پیش از اینکه هوندا و تویوتا پیشگام بازار خودروهای هیبرید شوند، خودروساز آلمانی پورشه 122 سال قبل اولین خودروی هیبرید جهان را ساخته بود. در ادامه به تاریخچه آن میپردازیم.
عمدتاً خودروسازان ژاپنی هوندا و تویوتا را بهعنوان پیشگامان نوینسازی و معرفی خودروهای هیبرید به بازار انبوه میشناسند. نسل اول کوپه دو در هوندا اینسایت سال 1999 به عرضه رسید و به اولین خودروی هیبرید تولید انبوهی تبدیل شد که در ایالات متحده آمریکا به فروش میرسد. پس از آن، سدان تویوتا پریوس در سال 2000 روانه بازار شد. با این حال، قبل از اینکه خودروسازان ژاپنی جایگاه خود در بازار خودروهای هیبرید را به دست آورند، مهندس آلمانی جوانی با نام فردیناند پورشه، اولین خودرو هیبرید کاربردی دنیا را در سال 1900 توسعه داده بود.
ریشه خودروهای الکتریکی امروزی به سال 1886 برمیگردد و مشاهده خودروهای دارای موتور بخار، بنزینی و الکتریکی در اوایل 1900 امر غیر معمولی نبود. نسخههای اولیه خودروهای برقی در مقایسه با سایر خودروها سریعتر، ایمنتر و روانتر بودند، ولی معایب مخصوص خود را هم داشتند. خودروهای برقی آن زمان نیازمند باتریهای سنگینی و زیرساختهای شارژ هزینهبری بودند. در عین حال، شعاع حرکتی آنها در بهترین حالت زیر حد متوسط قرار داشت و این موانع حتی امروزه هم جلوی حرکت صنعت خودرو از خودروهای درونسوز به سمت نمونههای الکتریکی را گرفتهاند.
در سال 1900 فردیناند پورشه 25 ساله اولین خودروی هیبرید کاربردی دنیا با نام سمپر ویووس را ارائه کرد. سمپر ویووس که در زبان لاتین به معنای «همیشه زنده» (Always Alive) بود، محصولی متفاوت محسوب میشد که همه را در نمایشگاه خودرو پاریس 1901 شگفتزده کرد.
فردیناند پورشه، پدر خودروهای هیبرید
ریشههای سمپر ویووس پورشه را میتوان در خودروی الکتریکی Egger-Lohner C.2 Phaeton محصول سال 1898 پیدا کرد. این خودرو از یک موتور الکتریکی هشت ضلعی با قدرت 5 اسب بخار بهره میبُرد و حداکثر سرعت آن 25 کیلومتر بر ساعت بود.
فردیناند پورشه در سال 1899 به شرکت کالسکهساز مستقر در وین .Hoofwagenfabrik Ludwik Lohner & Co ملحق شد. وی با ارائه طرح یک موتور الکتریکی روی چرخ با سیستم دیفرانسیل جلو، نظر «لودویگ لوهنر» (Ludwig Lohner)، موسس این شرکت را جلب کرد. طبق این طرح نوآورانه، نصب گیربکس و دیفرانسیل مجزا برای گردش چرخها کنار گذاشته میشد و لوهنر نیز ابزار کافی برای تبدیل این ایده به واقعیت را داشت.
خودروی لوهنر-پورشه الکتروموبیل (Electromobile) با دو موتور الکتریکی 2.5 اسب بخاری و حداکثر سرعت 27 کیلومتر بر ساعت در نمایشگاه جهانی پاریس 1900 به نمایش گذاشته شد. کمی پس از آن، پورشه یک نسخه بروزرسانیشده با نام سمپر ویووس را معرفی کرد.
