موشک ضد تانک انگلیسی بریمستون در اوکراین مشاهده شد

آنطور که از شواهد پیداست بریتانیا موشک‌های ضد تانک بریمستون را به دست نیروهای اوکراینی رسانده که توان ضد زره آن‌ها چند برابر می‌کند.

در روز 75م از جنگی که پوتین فکر می‌کرد تنها 3 روز طول می‌کشد به سر می‌بریم و روز به روز تسلیحات جدیدتری به دست اوکراین رسیده تا با کمک آن‌ها ارتش متجاوز روسیه را عقب رانده و خاک خود را پس بگیرند. موشک‌های ضد تانک جاولین، میلان، NLAW، راکت‌های ضد زره AT-4، ماتادور، M72، کارل گوستاو M2، پانزرفاوست 3، C90، آلکوتان 100، M141 BDM، پهپادهای انتحاری سوئیچ بلید و سامانه پدافندی دوش پرتاب استینگر و پیوران از جمله این تسلیحات‌‌ هستند.

البته ارسال سلاح تنها به انواع انفرادی و سبک محدود نمانده و کشورهای حامی مشغول ارسال توپخانه نیز هستند. آمریکا 90 هویتزر کششی M777 به اوکراین تحویل داد. استرالیا و کانادا نیز به ترتیب 6 و 4 عراده از این سلاح را به اوکراین فرستادند. چک نیز بیش از 20 هویتزر خودکشش دانا به اوکراین داد. فرانسه 12 عدد هویتزر خودکشش سزار، آلمان و هلند به ترتیب 7 و 6 هویتزر خودکشش PzH 2000، ایتالیا، نروژ و بلژیک نیز هویتزر خودکشش M109 برایشان می‌فرستند.

پیشتر بریتانیا اعلام کرده بود قصد دارد صدها موشک‌ ضد تانک بریمستون (Brimstone) را به اوکراین دهد و حال با پیدا شدن لاشه و یکی از این موشک‌ها که در تصاویر فوق دیده می‌شوند، مشخص شد لندن این سلاح را تحویل داده است. بریتانیا پیشتر موشک‌های چندمنظوره دوش پرتاب مارتلت و استار استریک، سامانه پدافند هوایی خودکشش HVM SP و تمامی ذخیره موشک‌های ضد زره NLAW خود را به اوکراین داد و قصد ارسال 20 هویتزر خودکشش AS90 نیز دارد.

توسعه بریمستون در سال 1996 توسط کمپانی انگلیسی GEC-Marconi آغاز و نخستین آزمایش‌ موشک اواسط سال 1999 صورت پذیرفت. در پایان همان سال GEC-Marconi توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی انگلیسی BAE Systems خریداری و هنگام نخستین آزمایش هواپرتاب موشک در 2000، امتیاز آن متعلق به BAE بود. این کمپانی در سال 2001 با همکاری بخش دفاعی ایرباس و Leonardo ایتالیا، کمپانی MBDA را تاسیس و امتیاز بریمستون را به آن منتقل کرد.

شعبه انگلیسی کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی اروپایی MBDA موسوم به MBDA UK مسئول توسعه و تولید این موشک بود. سرانجام تولیدش از 2001 آغاز و نخستین محموله در سال 2004 تحویل نیروی هوایی بریتانیا گردید. یک سال بعد نیز موشک به طور رسمی وارد خدمت و ابتدا روی جنگنده‌های تهاجمی نسل 4 اروپایی پاناویا تورنادو (Panavia Tornado) مدل GR4 و سپس جنگنده‌های چندمنظوره نسل 4.5 اروپایی یوروفایتر تایفون (Eurofighter Typhoon) نصب شد.

بریمستون موشکی کوچک و سبک است که تنها 1.8 متر طول، 18 سانتی‌متر قطر و 50 کیلوگرم وزن دارد. یک جنگنده زیر هر آویزگاه خود یک غلاف با 3 موشک حمل می‌کند. به لطف وزن کم پهپادهای آمریکایی MQ-9B اسکای گاردین (Sky Guardian) نیروی هوایی بریتانیا نیز در ماموریت رزمی می‌تواند زیر هر یک از 8 آویزگاه خود 3 موشک و در مجموع تا 24 موشک با خود ببرند. این موشک در لیبی، عراق و سوریه مورد استفاده قرار گرفته و نرخ موفقیت 99 درصد داشت.

