کانادا صد توپ بدون لگد کارل گوستاو M2 با 2 هزار راکت برای اوکراین می‌فرستد

توپ بدون لگد کارل گوستاو M2 از جمله تسلیحات ضد زره‌ای است که اتاوا قصد دارد برای مدافعان اوکراینی ارسال کند.

کارل گوستاو سلاحی بدون لگد با کالیبر 84 میلی‌متر است که پس از هر بار شلیک، می‌توان گلوله دیگری درون آن بارگذاری کرد. این سلاح توسط یک کمپانی تسلیحاتی سوئدی با همین نام طراحی و تولید شد. نخستین نسل از آن در سال 1948 وارد خدمت گردید. نسل دوم و سوم آن یعنی مدل‌های M2 و M3 نیز در سال 1964 و 1991 تولید شدند.

در سال 1999 کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی سوئدی ساب بوفورس داینامکیس (Saab Bofors Dynamics) کمپانی مادر کارل گوستاو را خریدای و بدین ترتیب مالک امتیاز این سلاح ضد زره محبوب شد. پس از آن دو مدل دیگر از این سلاح به نام‌های M3 MAAWS و M4 (که در ارتش آمریکا M3E1 نام دارد) نیز در سال‌های 2011 و 2014 تولید شد. 50 کشور منجمله آمریکا، سوئد و کانادا این سلاح را به خدمت گرفتند و دهه‌ها است که از انوع مختلف آن استفاده می‌کنند.

سرباز کانادایی با کارل گوستاو M2 مجهز به دوربین

و اما مدل M2 که کانادا قصد ارسال برای اوکراین دارد در نیمه اول دهه 1960 به عنوان جایگزینی برای نسخه پایه تولید شد. وزن توپ به تنهایی 14 کیلوگرم است که البته در مدل M3 و M4 به ترتیب به 8.5 و 7 کیلوگرم کاهش یافت. اندازه سلاح در مدل M2 نیز 1.13 متر است که در مدل M4 کمتر شده و به 95 سانتی‌متر رسید. البته همه مدل‌ها راکت‌های کاملا یکسان و مشابهی شلیک می‌کنند و تنها تفاوت در وزن و طولشان است که مسئله بسیار مهمی برای سرباز به شمار می‌رود. همه این توپ‌ها درون لوله خود خان دارند که برای پرواز دقیق‌تر، سریع‌تر و پایدارتر گلوله است.

دست کم 19 نوع مهمات قابل شلیک از توپ‌های خانواده کارل گوستاو تولید شده جز یک مورد همگی فاقد هدایت هستند. دیگر گلوله‌ها هدایتی ندارند و کاربر پیش از شلیک بایستی دقیق هدفگیری کند. بیشینه برد آن‌ها نیز بسته به مدل میانگین تا یک کیلومتر است. از بین گلوله‌های عادی و غیر هدایتی، 4 نمونه با قابلیت رسام و در کالیبرهای مختلف به منظور آموزش سربازان بوده و فاقد سرجنگی انفجاری هستند. این راکت‌ها قیمت بسیار کمی دارند و شرایط شلیک و هدف گیری یک راکت واقعی را شبیه سازی می‌کنند.

GMM

نمونه هدایتی که در اصل یک موشک است، GMM نام داشته و از هدایت لیزری بهره می‌برد. برد آن به لطف یک موتور راکتی برابر با 2.5 کیلومتر است. این موشک ابتدا با انفجار یک خرج کوچک از لوله به بیرون پرتاب شده و پس از رسیدن به فاصله امن از خدمه، موتور خود را روشن می‌کند؛ از این رو می‌توان از محیط بسته نیز شلیک کرد. کاربر بایستی هدف مورد نظر را با لیزر برای پرتابه نشانه گذاری کرده تا موشک به سمت آن برود. به وسیله GMM می‌توان با اهداف ثابت و متحرک زمینی و همچنین هوایی درگیر شد. این موشک ارزان سلاح مناسبی برای شکار انواع اهداف مختلف است.

مهمات ضد نفر توپ کارل گوستاو ADM 401 نام دارند که هر تیر آن حاوی 1100 ترکش استیل است. راکت با انفجار این ترکش‌ها در ناحیه مقابل خود رها کرده و برای مقابله با اهداف نرم در برد نزدیک کارایی دارد. راکت MT 756 نیز سرجنگی دو مرحله‌ای دارد که وظیفه مرحله اول نابودی سنگر یا دیواره سازه جهت نفود راکت است. سرجنگی مرحله دوم نیز پس از نفوذ به استحکامات در داخل سازه منفجر شده و بدین ترتیب با ایجاد یک انفجار در محیط بسته، هرچه در محیط باشد را نابود می‌کند. از این راکت می‌توان علیه خودروهای زرهی سبک نیز استفاده کرد.

دو مدل توپ کارل گوستاو و شماری از گلوله‌های قابل شلیک از آن

راکت ASM 509 نیز قابل برنامه ریزی است و با ایجاد یک انفجار پر فشار، نیروهای دشمن را که درون سنگر، سازه و یا هر نوع استحکامات دیگر قرار دارند را نابود می‌کند. فیوز این راکت می‌تواند پس از برخورد به هدف منفجر شده یا آن را طوری برنامه ریزی کرد که راکت پس از برخورد ابتدا با انرژی جنبشی خود دیواره سازه را در هم شکسته و وارد محیط شود. سپس در داخل منفجر شده تا با افزایش فشار و ایجاد یک انفجار قوی درون محیط بسته، هر آن چه که در آن محیط حضور دارد را نابود می‌کند.

