کاوشگر کنجکاوی ناسا در مریخ به دنبال چه می‌گردد؟

کاوشگر کنجکاوی ناسا مدت زیادی است که در مریخ در حال کاوش و انجام ماموریت های مختلف است. اما کنجکاوی دقیقا به دنبال چه چیزی در مریخ می‌گردد؟

دلایل زیادی برای کاوش مریخ وجود دارد: یک دلیل این است که می‌توانیم روزی مأموریت‌های باسرنشین به مریخ بفرستیم، دلیل دیگر این است که می‌توانیم از آب و هوای آنجا و چگونگی تغییر آن و مقایسه‌اش با زمین اطلاعاتی کسب کنیم و نهایتاً اینکه می‌توانیم با درک ساختار درونی این سیاره دید بهتری درباره سیاراتی که ساختار درونی متفاوتی با ما دارند داشته باشیم و اطلاعات زیادی بدست آوریم.

کاوشگر کنجکاوی ناسا دنبال چیست؟

اما بزرگترین دلیل کاوش مریخ این است که می‌توانیم به یکی از بزرگترین سوالات در علم پاسخ بدهیم: اینکه آیا حیات در خارج از سیاره ما وجود دارد؟ چالش محققان این است که جستجوی شواهدی دال بر وجود حیات در سایر سیارات، فرآیند بسیار پیچیده‌ای است.

حداقل تا آنجایی می‌دانیم، در حال حاضر حیاتی روی سیاره سرخ وجود ندارد. ممکن است میلیاردها سال پیش روی این سیاره حیات بوده باشد اما اگر هم چنین چیزی حقیقت داشته باشد، احتمالاً حیات میکروبی بوده است. این بدان معناست که اگر قصد داریم شواهدی از حیات پیدا کنیم باید با دقت به مریخ نگاه کنیم.

مریخ نوردهای کنجکاوی و استقامت ناسا به عنوان بخش عمده‌ای از ماموریت‌های خود در مریخ به دنبال نشانه‌هایی از حیات باستانی هستند. همان طور که ناسا هفته گذشته اعلام کرد، مریخ نورد کنجکاوی شواهدی از وجود کربن روی مریخ و نزدیک دهانه‌های برخوردی پیدا کرده بود.

کنجکاوی نمونه‌هایی از سنگ‌های مریخی را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کرد و محققان می‌گویند که در چند مورد از این سنگ‌ها نوعی کربن را پیدا کرده‌اند که با فرآیندهای بیولوژیکی همراه است. پاول ماهافی که روی مریخ نورد Curiosity تحقیق و پژوهش می‌کند، می‌گوید:

چیزهایی در مریخ پیدا کرده‌ایم که به طرز وسوسه انگیزی جالب توجه هستند اما برای اینکه بگوییم حیات را در مریخ شناسایی کرده‌ایم نیاز به شواهد بیشتری داریم. بنابراین آنچه به عنوان کربن پیدا کرده‌ایم اگر نشانه‌ای از حیات نیست پس چیست؟

محققان توضیح می‌دهند که اثر کربنی قابل مقایسه با آنچه که آنها از باکتری‌های باستانی روی زمین مشاهده کرده‌اند، این نکته را اثبات می‌کند که این اثر کربنی در نتیجه آزادسازی متان به وجود می‌آید. اما چنین توضیح و توجیهی بر اساس شرایط زمین است و دانشمندان به این نکته دقت می‌کنند که نباید تصور کنیم تمامی فرآیندهایی که روی زمین وجود دارد، در مریخ نیز موجود است. یکی دیگر از محققان اختر زیست شناس به نام جنیفر ایگنبرود (Jennifer L. Eigenbrode) می‌گوید:

سخت ترین چیز این است که از زمین خارج شویم و به خودمان اجازه دهیم و تعصباتمان را کنار بگذاریم و تلاش کنیم تا اصول بنیادین شیمیایی، فیزیکی و فرآیندهای زیست محیطی مریخ را بررسی کنیم. باید ذهنمان را باز نگه داریم و خارج از چارچوب فکر کنیم و این مقاله همین کار را می‌کند.

محققان همچنین دو توضیح دیگر برای آثار کربنی ارائه می‌دهند که غیربیولوژیکی هستند (یعنی به حیات مرتبط نیستند): یکی اینکه چنین آثاری می‌تواند از تابش نور خورشید و تأثیر آن روی دی اکسید کربن در جو مریخ به وجود آید یا اینکه چنین آثار کربنی می‌تواند در گذشته‌های دور و زمانی که منظومه شمسی ما از میان توده‌ای ابر مولکولی گذشته، شکل گرفته باشد. کریستوفر هاوس که رهبر مطالعه کربن در مریخ است (مقاله ذکر شده در بالا) گفته:

هر سه توضیح با داده‌ها مطابقت دارند. اکنون به تنها چیزی که نیاز داریم داده‌های بیشتر برای حذف هر یک از آنها و رسیدن به پاسخ نهایی است.

کربن یک عنصر کلیدی برای زندگی است و روی زمین یک بخش از چرخه‌ای است که از طریق هوا، آب و موجودات زنده جریان دارد. می‌دانیم که این چرخه چگونه روی زمین کار می‌کند و باز هم می‌دانیم که مشابه چنین چیزی روی مریخ هم وجود دارد اما مطمئن نیستیم که آیا در مریخ حیاتی جریان داشته یا خیر!

برای درک اینکه آیا اثرات کربنی که اخیراً کشف شده واقعاً ماهیت بیولوژیکی دارند یا اینکه محصولی از زمین شناسی مریخ هستند، کنجکاوی باید چرخه کربن در مریخ را با جزئیات بیشتری مطالعه کند. اندرو فولا، دانشمند کنجکاوی گفت:

تعریف چرخه کربنی روی مریخ می‌تواند به ما کمک کند تا بفهمیم آیا زندگی در سیاره سرخ وجود داشته یا نه. این کار را روی زمین با موفقیت انجام داده‌ایم اما چنین فرآیندی را برای مریخ به تازگی شروع کرده‌ایم و همچنان نیازمند بررسی‌های بیشتر هستیم.