6.3 کیلوگرم از وزن موشک مربوط به سرجنگی دومرحله‌ای به شدت انفجاری ضد تانک است که وظیفه مرحله اول 100 گرمی نابودی زره واکنشی و وظیفه مرحله دوم که 6.2 کیلوگرم وزن دارد نیز نفوذ در زره اصلی تانک است. از توان نفوذ آن اطلاعاتی در دست نیست، اما این سرجنگی که انرژی شیمیایی و نوعی خرج گود محسوب می‌شود، می‌تواند قوی‌ترین زره‌ها را شکست داده و در بدنه هر تانکی نفوذ کند. فیوز نیز پس از برخورد به هدف فعال و سرجنگی را منفجر می‌کند.

موشک یک موتور راکتی سوخت جامد 2 مرحله‌ای دارد که به آن امکان پرواز با سرعت فراصوت 450 متر بر ثانیه (1.3 تا 1.5 ماخ) را می‌دهد. برد موشک نیز در صورت شلیک از جنگنده بالای 20 کیلومتر و هنگام شلیک از هلیکوپتر و پهپاد 12 کیلومتر است. با این حال در اوکراین این موشک از پرتابگر زمینی شلیک و بردی حداکثر بین 8 تا 10 کیلومتر دارد که بیشتر از برد آتش خودروهای رزمی روسیه به ویژه تانک‌ها است و می‌توان آن‌ها را از فاصله امن و دور ایستا هدف قرار داد.

اوکراین‌ها موشک را بدون قفل به سمت نیروهای روسی شلیک و موشک پس از دیدن آن‌ها، با رادار روی یکی از اهداف قفل کرده و به سمتش شیرجه می‌زند.

موشک را می‌توان پیش از شلیک روی هدف قفل و یا آن را بدون هدف گیری شلیک کرد تا پس از شلیک روی هدف قفل کند. پس از شلیک موشک با خلبان خودکار به سمت ناحیه مورد نظر رفته و پس از کشف هدف با رادار موج میلی‌متری که در دماغه دارد، به سوی آن پرواز می‌کند. الگوریتم موشک می‌تواند با توجه به تصویری که رادرا از هدف می‌سازد، نوع آن را با کمک اطلاعات حافظه خود تشخیص و در بین چندین هدف مختلف،‌ با ارزش‌ترین آن‌ها را انتخاب می‌کند.

بریمستون الگوریتمی دارد که در صورت شلیک همزمان چندین موشک به سمت اهداف، نمی‌گذارد بیش از یکی به هر هدف برخورد کند تا بدین ترتیب موشکی هدر نرفته و حداکثر تعداد اهداف مورد اصابت قرار گیرند. بریمستون در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از روز قابل شلیک است و طیف گسترده‌ای از اهداف ثابت و متحرک شامل خودروها، ساختمان، شناورهای سبک و حتی هواگردهایی که در ارتفاع کم با سرعت بسیار پایین پرواز می‌کنند را نیز هدف قرار می‌دهد.

این موشک نمونه‌ای با جستجوگر دو حالته نیز دارد که از 2008 عملیاتی شد و علاوه بر رادار دماغه، یک جستجوگر لیزری برای هدایت نیمه فعال به روش آشیانه یابی لیزری نیز دارد تا با نشانه گذاری هدف توسط پرتوی لیزری کد گذاری شده و کشف بازتاب آن، به سویش پرواز کند. با این حال بر اساس تصاویر موجود از این موشک در اوکراین، نمونه‌های تحویلی به کی‌یف سال تولیدشان به 2001 باز می‌گردد و از نسخه‌های اولیه هستند که تنها از هدایت راداری فعال بهره می‌برند.

خودروی BMP-1 مسلح به 12 موشک بریمستون؛ اوکراین هزار عراده BMP-1 در خدمت دارد. این خودرو در صورت نصب بریمستون برتری آتش بسیار محسوسی نسبت به تانک‌های روسی دارد.

