ویروس آبله میمون مدتی است که در برخی از کشورها در گردش است؛ اما درباره واکسن های بیماری آبله میمون چه میدانیم؟ در ادامه با ما همراه باشید.
مدتی است که بسیاری از کشورها درگیر ویروسی به نام آبله میمون شدهاند و این در حالی است که ویروس کرونا به تازگی فروکش کرده است. در این میان دانشمندان موفق شدهاند واکسن مناسب برای این ویروس را پیدا کنند، اما سازمان جهانی بهداشت معتقد است که نباید واکسیناسیون جمعی انجام داد.
واکسن های بیماری آبله میمون و دانستنیهای آن
روز چهارشنبه سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که تا به امروز حدود 550 مورد ابتلا به بیماری آبله میمون در بیش از 30 کشور جهان دیده شده است. از این تعداد بیمار حدود 20 نفر متعلق به ایالات متحده آمریکا بوده و این بیست مورد در 11 ایالت مشاهده شدهاند.
سازمان مذکور معتقد است که هنوز نیازی به واکسیناسیون جمعی نیست، زیرا آمار مبتلایان به آبله میمون کم است و میتوان آن را کنترل کرد. این مرکز بینالمللی اعلام کرد ویروس آبله میمون بیشتر توسط افرادی منتقل شده است که با یکدیگر روابط جنسی داشتهاند. لازم به ذکر است که این بیماری خفیف بوده و تا به امروز موردی از مرگ و میر آن گزارش نشده است.
گفتنی است که آبله میمون از سال 1958 برای دانشمندان شناخته شده بوده و در آن زمان این ویروس وقتی شناسایی شد که از گروهی از میمونها برای اهداف تحقیقاتی استفاده میشد. خوشبختانه مقامات سازمان جهانی بهداشت در برابر انواع آبله مقاومت و تجربه خوبی دارند. سازمان نامبرده در سال 1980 موفق شد جمعیت زیادی را در برابر بیماری آبله واکسیناسیون کند و این بیماری را به طور کامل ریشهکن کرد. حالا آبله میمون ویروسی خفیفتر از آبله است و مرگ و میر ندارد.
چه واکسنهایی برای آبله میمون وجود دارد؟
شاید آن اوایل فکر میکردیم که آبله میمون یک بیماری جدید و ناشناخته است و دانشمندان هیچ آشنایی با آن ندارند، اما در واقع اینطور نیست و حالا میدانیم که حتی در سال 2019 سازمان غذا و داروی آمریکا برای این ویروس یک نوع واکسن دو دوز به نام Jynneos را تأیید کرده که البته برای افراد 18 سال و بالاتر است.
گفتنی است که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری واکسن مذکور را به یک واکسن دیگر به نام ACAM2000 ترجیح میدهد، زیرا این واکسن میتواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد. خوشبختانه هر دوی این واکسنها را میتوان هم قبل و هم بعد از ابتلا تزریق کرد. البته بیماران مبتلا بهتر است که پس از 4 روز از گذشت این بیماری در بدن واکسن را دریافت کنند.
یکی از دانشمندان ایمونولوژیست در دانشگاه بهداشت و علم اورگان به نام مایک سلیفکا که روی ویروس آبله میمون تحقیق میکند بیان داشته واکسن ACAM2000 سطوح بالایی از ایمنی را در برابر آبله میمون ایجاد میکند و در مدلهای حیوانی نیز اینگونه نشان داده است و حدس میزنیم که بتواند تا 85 درصد مصونیت ایجاد نماید. به گفته این دانشمند در مورد واکسن Jynneos اطلاعات به اندازه کافی در دسترس نیست، ولی میدانیم که سطوح آنتی بادی معقولی را در انسان تولید میکند و در برابر بیماریهای شدید از انسان محافظت میکند.
واکسن چه عوارض جانبی دارند؟
همانطور که پیشتر گفتیم مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری واکسن Jynneos را بیشتر از ACAM2000 ایمن میداند و این واکسن را توصیه میکند. از طرفی این واکسن میتواند آثار جانبی شدیدی روی انسان داشته باشد و این که واکسن را به طور گسترده توزیع کنیم یا نه نیازمند بحث جدی است.
طریقه کار واکسن ACAM2000 به این صورت است که از سویه ویروس خفیف خانواده آبله میمون و آبله استفاده میکند و همچنان نیز میتواند تکثیر شود و این یعنی ممکن است پس از تزریق این واکسن ویروس نیمه زنده آبله میمون در بدن فرد زنده شود و شرایط را بدتر از قبل کند.
لازم به ذکر است که واکسن مذکور از طریق یک سوزن دو شاخهای وارد بدن فرد بیمار میشود و بدین ترتیب قسمت بالایی بازو خراشیده میشود و ویروس به یک عفونت موضعی و به شکل تاول تبدیل میگردد. در نتیجه اگر در این حالت بیمار تاول را بخراشد و مایع عفونتی آن را به چشم و سایر نقاط بدن خود و یا فرد دیگری بمالد میتواند دیگران را نیز مبتلا کند.