سمپر ویووس اساساً یک خودروی برقی با باتری بود، اما همچنین یک موتور بنزینی داشت که ژنراتور را برای شارژ دوباره باتری به چرخش در میآورد. موتورهای الکتریکی هوشمندانه پورشه که روی چرخ نصب میشدند، بهجای موتور بنزینی نیروی محرکه را تامین میکردند. تا زمانی که سوخت در باک بود، سمپر ویووس «همیشه زنده» بود و شعاع حرکتی تقریباً نامحدودی را ارائه میکرد.
سمپر ویووس، اولین خودروی هیبرید دنیا
سمپر ویووس بر پایه یک پلتفرم برقی که پورشه در مسابقه سمرینگ-برگرنن به کار گرفته بود، ساخته شده بود و از دو موتور بنزینی تک سیلندر دی دیون بوتون پشت صندلی راننده بهره میبُرد. هر موتور میتوانست یا ژنراتور را بچرخاند (و الکتریسته موتورهای روی چرخ را تامین کند) یا پمپ آب را جهت خنککاری موتورهای بنزینی به حرکت در بیاورد.
این خودرو همچنین از 44 سلول باتری برای کاهش وزن برخوردار شده بود (خودروی تمام برقی الکتروموبیل 74 سلول باتری داشت)، ولی با وجود اینکه فاقد درب، سقف و سیستم تعلیق بود، وزن آن به 1200 کیلوگرم میرسید. هر موتور بنزینی و ژنراتور توانایی تولید 90 ولت و 20 آمپر را داشت و انرژی زائدی که به کار موتورها نمیآمد، برای استفاده در زمان دیگری ذخیره میشد.
سمپر ویووس در نمایشگاه خودرو پاریس در سال 1901 نمایش داده شد و همه را انگشت به دهان گذاشت. تولید این خودروی هیبرید و سایر نسخهها تا سال 1915 ادامه پیدا کرد، ولی علیرغم اعمال بهبودهای متعدد روی طراحی پایه آن، نتوانست فروش قابل قبولی را به ارمغان بیاورد. به گفته The Drive، نبود محور عقب یا سیستم تعلیق عقب باعث شده بود این خودرو سواری یک کالسکه را داشته باشد. این خودرو گنجایش 5 سرنشین بزرگسال را داشت، اما دود و روغن موتورهای بنزینی و ژنراتورها تجربه ناخوشایندی را برای سرنشینان رقم میزند.
خودروی لوهنر-پورشه میکست
پورشه حتی نسخه بهبودیافتهای از سمپر ویووس با نام لوهنر-پورشه میکست (Mixte) نیز ساخت. این خودرو بهجای دو موتور بنزینی، مثل سایر خودروها به یک موتور بنزینی 5.5 لیتری دایملر 25 اسب بخاری در قسمت جلو مجهز شده بود که نیروی ژنراتور را تامین میکرد. این خودرو همچنین از یک استارتر الکتریکی و یک ژنراتور زیر صندلی راننده بهرهمند بود.
این نسخه بهبودیافته هم نتوانست توجه عموم مردم را به خود جلب کند. قیمت نجومی این خودروی هیبرید، آخرین میخی بود که بر تابوت آن کوبیده شد. این خودروی لوهنر-پورشه با قیمت 14,400 تا 34,028 کرون اتریش برابر با 2,900 تا 6,800 دلار آمریکا در سال 1901 عرضه میشد. با توجه به محاسبات صورت گرفته، 2,900 دلار آن زمان معادل بیش از 98 هزار دلار در سال جاری میلادی است.
همچنین بخوانید:
مسابقه درگ جذاب ۷ نسل پورشه ۹۱۱ توربو را از دست ندهید
نکته جالب دیگر توسعه سمپر ویووس، انگیزه لوهنر برای تولید خودروی هیبرید است. اگرچه شرکت او هیچوقت حاصل سرمایهگذاری خود را ندید و احتمالاً حتی ضرر هنگفتی کرد، او روی ضرورت ساخت چنین خودروهایی برای مقابله با هرچه آلودهتر شدن هوا توسط خودروهای درونسوز تاکید داشت. حالا پس از گذشت 122 سال، این بحران زیست محیطی همچنان پابرجا است.