پهپادهای کوچک اوکراینی، بلای جان نیروهای روسی شده‌اند

پهپادهای کوچک اوکراینی با کاربردهای نظارتی و ضبط بسیاری از وقایع جنگ اوکراین به بلای جان نیروهای روسی بدل شده‌اند.

پهپادهای کوچک اوکراینی در جریان نبرد روسیه و اوکراین کاربرد خاصی یافته‌اند و با ضبط ویدیوهای جنگی و به اشتراک‌گذاری اتفاقات دردناک جنگ در رسانه‌های اجتماعی، ابعاد گسترده بی‌رحمی‌ها را به تصویر می‌کشند. برای مثال هواپیماهای بدون سرنشین، رژه تانک‌ها و نیروهای نظامی در شهر بوچا را ضبط کرده‌اند. از سوی دیگر پهپادهای بدون سرنشین کوچک توسط روزنامه‌نگاران با پرواز بر فراز کیف و ماریوپل، ابعاد گسترده تخریب در این دو شهر را نشان داده‌اند.

اساسا از زمان حمله روسیه به اوکراین در اواخر ماه فوریه، هواپیماهای بدون سرنشین در انواع گوناگون خود توسط هر دو طرف درگیری به کار بسته شده‌اند.

طیف گسترده پهپادهای به کار رفته طی این جنگ از یک سو شامل پهپادهای بزرگ نظامی است که برای نظارت هوایی دقیق و یا حتی حمله به اهداف زمینی کاربرد دارند و در سوی دیگر همین پهپادهای کوچک تجاری وجود دارند که به سادگی و توسط هر فردی، بدون آموزش خاصی قابل استفاده هستند و حمل و نقل آن‌ها نیز کار دشواری نیست.

گرچه هر دو نوع پهپاد در درگیری‌های پیشین نیز به کار رفته‌اند، سطح استفاده از پهپادهای کوچک تجاری در نبرد اوکراین بی‌سابقه است.

هواپیماهای بدون سرنشین اوکراینی

فراتر از به تصویر کشیدن ابعاد دردناک جنگ، پهپادهای به کار رفته در نبرد اوکراین که عمدتا پهپادهای تجاری و غیرنظامی محسوب می‌شوند توسط نیروهای اوکراینی با اهداف نظارتی نیز به کار گرفته شده‌اند.

والری یاکوونکو موسس شرکت DroneUA که سازنده هواپیماهای بدون سرنشین است در گفتگویی مدعی شده که پهپادها روش جنگ را تا حد زیادی تغییر داده‌اند.

او احتمال می‌دهد نیروهای اوکراینی بیش از 6000 پهپاد را برای عملیات شناسایی به کار گرفته باشند که همگی قادر به برقراری ارتباط با سیستم‌های اینترنت استارلینک هستند و بلافاصله ویدیوهای ضبط شده را آپلود می‌کنند.

البته که هم اوکراین و هم روسیه در طول جنگ از پهپادهای نظامی استفاده کرده‌اند اما محققان می‌گویند این میزان استفاده از پهپادهای کوچک تجاری توسط اوکراینی‌ها تا حد زیادی بی‌سابقه است.

فاین گرینوود محقق هواپیماهای بدون سرنشین غیرنظامی تقریبا 350 رویداد ضبط شده توسط هواپیماهای بدون سرنشین تجاری را در اوکراین از طریق شبکه‌های اجتماعی چون توییتر، تلگرام، یوتیوب و غیره ردیابی و ثبت کرده است. بسیاری از کلیپ‌هایی که او یافته توسط نیروهای نظامی ضبط شده اما برخی دیگر را هم مردم عادی و خبرنگاران ضبط کرده‌اند.

یاکوونکو می‌گوید علاوه بر جمع‌آوری فیلم‌هایی درباره جنایات جنگی احتمالی، از هواپیماهای بدون سرنشین برای بازرسی ساختمان‌هایی که مورد اصابت موشک قرار گرفته‌اند نیز استفاده می‌شود.

اولریکه فرانک، کارشناس ارشد شورای روابط خارجی اروپا که در زمینه هواپیماهای بدون سرنشین مطالعاتی داشته معتقد است که با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین اوکراینی، نیروهای این کشور یک برتری نظارتی ارزان و گسترده و حتی در مواردی قابلیت‌های تهاجمی خوب به دست آورده‌اند که به نیروی زمینی اجازه می‌دهد در کمترین زمان ممکن نیروهای اطراف خود را در نظر داشته باشد و برای جلوگیری از اقدامات دشمن تدابیری بیندیشد. فرانک می‌گوید:

نیروها و یا گروه‌های شبه‌نظامی اوکراینی حالا با این پهپادها برتری هوایی خاصی برای نظارت بر منطقه اطراف خود یافته‌اند و این چیزی است که تا 10 سال پیش در میادین نبرد سابقه نداشت. چنین پیشرفت‌هایی قطعا از عوامل اصلی پیروزی‌های تاکتیکی اخیر برای اوکراینی‌ها بوده است.

فراتر از ویژگی‌های نظارتی، ویدیوهای ضبط شده توسط هواپیماهای بدون سرنشین تجاری می‌تواند در تحقیقات پس از جنگ درباره جنایات جنگی صورت گرفته بسیار موثر و کاربردی باشد.

مهمترین پهپادهای به کار رفته در این جنگ پهپادهای شرکت چینی DJI و به طور خاص تولیدات Mavic آن به شمار می‌روند. گرینوود معتقد است از آنجایی که پهپادهای تجاری از ساده‌ترین موارد برای خرید و استفاده هستند، هر دو طرف اصلی جنگ از آن‌ها به طور گسترده استفاده می‌کنند.

این مسئله سبب شد که در پایان ماه آپریل DJI ضمن اعلام توقف فروش محصولات خود به طور موقت در روسیه و اوکراین تاکید کند که نه محصولاتش را برای استفاده نظامی عرضه می‌کند و نه تمایلی به استفاده نظامی از آن‌ها دارد.

ساموئل بندت، مشاور تحقیقاتی CNA که درباره روسیه و سیستم‌های نظامی بدون سرنشین آن مطالعاتی انجام داده است می‌گوید:

من فکر میکنم هیچکس انتظار چنین استفاده گسترده‌ای از پهپادهای تجاری DJI توسط نیروهای اوکرینی را نداشته باشد. موسسات خیریه، شرکت‌ها و حتی مردم عادی هواپیماهای بدون سرنشین تجاری را از سراسر دنیا برای اوکراین ارسال کرده‌اند.

گرچه استفاده از پهپادهای تجاری در میدان جنگ امر تازه‌ای نیست اما باید گفت این ماشین‌ها به هیچ‌وجه برای یک محیط نظامی طراحی نشده‌اند. به علاوه بنت می‌گوید:

پرواز این پهپادهای کوچک، هدایت‌کنندگانشان را در معرض خطراتی قرار می‌دهد.

گرینوود نیز می‌گوید غیرنظامیان، روزنامه‌نگاران و افراد زیادی در اوکراین از هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می‌کنند و همگی آن‌ها در معرض خطر هستند.