بلندترین کوه منظومه شمسی؛ وقتی اورست به یک تپه تبدیل می‌شود

اورست در برابر کوه‌های بلند دیگر سیارات منظومه شمسی همچون یک تپه به نظر می‌رسد. بلندترین کوه منظومه شمسی با ارتفاعی باور نکردنی در مریخ قرار دارد.

شاید هیچ چیز مثل زمانی که به قله یک کوه می‌رسید و از آنجا با حیرت به منظره زیر پای خود نگاه می‌کنید، هیجان‌انگیز نباشد. برای برخی افراد نیز حس رسیدن به یک دستاورد بزرگ باعث می‌شود که به اورست در رشته کوه‌‌ هیمالیا صعود کنند. اگرچه رسیدن به قله اورست کار سختی است، ولی باید بدانید که بلندترین کوه زمین در مقایسه با سایر کوه‌های منظومه شمسی همچون یک تپه به نظر می‌رسد.

المپوس؛ بزرگترین کوه منظومه شمسی

منظومه شمسی میزبان تعداد زیادی سیاره یا قمر سنگی بزرگ نیست و به همین خاطر اکثر افراد از اینکه می‌شنوند بزرگترین کوه سامانه خورشیدی در زمین نیست، تعجب می‌کنند.  در واقع این عنوان به کوه المپوس در مریخ تعلق دارد. ارتفاع این آتشفشان چینه‌ای غول پیکر از سطح مریخ به ۲۵.۷۴ کیلومتر می‌رسد و تازه یکی از چندین آتشفشان بزرگ مریخ است.

برای مقایسه بد نیست بدانید که مائونا کیا، بلندترین کوه آتشفشانی زمین، تنها ۱۰ کیلومتر ارتفاع دارد که از آن میزان نیز ۴.۱ کیلومتر بالاتر از سطح آب قرار گرفته است. جالب‌تر اینکه قطر دهانه کوه المپوس به ۸۰ کیلومتر می‌رسد و پنهای پایه مخروط آتشفشان نیز ۵۴۹ کیلومتر (برابر با طول ایالت میسیسیپی) است.

دلیل بزرگ بودن کوه المپوس

قطر سیاره مریخ تقریبا نصف قطر زمین است و به همین خاطر ارتفاع کوه‌های غول‌پیکر آن که بین ۲ تا ۳ برابر اورست هستند، توجه اخترشناسان را جلب کرده است. دانشمندان بر این باورند که سه عامل در ارتفاع زیاد کوه المپوس و برادران غول‌پیکرش نقش داشته‌اند.

اول از همه اینکه سیاره مریخ فعالیت‌ آتشفشانی بسیار بیشتری نسبت به زمین دارد. البته کره زمین نیز در بازه‌ای فعالیت‌های آتشفشانی شدیدی را تجربه کرده، ولی این دوره برای مریخ طولانی‌‌تر بوده است.

دوم اینکه صفحات تکنوتیکی مریخ بسیار آهسته‌تر از زمین حرکت می‌کنند و همین نیز اجازه شکل گرفتن و باقی‌ ماندن کوه‌های بزرگ را می‌دهد. این در حالی است که کوه‌های زمین ممکن است زیر صفحات تکنوتیکی دیگر بروند یا ارتفاع آنها به خاطر فعالیت این صفحات کاهش پیدا کند.

عامل آخر جاذبه مریخ است که به خاطر تفاوت در جرم دو سیاره، نسبت به زمین ۶۲ درصد ضعیف‌تر است. سیاره‌شناسان بر این باورند که این عامل به رشد کوه‌های بلندتر کمک می‌کند؛ زیرا جاذبه ماگما خارج شده از آتشفشان را خیلی به سمت پایین نمی‌کشد. این عوامل در کنار هم سبب شده‌اند که المپوس عنوان بلندترین کوه را در تاریخ چند میلیارد ساله منظومه شمسی از آن خود کند.

بلندترین کوه کره زمین

بلندترین کوه‌های کره زمین در مقایسه با بلندترین کوه منظومه شمسی در چه وضعیتی قرار دارند؟ اکثر مردم گمان می‌کنند که اورست بلندترین کوه سیاره ماست؛ اما ارتفاع ۸۸۴۸ متری این کوه باعث می‌شود که تنها مرتفع‌ترین کوه بالای سطح آب‌های آزاد لقب بگیرد. در واقع بلندترین کوه زمین مائونا کیا (هاوایی) است که نسبت به کف دریا ۱۰۲۱۰ متر ارتفاع دارد.

اگر هم بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، بلندترین کوه از مرکز زمین چیمبورازو است. این آتشفشان چینه‌ای غیر فعال نسبت به اورست و مائونا کیا به ترتیب ۲۰۷۲ متر و ۷۱۰ متر از زمین بیشتر فاصله دارد. این تفاوت ارتفاع به خاطر شکل خاص زمین در استوا شکل گرفته که نسبت به بخش‌های دیگر زمین ضخیم‌تر است. با همه اینها، کوه‌های زمین نسبت به بزرگترین کوه منظومه شمسی بسیار کوچک هستند.