم مردم، در اینجا فهرستی از ۵ کنسول بازی شکست خورده در تاریخ را معرفی خواهیم کرد که به طرز وحشتناکی شکست خوردند، اما شایسته این سرنوشت نبودند.
۱- کنسول بازی GameCube
کمپانی نینتندو ششمین نسل کنسول بازی خودش به نام GameCube را برای رقابت با PS2 و Xbox عرضه کرد. این کنسول از سخت افزار مناسبی برخوردار بود و با ۹ عنوان First-party و Thirt-party همراه بود، اما برخی از عوامل باعث شد این کنسول نتواند بین کاربران محبوب شود.
یکی از بزرگترین معایب این دستگاه استفاده از MiniDVD برای بازیها به جای DVD فول سایز بود. MiniDVD ظرفیت به مراتب کمتری نسبت به یک DVD سایز بزرگ داشت. به همین خاطر GameCube نمیتوانست فیلمهای DVD یا دیسکهای CD موسیقی را اجرا کند، قابلیتی که PS2 و Xbox به راحتی از پس آن بر میآمدند.
این کنسول همچنین یک سال بعد از عرضه PS2 به بازار آمد که باعث شد کمکی به آن نکند. دومین نسل کنسول بازی سونی موفقیت شگفتانگیزی را تجربه کرد و باعث شد باوجود داشتن بازیهای بسیار محبوب و مناسب، گیم کیوب نتواند آنطور که باید از گیمرها دلبری کرده و آنها را ترغیب به خرید کند.
اولین نسل کنسول ایکس باکس هم درست همزمان با گیم کیوب معرفی شد، اما تعداد بیشتری از آن فروخته شد (۲۴ میلیون در برابر ۲۲ میلیون) و به پرفروشترین کنسول بازی زمان خود تبدیل شد. این لقب واقعاً برازنده ایکس باکس بود، زیرا قادر به اجرای DVD فول سایز و اجرای بازیها به صورت آنلاین بود. علاوه بر این همزمان با آن، بازی Halo: Combat Evolved نیز به صورت انحصاری برای این کنسول بازی معرفی شد.
در مجموع گیم کیوب کنسول بازی بدی نبود و در زمان خودش بازیها را به خوبی اجرا میکرد. اما نتوانست با دیگر کنسولهای بازی رقابت کند.
۲- کنسول بازی Atari Lynx
کنسول بازی Atari Lynx در سال ۱۹۸۹ برای رقابت با کنسول بازی Game Boy شرکت نینتندو عرضه شد. کنسول آتاری حرفهای زیادی برای گفتن داشت. آن نخستین کنسول بازی دستی جهان بود که به یک نمایشگر رنگی LCD مجهز بود و تنها کنسول دستی بود که گیمرهای چپ دست و راست دست میتوانستند از آن استفاده کنند، به یک نور پس زمینه مجهز بود، کوچک بود و بازیهای عالی نیز داشت.
اما چرا فقط ۳ میلیون نسخه از این کنسول بازی فروخته شد در حالی که دو کنسول Game Boy و Game Boy Color جمعاً ۱۱۸ میلیون نسخه فروختند؟
علیرغم امکانات جذابی که کنسول آتاری لینکس داشت، اما مشکلات قابل توجهی را هم داشت. با وجود اینکه از دو باتری قلمی بیشتر استفاده میکرد و قیمت آن دو برابر Game Boy بود، اما عمر باتری آن در مقایسه با کنسول دستی نینتندو بسیار پایینتر بود.
اما اصلیترین دلیل ناموفقیت کنسول بازی شکست خورده آتاری لینکس، موفقیتی بود که بازیهای کنسول Game Boy به دست آورده بودند. کنسول دستی نینتندو با عناوینی همچون Tetris و Super Mario Land عرضه شد که به مراتب جذابتر از عناوین کنسول آتاری بودند. علاوه بر این آتاری پشتیبانی از کنسول لینکس را به خاطر عرضه کنسول جگوار خود متوقف کرد، در حالی که نینتندو همچنان به موفقیتهایش ادامه داد و با عناوینی فرانچایز مثل Pokemon همچنان از گیمرها دلبری کرد.
