بیت کوین روزی پادشاه بلامنازع بازار رمز ارز بود و این مقام را هنوز حفظ کرده است، اما احتمالا ارزهای دیجیتال رقیب به زودی آن را کنار میزنند.
بیت کوین چند سال قبل بالای 90 درصد مارکت دامیننس بازار ارز دیجیتال را در اختیار داشت، اما به مرور زمان و با ظهور رمز ارزهای جدیدتر این قدرت کمتر و کمتر شد. سال گذشته مارکت دامیننس BTC بالای 60 درصد بود، اما اکنون به مرز 40 درصد رسیده است. منظور از مارکت دامیننس سهم آن از کل سرمایه در گردش داخل بازار کریپتو است. بررسیها نشان میدهد با رشد مستمر ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین همینطور از سهم نخستین رمز ارز به مرور زمان کاسته خواهد شد.
بیت کوین یک تحول اساسی در سیستم مالی و نحوه انتقال پول به وجود آورد و در نوآورانه بودن آن شکی نیست. به لطف این اختراع با فناوری فوقالعاده بلاک چین آشنا شدیم. به مرور زمان توسعهدهندگان به قابلیتها و پتانسیل این تکنولوژی پی بردند و شبکههای رمز ارزی بهتری توسعه دادند که در آنها علاوه بر حل شدن مشکلات بیت کوین، امکانات بیشتری ارائه میشود. به عنوان نمونهای از بین ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین باید به اتریوم اشاره کنیم که علاوه بر داشتن بستری به منظور انتقال پول (در قالب رمز ارز)، زمینه را برای ساخت اپلیکیشنهای غیر متمرکز نیز فراهم کرده است.
آینده بیت کوین روشن به نظر نمیرسد، اما چرا؟
درباره آینده بیت کوین یا هر بازار مالی دیگر نمیتوان با قطعیت نظر داد، اما به عقیده یک صاحب نظر در بازار کریپتوکارنسی، محبوبترین ارز دیجیتال جهان ممکن است در آینده نزدیک از دایره رقابت کنار برود.
اشوار پراساد (Eswar Prasad)، استاد ارشد سیاست تجارت بینالملل در دانشگاه کرنل در گفتگو با وب سایت CNBC چندی پیش گفت خود بیت کوین ممکن است خیلی بیشتر از این دوام نداشته باشد. منظور وی این است که ارزهای دیجیتال مخصوصا رقیب های بیت کوین رشد خوبی در آینده خواهند داشت، اما آینده برای اولین رمز ارز دنیا روشن به نظر نمیرسد. بد نیست بدانید این فرد کتابی به نام «آینده پول: انقلاب دیجیتال چگونه ارزها و امور مالی را متحول میکند» (The Future of Money: How the Digital Revolution is Transforming Currencies and Finance) تالیف کرده و در حوزه کریپتوکارنسی صاحب نظر است.
قیمت بیت کوین در چند سال گذشته بسیار پرنوسان بوده و رفته رفته سهمش از بازار کریپتوکارنسی را از دست داده است. فقط در ماه گذشته قیمت هر BTC از حدود 58,000 دلار به کمتر از 46,000 دلار کاهش یافت. چندی پیش نسبت کاهش قیمت بیت کوین و اتریوم، اولین و دومین رمز ارزهای برتر مارکت از نظر سرمایه در گردش، به گونهای شد که مارکت دامیننس BTC به 39 درصد رسید و ETH نیز توانست مارکت دامیننس 21 درصد را تجربه کند. البته نقش سایر ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین در کاهش مارکت کپ آن را نباید نادیده گرفت.
در حالی که قبلا فقط چند رمز ارز وجود داشت، اما امروزه صدها کوین و توکن مختلف در بازار خرید و فروش میشوند. برخی از آنها مفیدتر و کاربردیتر هستند و امکانات بیشتری در اختیار کاربران علاوه بر فراهم کردن قابلیت ارسال ارزش فراهم میکنند. یک نکته بسیار مهم دیگر برای ارزهای دیجیتال رقیب خطرناک بیت کوین دوستی آنها با طبیعت است، به طوری که نسبت به شبکه BTC تولید کربن و آلودگی کمتری دارند. ویژگیهای آنها و از طرفی کاستیهای بیت کوین سبب شد به مرور زمان محبوبیت نخستین ارز دیجیتال رمزنگاری شده دنیا همینطور کمتر شود.
