سوئد چند هزار راکت ضد تانک AT4 به اوکراین تحویل داد (این خبر بروز شد)

کشور سوئد پیرو پشتیبانی از مدافعان اوکراینی، 5 هزار قبضه سلاح ضد زره برای آ‌ن‌ها فرستاد که اکثرا راکت‌های ضد تانک بومی AT4 هستند.

با حمله روسیه به اوکراین، سیل تسلیحات انفرادی متنوع از سوی کشورهای غربی برای مدافعان ارسال شد. این تسلیحات از طریق هوایی به لهستان و مجارستان فرستاده شده و از مرز زمینی وارد اوکراین شده تا بین نیروهای ارتش و مقاومت مردمی توزیع شود. سوئد نیز به نوبه خود 5 هزار سلاح ضد تانک برای اوکراینی‌ها فرستاد که بخش عمده آن‌ها راکت‌های ضد تانک AT4 هستند.

این سلاح توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی سوئدی ساب بوفورس داینامیکس (Saab Bofors Dynamics) طراحی و تولید شده و با قیمتی کمتر از 1500 دلار برای هر قبضه، بیش یک میلیون عدد از آن تولید و علاوه بر ارتش سوئد به خدمت 28 کشور دیگر منجمله آمریکا نیز در آمده است؛ در آمریکا نام سازمانی این سلاح M136 AT4 است.

پروژه طراحی این سلاح در دهه 1980 آغاز و از سال 1987 ابتدا وارد خدمت در ارتش آمریکا و سپس سوئد شد. آمریکایی‌ها این سلاح را به 5 راکت انداز دیگر مقایسه و پس از آزمایش‌های متعدد آن را به عنوان جایگزینی برای M72 LAW وارد خدمت کردند. البته این به معنای خروج از خدمت M72 نبود و این سلاح همچنان در حال خدمت است.

راکت در حالت بالک بسته

راکت انداز AT4 سلاحی بدون لگد با کالیبر 84 میلی‌متر است و هیچ گونه هدایتی ندارد. کاربر پیش از آتش بایستی آن را دقیق هدف گرفته و سپس با فشردن دکمه پرتاب، راکت را شلیک کند. راکت پس از شلیک 6 بالک‌ پایدار کننده خود را باز و تا 2.1 کیلومتر پرواز می‌کند، اما از آنجا که هدف گیری چشمی است، در این برد دقت چندانی ندارد. از این رو بیشینه برد موثر آن 1 کیلومتر است.

البته برد 1 کیلومتر نیز با استفاده از دوربین هدف گیر ممکن می‌شود. این دوربین علاوه بر بزرگ‌نمایی، دید در شب نیز دارد تا کاربر بتواند حتی در تاریکی مطلق و یا از بین دود، مه و غبار نیز راکت را هدف گرفته و شلیک کند. بدون دوربین و با چشم غیر مسلح نیز برد هدف گیری بستگی به قوه بینایی فرد داشته، اما برای تیزبین‌ترین افراد نیز علیه یک هدف غیرنقطه‌ای از 600 متر فراتر نمی‌رود.

سرعت پرواز راکت 290 متر بر ثانیه (1 ماخ) است و ظرف تنها چند ثانیه به حداکثر برد خود می‌رسد. پس از برخورد به هدف نیز اگر راکت ضد تانک باشد، تا 600 میلی‌متر در زره نفوذ می‌کند. انواع دیگر راکت‌های AT4 از نوع به شدت انفجاری ضد نفر، سنگرشکن با سر جنگی دو مرحله‌ای و قابلیت انفجار در هوا، دو منظوره جهت درگیری با نیروهای پیاده و همچنین زره‌پوش‌های سبک هستند.

بجز یک نمونه، همه مدل‌های AT4 دارای یک ویژگی منحصر به فرد هستند که با بهره گیری از آن می‌توان راکت را از محیط‌های بسته و محبوس نظیر درون سنگر نیز به هدف شلیک کرد. پشت راکت انداز توده‌ای از محلول آب و نمک قرار دارد که با شلیک موشک، اسپری آن موج و آتش عقبه را به خود جذب کرده و بدین ترتیب نیازی به فضای امن چند متری در پشت لوله پرتاب نیازی نیست.

راکت انداز AT4 مجهز به دوربین دید در شب AN/PVS-4 با بزرگنمایی 3.6 برابری

پس از شلیک لوله پرتابگر فایبرگلاسی دیگر کاربردی ندارد و نمی‌توان راکت دیگری درونش گذاشت. وزن کلی پرتابگر با راکتش بسته به مدل تا 9 کیلوگرم است و 1 متر طول دارد. روی پرتابگر علاوه بر انواع دوربین هدف گیری و دید در شب، می‌توان نشانه‌گذار فروسرخ جهت هدفگیری دقیق‌تر نیز نصب کرد که نور آن برای چشم قابل دیدن نیست و تنها با دوربین نصب شده رویت می‌شود.