امکان شلیک موشک از پرتابگر ثابت زمینی وجود دارد، اما فاقد تحرک بوده و بعید است مدافعان آن را اینطور شلیک کنند. از طرفی کمپانی لهستانی PGZ با همکاری MBDA، پرتابگری با گنجایش 12 موشک بریمستون را روی خودروهای زرهی پاتریا و خودروی‌های رزمی پیاده نظام BMP که اوکراین چند هزار عراده از آن‌ها دارد نصب کرده‌اند. ناگفته نماند لهستان از حامیان اصلی کی‌یف در جنگ است و احتمالا برای اوکراینی‌ها نیز بریمستون را روی BMP-1/2/3 نصب نمودند.

بریمستون 2 نسل بعدی محسوب می‌شود که سرجنگی، موتور و نرم افزار بهینه داشته و بردش هنگام شلیک از هواپیما و هلیکوپتر به ترتیب 60 و 40 کیلومتر است. این مدل که از سال 2016 وارد خدمت شد نیز جستجوگر دو حالته دارد و با اهداف پرسرعتی که با 110 کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند نیز درگیر می‌شود. این موشک مدلی به نام FAHW نیز دارد که سرجنگی آن برای مقابله با اهداف غیر زرهی است و فیوزش به صورت برخوردی، تاخیری یا هوا انفجار فعال می‌شود.

نسخه‌ای دیگری از این موشک سی اسپیر (Sea Spear) نام دارد که همان بریمستون 2 بوده که برای شلیک از شناورها بهینه سازی شده و به منظور مقابله با اهداف پرسرعت و سبک دریایی است که در شمار بالا به صورت فوجی که اصطلاحا به آن حمله زنبوری گفته می‌شود، حمله می‌کنند. شناورهای سرنشین دار و همچنین شناورهای بدون سرنشین می‌توانند این موشک سبک را در شمار بالا حمل و علیه تعداد زیادی از اهداف شلیک کنند تا هر موشک به یک هدف بخورد.

موشک SPEAR 3 پس از رهاسازی بال‌های خود را باز می‌کند. F-35 در هر دهلیز خود 4 موشک اسپیر و یک موشک هوا به هوای دوربرد حمل می‌کند که در مجموع 10 موشک درون دو دهلیز می‌شوند.

اسپیر 3 (SPEAR 3) پیشترفته‌ترین مدل بریمستون است که از قابلیت نبرد شبکه محور بهره برده و پس از شلیک، نیروهای خودی دیگر می‌توانند اطلاعات مربوط به هدف را از طریق پیوند داده (دیتا لینک) به آن منتقل و هدایتش کنند. اسپیر 3 برای حمل و شلیک از دهلیز داخلی حمل مهمات جنگنده چندمنظوره پنهانکار و رادارگریز نسل 5 آمریکایی F-35 لایتنینگ 2 (Lightning II) توسعه یافته و علاوه بر موشک کروز کوچک، یک موشک ضد کشتی سبک نیز محسوب می‌شود.

این موشک موتور توربوجت مدل TJ-150 دارد و بردش بیش از 130 کیلومتر است؛ این موتور روی موشک کروز JSOW-ER نیز نصب است. اسپیر 3 از سیستم هدایتی INS و ماهواره‌ای GPS بهره برده و جستجوگرش علاوه بر هدایت راداری فعال و هدایت آشیانه یابی لیزری نیمه فعال، هدایت تصویرساز فروسرخ که روشی غیرفعال است نیز دارد؛ یک حسن هدایت نیمه فعال در اینجاست که هدف متوجه قفل نمی‌شود. اسپیر 3 با 1، 2 یا هر 3 روش همزمان هدایت می‌شود.

بریمستون 3 نیز به عنوان جایگزینی برای بریمستون پایه توسعه یافت و جستجوگر 2 حالته دارد. این موشک نخستین آزمایش‌های شلیک خود را در آب و هوای به شدت سرد سوئد پشت سر گذراند و از سال 2021 وارد خدمت شد. این موشک حداقل 20 درصد برد بیشتری نسبت به بریمستون 2 دارد و سامانه ناوبری آن همچون نسل 2 دارای سیستم هدایت داخلی اینرسایی (INS) است. کامپیوتر پرواز و ناوبری دستخوش ارتقا شد و عمر باتری نیز افزایش 30 درصدی یافته است.