فقط شبکه بیت کوین به اندازه کشوری به اندازه سوئیس برق مصرف میکند! از طرفی با وجود این مصرف انرژی زیاد و در نتیجه آن میزان تولید کربن بالا، BTC از مقیاسپذیری بسیار ضعیفی رنج میبرد و کارمزد تراکنشها در آن هم بالا است. در شبکه بسیاری از ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین هر سه مشکل برطرف شدهاند.
بیت کوین خواص رقابتی خود را از دست داده است
همه ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین مثل ریپل از فناوری بلاک چین استفاده نمیکنند، اما تکنولوژی زنجیره بلوکی زیربنای بسیاری از پروژههای رمز ارزی کنونی است. بلاک چین به زبان ساده یک نوع پایگاه داده با ساختار متفاوت است و یک دفتر کل برای ثبت تراکنشها محسوب میشود. تفاوت مهم بلاک چین این است که به جای ذخیره شدن یک نسخه از آن در یک سرور مرکزی، چند نسخه از آن در گرههای شبکهای توزیع شده و غیر متمرکز نگهداری میشود. به عقیده اشوار پراساد (Eswar Prasad) نحوه استفاده بیت کوین از بلاک چین بهینه نیست.
بر اساس گفتههای آقای پراساد اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده از یک مکانیزم اعتبارسنجی مخرب برای محیط زیست به منظور بررسی و تایید تراکنشها استفاده میکند. این در حالی است که در شبکه برخی از ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین با وجود بالاتر بودن سرعت پردازش تراکنشها و همچنین ارائه قابلیتهای بیشتر، مصرف انرژی بیش از یک میلیون برابر کمتر است. از نظر اشوار پراساد مشکل دیگر بیت کوین که برخلاف رقیب اصلی آن اتریوم به راحتی قابل حل نیست، مقیاس پذیری ضعیف محسوب میشود.
این محقق در تکمیل حرفهای خود درباره آلودگی زیست محیطی شبکه بیت کوین گفت ردپای کربن بیت کوین نسبت به کشوری مثل نیوزلند بیشتر است! آقای پراساد در ادامه افزود برخی از ارزهای دیجیتال جدیدتر و رقیب بیت کوین از فناوری بلاک چین بسیار کارآمدتر استفاده کردهاند.
آینده ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین روشن است، اما خود BTC نه!
این محقق دانشگاه کرنل معتقد است که فناوری بلاک چین در نحوه انجام امور مالی و چگونگی انجام تراکنشهای روزمره تحولی اساسی ایجاد خواهد کرد. اما، از آن جایی که بیت کوین به عنوان ابزاری برای انجام مبادله و انتقال ارزش عملکرد خوبی ندارد، نخستین رمز ارز به جز ایمان سرمایه گذاران به آن ارزش بنیادی دیگری ندارد!
از طرفی دیگر ظهور ارزهای دیجیتال رمزنگاری سبب شده بانکهای مرکزی کشورهای متعدد با هدف مقابله با آنها به فکر انتشار ارز دیجیتال ملی (CBDC) متمرکز خود باشند که در صورت توسعه موفق، برای بازار رمز ارزها کمی دردسر ایجاد خواهند کرد.
آقای اشوار پراساد در انتهای مصاحبه خود با CNBC گفت ارزهای دیجیتال رقیب بیت کوین میتوانند سودمند باشند، چرا که بستری در دسترس همه برای انجام پرداختهای کمهزینه فراهم میکنند. در نتیجه شمول مالی (افزایش دسترسی مردم به خدمات مالی مخصوصا در کشورهای محروم) و ثبات مالی بالقوه را افزایش میدهند. بیت کوین شاید خود در نهایت زیر پای ارزهای دیجیتال رقیب له شود، اما در هر صورت مسیری ترسیم کرد که مستقیم یا غیر مستقیم به نفع تمام مردم دنیا خواهد بود.