نمونه‌های به شدت انفجاری HE 441D و نسخه RS آن با قابلیت هوا انفجار در فاصله قابل برنامه ریزی یا انفجار پس از برخورد هستند که چند منظوره بوده و برای مقابله با اهداف نرم و نیمه سخت نظیر خودروهای سبک و سنگر است. HEDP 502 و نسخه RS آن آن نیز به شدت انفجاری و دو منظوره هستند که با آن می‌توان سنگرها، سازه‌های مستحکم و همچنین خودروهای زرهی را هدف قرار داد. راکت‌های ILLUM 545C نیز برای روشن کردن محیط تا 2.1 کیلومتر هستند. راکت دودزای SMOKE 469C نیز با 1.3 کیلومتر برد، تحرک نیروهای خودی را از دید دشمن مخفی می‌کند.

کارل گوستاو 4 نوع راکت به ضدت انفجاری ضد تانک نیز شلیک می‌کند که مخصوص مقابله با خودروهای زرهی هستند. سرجنگی این راکت‌ها از نوع خرج گود است و در دسته سر جنگی انرژی شیمیایی جای می‌گیرد. مدل HEAT 551 دارای موتور راکتی کمکی است تا برد آن افزایش یابد. نمونه بهسازی شده آن نیز HEAT 551C RS نام دارد که در صورت برخورد از کنار، عقب یا بالا، هر تانک اصلی میدان نبردی را نابود می‌کند. راکت HEAT 655 CS نیز برای شلیک از محیط بسته و نبرد شهری مناسب است و در صورت برخورد از هر زاویه غیر از جلو، می‌تواند تانک را نابود کند.

برخی از مهمات کارل گوستاو؛ گلوله سوم از سمت چپ مدل HEAT 751 است

یک نمونه راکت ضد زره کارل گوستاو به نام HEAT 651 نیز وجود دارد که موتور راکتی و سرجنگی دو مرحله‌ای داشته و در برابر زره واکنشی موثر است. علی رغم 300 متر برد بیشتر، توان نفوذ سر جنگی اصلی از مدل 551 کمتر است. راکت HEAT 751 نیز قدرتمندترین نمونه ضد تانک است و مجددا سرجنگی دو مرحله‌ای دارد که وظیفه مرحله اول نابودی زره واکنشی انفجاری تانک است تا مرحله دوم زره اصلی تانک را نابود و به آن نفوذ کند. برد راکت‌های ضد تانک بسته به مدل تا 1 کیلومتر است و قوی‌ترین نمونه آن یعنی HEAT 751 تا 500 میلی‌متر در زره تانک نفوذ می‌کند.

از آن جایی که این مدل سرجنگی دو مرحله‌ای دارد، شانس آن برای نفوذ به زره تانک از جلو نیز کم نیست. البته بایستی به نقاط خاصی از شاسی نظیر زیر لوله توپ یا بخش پایینی برخورد کرده یا به برجک کوبیده شد. در صورتی که راکت حتی نفوذی نه چندان کامل به برجک کند، سبب انفجار تانک می‌شود. زیرا گلوله گذار خودکار تانک‌های روسی گلوله‌ها را دور برجک نگه داشته و کوچکترین نفوذ سبب انفجار آن‌ها می‌شود. هر خودروی زرهی دیگر که هدف آن قرار گیرد نیز کاملا نابود می‌شود.

گلوله‌های شلیک شده توسط توپ بدون لگد کارل گوستاو بسته به مدل بین 220 تا 300 متر بر ثانیه (1 ماخ) سرعت دارند. نواخت آتش این سلاح 6 گلوله در دقیقه است و به منظور هدف گیری دقیق می‌توان نشانه گذار و فاصله یاب لیزری، دوربین و چشمی هدفگیر با بزرگنمایی چند برابری،‌ دوربین دید در شب به منظور هدف گیری در تاریکی مطلق یا از بین دود، مه و غبار روی ریل سلاح نصب کرد. همچنین می‌توان جهت شلیک دقیق یک دو پایه پایدار کننده به وزن 3.8 کیلوگرم زیر لوله نصب نمود تا سلاح را ابتدا روی یک سطح مستقر و سپس اقدام به هدف گیری و شلیک نمود.

کانادا قرار است صد توپ از مدل M2 به همراه 2 هزار گلوله ضد تانک برای مدافعان اوکراینی ارسال کند. با این حال از مدل دقیق گلوله‌های ارسالی اطلاعاتی در دست نیست. سلاح توسط یک کاربر قابل استفاده است اما عموما دو نفر با استفاده از یک توپ راهی عملیات می‌شوند که یک نفر پرتابگر و دیگری گلوله گذار است. پس از شلیک راکت، گلوله گذار سریعا بخش پشتی لوله را باز و گلوله جدید را از عقب درون لوله قرار می‌دهد. پیش از شلیک نیز بایستی از خالی بودن فضای پشتی اطمینان حاصل کرد، زیرا همه گلوله‌ها به‌جز HEAT 655 CS، دارای آتش عقبه هستند.