بزرگترین دنباله دار کشف‌شده تاریخ، مستقیم به سمت زمین می‌آید!

بزرگترین دنباله دار کشف‌شده تاریخ به نام برناردینلی-برنشتاین در حال نزدیک شدن به سمت زمین است. در ادامه با ویژگی‌های این دنباله دار عظیم آشنا می‌شویم.

برناردینلی-برنشتاین (Bernardinelli-Bernstein) که به عنوان بزرگترین دنباله دار کشف شده تاریخ شناخته می‌شود حرکت خود را برای ورود به بخش داخلی منظومه شمسی آغاز کرده و حدود 10 سال آینده به نزدیک‌ترین فاصله نسبت به سیاره زمین خواهد رسید. عرض این دنباله دار که با نام علمی C/2014 UN271 نیز شناخته می‌شود حدود 100 تا 150 کیلومتر برآورده شده و از یک دنباله دار معمولی نیز هزار برابر بزرگ‌تر است. گفتنی است این دنباله دار آنچنان بزرگ است که در گذشته ستاره‌شناسان به اشتباه این جرم آسمانی را به عنوان یک سیاره کوتوله رصد کرده بودند.

پدرو برنادینلی (Pedro Bernardinelli)، پژوهشگر فوق دکتری دانشگاه واشنگتن موفق شد این دنباله دار را در پایان دوره دکتری خود در دانشگاه پنسیلوانیا به همراه استاد راهنمای خود گری برنشتاین (Gary Bernstein) شناسایی کند و به همین دلیل نام آن را برناردینلی-برنشتاین انتخاب کرد. این کشف بسیار بزرگ با استقبال جامعه علمی نیز همراه شد.

نحوه رصد بزرگترین دنباله دار کشف‌شده تاریخ

داستان کشف دنباله دار عظیم برناردینلی-برنشتاین به تاریخ 20 اکتبر سال 2014 میلادی برمی‌گردد، در این تاریک یک تلسکوپ واقع در بیابان آتاکاما شیلی موفق به ثبت تصویری بزرگ از آسمان نیمکره جنوبی شد که در آن نوری مرموز نیز به ثبت رسید، اما در ماه ژوئن سال جاری پژوهشگران پس از 7 سال بررسی توانستند نقطه مرموز در این تصویر را به عنوان یک دنباله دار بزرگ اولیه به ثبت برسانند که به تازگی نیز به این جرم آسمانی بزرگ لقب بزرگترین دنباله دار کشف‌شده تاریخ داده شد.

طبق گزارش منتشر شده، دنباله دار برناردینلی-برنشتاین توسط یک دوربین دیجیتالی فوق حساس که در تلسکوپ بلانکو (Blanco) با عرض 4 متر قرار داشت کشف شد. این تلسکوپ به عنوان بخشی از رصدخانه میان آمریکایی سرو تولولو (Cerro Tololo Inter-American Observatory) واقع در بیابان آتاکامی شیلی شناخته می‌شود.

این دوربین دیجیتالی فوق حساس برای جستجوی اجرام بسیار دور نسبت به خورشید برنامه‌ریزی نشده است، بلکه هدف آن شناسایی منبع کلیدی داده‌هایی برای نقشه‌برداری انرژی تاریک است. در همین راستا این دوربین از سال 2013 تا 2019 میلادی حدود 80 هزار بار مناطق وسیعی از آسمان نیمکره جنوبی را تصویربرداری کرده است. البته این میزان داده زیاد برای دانشمندان جهت درک انرژی تاریک به عنوان نیرویی مرموز که باعث انبساط جهان می‌شود، بسیار حائز اهمیت است، اما به کمک تصاویری که برای درک انرژی تاریک و سایر پدیده‌های کیهانی به ثبت رسیده، می‌توان اجرام بسیار نزدیک‌تر به زمین را نیز کشف کرد.

در همین راستا برناردینلی به کمک استفاده از تصاویر نقشه‌برداری انرژی تاریک (Dark Energy Survey) به دنبال کشف اجرام ناشناخته‌ای بود که دورتر از نپتون به دور خورشید در حال گردش بودند، اما او در این مطالعه خود با حجم عظیمی از اطلاعات مواجه شد؛ چرا که هر تصویر دارای حجم زیادی بود؛ به گونه‌ای که برای نمایش هر تصویر با وضوح کامل به شبکه‌ای 275 تلویزیون اچ دی نیاز است. از این رو برناردینلی یک برنامه کامپیوتر را نوشت تا بتواند ده‌ها هزار از این تصاویر را فقط برای نقاط نوری با عرض چند پیکسل مورد جستجو قرار دهد.

یک خوشه رایانه‌ای با 200 رایانه در آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده فرمی ایلینوی پس از 6 ماه محاسبات سخت توانست 817 جرم جدید را شناسایی کنند که مدار آنها با هیچ جرم کشف شده‌ای تطابق نداشت. در میان آنها یک جرم با عرض 150 کیلومتر با مداری کشیده کشف شد که سرچشمه آن به ترلیون‌ها کیلومتر دورتر از خورشید مربوط می‌شد؛ کشفی که باعث شد سایر ستارشناسان نیز به آن توجه نشان دهند و سرانجام نیز توسط آنها به تایید برسد.

حرکت برناردینلی-برنشتاین به سمت زمین

محققان با بررسی‌های دقیق خود دریافتند این دنباله دار بزرگ با سرعتی زیاد از میان ابر اورت (Oort Cloud) در حال حرکت به سمت زمین است. در پشت این جرم یک دم درخشان یا گیسو (Coma) نیز رصد شده که حاکی از آن است این یک دنباله دار یخی به منظومه شمسی داخلی نسبتا گرم در حال نزدیک شدن است.

در واقع دنباله دارها معمولا هنگام نزدیک شدن به گرمای خورشید فرایند انتشار مواد خود را شروع می‌کنند، اما این دنباله دار بزرگ به دلیل این که از مواد گازی فرار متعددی بهره می‌برد حتی در فضای بسیار سرد فراتر از نپتون با نور ضعیف خورشید نیز فرایند انتشار مواد خود را آغاز کرده است. داده‌های تلسکوپ تس (TESS) حاکی از آن است که این دنباله‌دار دمی بسیار بزرگ و پراکنده دارد.

در حال حاضر جدیدترین بررسی پژوهشگران از مسیر سفر این دنباله دار نشان می‌دهد که این جرم عظیم برای سیاره زمین خطری را به همراه نخواهد داشت. برناردینلی-برنشتاین هم‌اکنون در فاصله‌ای حدود 29 برابر فاصله زمین و خورشید یا 29 واحد نجومی قرار دارد و طی 10 سال آینده به بخش داخلی منظومه شمسی نزدیک خواهد شد. همچنین تا آن زمان هر ساله به درخشش آن اضافه می‌شود.

پژوهشگران اعلام کردند این دنباله دار در تاریخ 21 ژانویه 2031 برابر با 1 بهمن 1409 به حدود 10.97 واحد نجومی خورشید یا 1.6 میلیارد کیلومتری زمین خواهد رسید که نزدیک فاصله با زمین محسوب می‌شود. در واقع این دنباله دار در آن زمان کمی از مدار زحل دورتر خواهد بود. از آنجایی که در این فاصله نور خورشیدی کمی به برناردینلی-برنشتاین می‌رسد، این دنباله‌دار فقط کربن دی اکسید یا نیتروژن تولید خواهد کرد. در ادامه این دنباله دار به بخش‌های بیرونی منظومه شمسی حرکت می‌کند و حداقل تا دهه 2040 امکان رصد آن وجود نخواهد داشت.