علیرغم اینکه لینکس به طور کلی دستگاه بهتری بود، اما بازیهای آن توجیهی برای قیمت خود دستگاه و شکست دادن Game Boy نداشت. ضمن اینکه آتاری نیز نتوانست مثل نینتندو به خوبی از کنسول دستی خود پشتیبانی کند.
۳- کنسول بازی The 3DO
3DO یک کنسول بازی جالب بود. این کنسول به جای آن که توسط خود سازنده عرضه شود (مثل سونی پلی استیشن و مایکروسافت ایکس باکس)، به تولیدکنندگان شخص ثالث اجازه میداد با دریافت لایسنس آن را تولید و عرضه کنند.
پیش از عرضه، تصور میشود این کنسول بازی آمریکایی به لطف بهترین سخت افزار موجود در بازار میتوانست با کنسولهای نینتندو و سگا رقابت کند. این کنسول حتی لقب «بهترین محصول سال ۱۹۹۳» مجله تایم را هم کسب کرد.
پس ایراد کار کجا بود؟ علیرغم اینکه یک کنسول خوش ساخت با بازاریابی خوب بود، اشکال کار جای دیگری بود. این محصول در سال ۱۹۹۳ با قیمت بسیار بالای ۷۰۰ دلاری عرضه شد. ۷۰۰ دلار مشابه ۱۳۰۰ دلار در سال ۲۰۲۱ است. و با این هزینه چه تعداد بازی را دریافت خواهید کرد؟ یکی از آنها Crash n’ Burn است. هرچند بعداً تولیدکنندگان قیمت 3DO را پایین آوردند و کتابخانه بازیهای آن نیز مشخص شد؛ اما گیمرها منتظر نسل آینده کنسولهای سگا و سونی بودند.
دو کنسول بازی سگا Saturn و پلی استیشن که هر دو از نظر فناوری پیشرفتهتر بودند و بازیهای بهتری نیز داشتند. فقط ۲ میلیون نسخه از کنسول 3DO تا پیش از بازنشستگی در سال ۱۹۹۶ فروخته شد. 3DO کنسول بدی نبود. اگر مدل تجاری درستی برای عرضه آن انتخاب میشد، میتوانستیم شاهد اتفاقات دیگری باشیم. اما سرنوشتی که برای آن رقم خورد چیزی جز یک محصول گران قیمت با کتابخانهای از بازیهای نه چندان دلپذیر بود که در عرض چند سال به طور کامل فراموش شد.
۴- کنسول بازی PlayStation Vita
سونی به دنبال رونمایی از نخستین کنسول دستی خودش به نام PSP، در سال ۲۰۲۱ از نسخه جدید آن به نام PS Vita رونمایی کرد. روی کاغذ PS Vita جلوتر از زمان خودش بود که برخی از آن امکانات در حال حاضر روی کنسول مدرن نینتندو سوییچ مورد استفاده قرار گرفتهاند. سونی میخواست با تکیه بر واکنشها به PSP، با کنسول بازی PS Vita تجربه بهترین بازیها در هر کجا که کاربران هستند را در اختیارشان بگذارد.
با این حال PS Vita در بازاری عرضه شد که نینتندو 3DS آن را تصاحب کرده بود. کنسول دستی نینتندو یک سال زودتر وارد بازار شده بود و بازیهای موبایلی نیز رو به رشد بود. علیرغم این که گیمرها میتوانستند از طریق Remote Play، عناوین PS3 و PS4 را روی کنسول PS Vita اجرا کنند، خود کنسول دستی سونی فاقد کتابخانه قانع کننده بازیها بود و عناوین انحصاری آن کمتر از آن چیزی بود که کاربران 3DS و موبایل را متقاعد به استفاده کند.
