ویدیویی که از جنب و جوش هزاران کرم سرکه درون یک قطره آب منتشر شده، حقایق جالبی را درباره هماهنگی و قدرت این موجودات میکروسکوپی فاش میکند.
این ویدیو، دستهای از خطوط سفید متحرک را نشان میدهد که در حال لولیدن درون آب هستند. از لبههای قطره به مرکز آن شنا میکنند و دوباره برمیگردند. شاید شبیه صاعقه و جریان برق به نظر برسد؛ اما اینها موجودات زنده هستند: کرم سرکه !
نام علمی این موجودات زنده، Turbatrix aceti است؛ جانورانی میلیمتری و کرم-مانند که نوعی نماتد (nematode) محسوب میشوند. با بیش از 25 هزار گونه شناخته شده تا به امروز، نماتدها یکی از فراوانترین جانوران روی زمین به شمار میروند و بسیاری از آنها، انگل هستند. اما T. aceti از میکروبهای ریز تغذیه میکند؛ آن هم در هر محیطی که تصورش را بکنید، حتی سرکه!
پس حالا میدانید چرا این نماتدها به کرم سرکه معروف شدهاند. اخیرا گروهی از محققان به بررسی نحوهی تعامل آنها با یکدیگر، علاقه نشان دادند؛ زیرا این کرموارهها مانند برخی پرندگان و ماهیها، حرکات هماهنگی دارند. برای این منظور، حرکات موزون کرمهای سرکه درون قطرههای آب، زیر میکروسکوپ ثبت و ضبط شد.
پس از پرسهزنی یک ساعته درون قطره آب برای یافتن بهترین نقطه، برخی از نماتدها شروع به تجمع در مرکز کردند. سایرین اما به سمت لبههای قطره هجوم بردند و دور آن چرخیدند؛ مانند خودروهایی که پشت سر هم، یک فلکه را دور میزنند. سپس تعدادی از آنها، به بدن خود موج دادند و این حرکت موجدار به طور هماهنگ در بین جمعیت دنبال شد.
آنتون پشکوف، محقق ارشد از دانشگاه راچستر نیویورک با ابراز شگفتی از حرکت هماهنگ آنها میگوید:
آنها دو نوع مختلف هماهنگی را به نمایش گذاشتند؛ حرکت رو به جلو و تاب خوردن!
اما غافلگیری اصلی، قدرت تجمیعی این موجودات میکروسکوپی بود. حرکت متحد آنها، چنان فشاری را به لبههای قطره آب وارد میکرد که موقتا، مانع از جمع شدن قطره در اثر تبخیر تدریجی میشد.
هنگامی که محققان نیروی اعمال شده توسط کرم های سرکه را اندازه گرفتند، دریافتند که این نماتدها میتوانند اجسامی تا صدها برابر وزن خود را حرکت دهند. مصداق این ضربالمثل که: فلفل نبین چه ریزه، بشکن ببین چه تیزه!