در همین راستا سازمان غذا و داروی آمریکا هشدار داده افرادی که با واکسن های بیماری آبله میمون درمان شدهاند، باید از محل واکسیناسیون خود به شدت مراقبت کنند تا ویروس را به سایر نقاط بدن خود یا فرد دیگری وارد نسازند. با این اوصاف واکسن Jynneos با این خطرات همراه نیست و از سویهای استفاده میکند که در بدن انسان تکثیر نمیشود. از طرفی این واکسن با یک سرنگ معمولی مانند سایر واکسنهای رایج همچون واکسن کرونا یا آنفلونزا تزریق میشود. دکتر پیتر هوتز، متخصص بیماریهای عفونی و واکسن در کالج پزشکی بیلور معتقد است:
با توجه به عوارض جانبی احتمالی ACAM2000، این واکسن احتمالا فقط در زمینه یک اپیدمی بزرگ آبله مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا این ویروس بسیار کشنده است.
لازم به ذکر است این افراد نباید به هیچ وجه واکسن آبله میمون را دریافت کنند: زنان باردار یا شیرده، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مبتلایان به بیماریهای پوستی مانند اگزما یا درماتیت آتوپیک و افراد مبتلا به بیماریهای قلبی. (منظور واکسن ACAM2000 است)
خطر تزریق این نوع واکسن برای مادران باردار این است که ممکن است ویروس به جنین سرایت کند و منجر به مردهزایی جنین شود. از طرفی افرادی که متاسفانه سیستم ایمنی بدنی آنها ضعیف است احتمال دارد با تزریق این نوع واکسن ویروس در بدن آنها به طور غیر قابل کنترلی رشد کند و عفونتهای خطرناکتری به وجود آورد. همچنین افراد مبتلا به بیماریهای پوستی مانند اگزما یا درماتیت آتوپیک ممکن است در معرض خطر انتشار ویروس روی پوست خود باشند و یک عفونت تهدیدکننده زندگی را با خود حمل کنند.
آبله میمون چقدر مرگ و میر دارد؟
آنطور که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده، آبله میمون میتواند تا حدود 30 درصد مرگ و میر داشته باشد. آن سویهای که از آبله میمون در غرب آفریقا وجود دارد به احتمال زیاد حدود 1 درصد مرگ و میر دارد. همچنین گفته شده افراد مبتلا به این ویروس بدون دریافت مراقبتهای پزشکی در عرض دو تا چهار هفته بهبود مییابند. البته سویه خطرناکتری به نام کنگو باسین وجود دارد که نرخ مرگ و میر آن بین 3 تا 10 درصد است.
برخی از مقامات سازمان بهداشت جهانی گفتهاند که بروز و ظهور ناگهانی این ویروس در مناطقی از آمریکای شمالی و غرب آفریقا نشان میدهد که ویروس آبله میمون تا مدتها به صورت غیر قابل شناسایی در خارج از غرب و مرکز آفریقا منتشر شده است. در همین راستا سرپرست فنی سازمان بهداشت جهانی، آقای پروزاموند لوئیس در خصوص این بیماری گفته است:
ممکن است این ویروس در حال حاضر بیشتر در حال گسترش باشد، زیرا ایمنی در جمعیت انسانی از زمان توقف واکسیناسیون آبله پس از ریشهکن شدن بیماری کاهش یافته است.
آبله میمون چه علائمی دارد؟
تاکنون حدود 550 مورد ابتلای به آبله میمون در 30 کشور دنیا پیدا شده و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری اعلام کرده افراد تأیید شده یا مشکوک به این ویروس باید تا زمانی که ادارات بهداشت سلامتی آنها را تأیید نکرده از قرنطینه خارج نشوند. همچنین مبتلایان باید تا زمانی که ضایعات پوستی کاملا برطرف نشده، دلمهها نیفتاده و لایه جدیدی از پوست تشکیل نشده قرنطینه را ترک نکنند.
این بیماری منحوس با علائمی نظیر آنفلونزا شامل تب، سردرد، دردهای عضلانی، لرز، خستگی و تورم غدد لنفاوی شروع میشود. پس از آن ضایعات پوستی نمایان میشود. اگر فرد مبتلا ضایعاتی در گلو و یا دهان خود داشته باشد این ویروس میتواند از طریق قطرات تنفسی نیز پخش شود، ولی باید توجه داشت که از این طریق به راحتی پخش نمیشود.
سازمان جهانی بهداشت تذکر داده که افراد در معرض ویروس آبله میمون باید به مدت 21 روز علائم خود را تحت نظر داشته باشند و هر روز دو مرتبه دمای بدن خود را چک کنند و از نظر لرز، تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی جدید معاینه شوند. فردی که تب دارد و بثورات پوستی جدید نیز دارد باید فورا با بهداشت محلی خود تماس بگیرند.