با وجود رضایتی که مشتریان خریداری کرده این کنسول داشتند، تمام این دلایل باعث فروش ضعیف PS Vita (حدود ۱۵.۶ میلیون نسخه) شد. یک سال بعد از عرضه این کنسول، پشتیبانی سونی نیز از روی آن برداشته شد و در سال ۲۰۱۹ این کنسول دستی به طور کامل بازنشسته شد.
۵- کنسول بازی Dreamcast
سگا سال ۱۹۹۸ دریم کست را عرضه کرد، یک کنسول با ظاهری جدید و شیک که بازیهای مبتکرانهای مثل Jet Set Radio و Crazy Taxi و همچنین Power Stone را ارائه میکرد. Dreamcast همچنین اولین کنسول بازی در جهان بود که به یک مودم داخلی برای اجرای آنلاین بازیها مجهز شده بود.
اما سگا در مارس ۲۰۲۱ به یک باره فروش دریم کست را متوقف کرد و با بیش از ۴۰۰ میلیون دلار ضرر خالص، به طور کلی از کنسول سازی نیز کنار کشید. چه چیزی باعث این اتفاق شد؟
علیرغم اینکه بسیاری دریم کست را کنسولی جلوتر از زمان خود میدانستند، اما عوامل متعددی باعث شکست خوردن آن شد. سگا به گیمرها سیستمی با فهرست ارزشمندی از بازیها را ارائه کرد که فوقالعاده به نظر میرسید. اما مشکل این بود که چشم انداز بازیها از بازیهای آرکید عبور کرده بود، ولی سگا همچنان به عرضه آنها تأکید داشت. ایده محدودیتهای زمانی، پاداشها و کسب نمرات بالا کم کم داشت جای خودش را به بازیهای داستان محور میداد.
گیمرها به دنبال تجربیات جدیدی بودند که کنسولهایی مثل پلی استیشن آن را ارائه میدادند و کنسولهای پلی استیشن ۲ و ایکس باکس نیز دنباله رو همین رویه بودند. وقتی یک سال بعد PS2 عرضه شد، کنسول بازی سونی توانست دریم کست را شکست دهد و آن را در بازار محو کند. آخرین کنسول سگا در طول حیات خود حدود ۹ میلیون نسخه فروخت، در حالی که بیش از ۱۵۵ میلیون نسخه از کنسول بازی پلی استیشن ۲ فروخته شد.
علاوه بر این، مودم داخلی دریم کست قابلیتی بود که در زمان خودش استقبال نشد. گیمینگ آنلاین به راحتی آن چیزی که در حال حاضر هست نبود و بسیاری از بازیها نیز اجازه بازی آنلاین را به کاربران نمیدادند و همین باعث شد مودم دریم کست به جای یک ویژگی انقلابی، به یک قطعه اضافه تبدیل شود. اما شاید اصلیترین دلیل سرنوشت شوم کنسول بازی شکست خورده دریم کست، خود شرکت سگا بود.
هرچند این آخرین کنسول بازی عرضه شده توسط سگا بود، اما بیانصافی است اگر بگوییم باعث خداحافظی سگا از کنسولسازی، دریم کست بوده است. بعد از عرضه موفقیت آمیز کنسول بازی سگا جنسیس، این کمپانی دو کنسول عجیب به نامهای Sega CD و Sega 32X را عرضه کرد و سپس کنسول Sega Saturn را با سوء مدیریت وارد بازار کرد. این کنسولها باعث سردرگمی کاربران در انتخاب یک کنسول جدید شد و آنها نمیدانستند که باید دقیقاً کدام کنسول سگا را تهیه کنند.
بیشتر بخوانید:
نگاهی به تاریخچه کنسول های سگا ؛ ظهور و سقوط یک امپراطوری
تمام این مدیریتهای اشتباه باعث شد تا مخاطبان تصور کنند Dreamcast نیز یک محصول سردرگم کننده دیگر از سوی سگا است و به خاطر احتمال بالای شکست خوردن، از آن استقبال نکردند.