کار با AT4 بسیار آسان است و به آموزش چندانی نیاز ندارد، از این رو سلاح مناسبی برای ارسال به اوکراین محسوب می‌شود؛ زیرا این کشور پیشتر کاربر آن نبود. AT4 را می‌توان در دمای منفی 40 تا مثبت 60 درجه سلسیوس و در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از روز شلیک کرد. این سلاح همچنین بسیار ایمن است و تا وقتی کاربر ضامن آن را به صورت دستی جدا نکند، شلیک نمی‌شود.

و اما پرتابه‌ یا همان راکتی که شلیک می‌شود 1.81 کیلوگرم وزن داشته که 453 گرم آن متعلق به سرجنگی خرج گود است. همانطور که گفته شد در نمونه بهینه شده ضد تانک قدرت نفوذ سرجنگی تا 600 میلی‌متر است که هر خودروی زره پوشی نظیر نفربر، خودروی رزمی پیاده نظام، خودروی رزمی زرهی و… را از هر زاویه‌ای که برخورد کند کاملا نابود می‌کند. اما علیه تانک شرایط فرق دارد.

راکت اگر از عقب، طرفین، بالا و زیر (مواقعی که زیر تانک آشکار است؛ مثلا وقتی بالای یک شن‌ریز قرار دارد) به هر تانک اصلی میدان نبرد روسی برخورد کند، کاملا به زره‌ نفوذ و آن را نابود می‌کند. اما اگر از جلو برخورد کند، در صورتی که تانک T-72 روسی باشد بایستی به وسط شاسی اصابت کند تا قادر به نفوذ باشد. هر بخش از برجک نیز که مورد اصابت قرار گیرد سبب نابودی کامل می‌شود.

بر خلاف T-72 که عمده بخش جلویی شاسی زره در مقابل AT4 نفوذپذیری دارد، در صورتی که هدف تانک روسی T-80 باشد، شانس راکت برای نفوذ به زره از جلو بسیار اندک است و تنها بخش پایینی از جلوی زره و زیر توپ در مقابل آن ضعیف هستند. برجک نیز در دو طرف توپ قابل نفوذ است. دیگر تانک روسی T-90 نیز وضعیتی مشابه T-80 دارد و این زره پوش‌ها را باید از زاویه غیر از جلو هدف قرار داد.

تمامی حالات فوق بر اساس میزان مقاومت زره تانک روی کاغذ هستند. چه بسا راکت حتی در صورت برخورد به وسط شاسی T-80/90 نیز بتواند بدون مشکل به بدنه نفوذ کند. همچنین در صورتی که حتی نفوذی نه چندان کامل به برجک کند، سبب انفجار تانک می‌شود. زیرا گلوله گذار خودکار تانک‌های روسی گلوله‌ها را دور برجک نگه داشته و کوچکترین نفوذ سبب انفجار آن‌ها می‌شود.

نخستین تصاویر از AT4 در دست سربازان اوکراینی

دیگر خودروهای زرهی نظیر نفربر BTR-80، خودروهای رزمی پیاده نظام BMP-3 و… نیز از هر زاویه‌ای مورد اصابت هر یک از راکت‌های AT4 قرار گیرند، به کلی نابود می‌شوند. هلیکوپترها نیز مجددا شکار هر نوع از راکت‌ها می‌شوند که البته سرنگونی یک هلیکوپتر با راکت فاقد هدایت، مهارت بسیار بالایی می‌خواهد. هر هدف ثابت و متحرک دیگری نیز با راکت‌های این سلاح قابل شکار است.

این راکت را می‌توان با هر زاویه و از هر سنگر و یا محیط بازی شلیک کرد. در حالت دراز کش نیز امکان شلیک آن وجود دارد اما کاربر بایستی پاهای خود را باز کند تا آتش عقبه و یا در مدل‌های دیگر اسپری آب و نمک که جذب کننده شوک است، به بدن وی برخورد نکند. این راکت نیازی به هیچ گونه تعمیر، نگهداری و سرویس نداشته و تا سال‌ها آماده به شلیک باقی می‌ماند.

راکت انداز AT4 مجهز به Senop

گرچه AT4 یک‌بار مصرف است، اما می‌توان چند مدل دوربین و نشانه‌گذار رویش نصب و پس از شلیک آن‌‌ها را باز کرد. اما گل سرسبد این تجهیزات دوربین هدفگیر Senop ساخت ساب است که علاوه بر قابلیت بزرگ‌نمایی، دید در شب،‌ نشانه‌گذاری و فاصله‌یابی، یک کامپیوتر بالستیک نیز دارد که با توجه به پارامترهای محیطی نظیر سرعت باد، زاویه دقیق شلیک را به کاربر نشان می‌دهد.

بروزرسانی

راکت‌اندازهای AT4 در دست اوکراینی‌ها

با توجه به تصاویر رسیده از اوکراین، این راکت‌اندازها به همراه موشک‌های سوئدی NLAW به دست نیروهای اوکراینی رسیدند