دانشمندان به تازگی موفق شدهاند با یک نوع از داروی سرطان، بیماران مبتلا به سرطان رکتوم را درمان کنند؛ اما آیا درمان قطعی این بیماری پیدا شده است؟
یکی از بدترین و ناخوشایندترین بیماریهایی که ممکن است انسانها به آن مبتلا شوند، سرطان است. در زمانهای گذشته هر نوع سرطانی غیر قابل درمان بود و افراد زیادی به صورت سالانه بر اثر این بیماری منحوس جان میباختند؛ اما امروزه تنها بخشی از بیماران سرطانی جان خود را از دست میدهند.
آیا داروی سرطان پیدا شده؟
میزان مرگ و میر این بیماری به قدری بالا است که دانشمندان را بر آن داشته تا از سالها پیش تا به امروز درگیر یافتن درمان قطعی آن باشند و به نظر میرسد این روزها محققان به دارویی دسترسی پیدا کردهاند که توانسته تمام بیماران مبتلا به سرطان هدف را درمان کند و آثار این بیماری را از بدنشان بزداید.
گفتنی است که این اولین بار در تاریخ بشریت است که دانشمندان موفق شدهاند درمانی برای سرطان کشف کنند. در این کارآزمایی بالینی حدود 12 شرکت کننده حضور داشتند که پس از تحت درمان قرار گرفتن، دارویی به نام دوستارلیماب مصرف کردند و این بیماران خوشبختانه در یک دوره شش ماهه آثار بیماری را از بدن خود پاک نمودند.
نتایج این کارآزمایی بالینی در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده و اینگونه بیان شده است که تمامی 12 بیمار مبتلا به سرطان رکتوم (راست روده) پس از مصرف داروی مذکور و طی یک دوره 6 ماهه روند بهبودی خود را طی کردند. به گفته دکتر لوئیس دیاز که یکی از نویسندگان اصلی این مقاله در مرکز سرطان مموریال اسلون کترینگ است، این اولین باری است که چنین اتفاقی در تاریخ به وقوع میپیوندد.
نکته جالب اینجاست که هیچیک از این بیماران در طول پروسه درمان خود و استفاده از داروی دوستارلیماب، دچار عارضه جانبی نشدهاند. البته شائبهای که درباره این آزمایش وجود دارد این است که دانشمندان محقق روی این پژوهش گروه هدف کوچکی را مورد کارآزمایی بالینی قرار دادهاند و نمیتوان گفت که عدم نمایش عارضه در این دوازده نفر به این معنی است که هیچ عارضهای در سایر بیماران رخ نمیدهد.
محققانی که روی این آزمایش کار کردهاند اگرچه هیجان زیادی دارند، اما اعلام کردهاند که نتایج امیدوارکننده باید طی زمانهای دیگر نیز تکرار شود و از طرفی اینگونه هشدار دادهاند که نباید این تصور ایجاد شود که سرطان برای همیشه ریشهکن شده است و به عبارتی این تصور غلطی است.
نکته مهم اینجاست که داروی دوستارلیماب یکی از داروهای ایمنی درمانی است که پیشتر از این برای درمان سرطان آندومتر مصرف میشد، اما هیچگاه برای درمان سرطان رکتوم یا راست روده مورد بررسی قرار نگرفته بود. ساز و کار این دارو بدین شکل است که سلولهای سرطانی را آشکار میکند تا سیستم ایمنی آنها را شناسایی کند و از بین ببرد.
پس از این که محققان به اثرات درمانی این دارو پی بردند تصمیم گرفتند نتایج را روی 12 بیمار سرطانی مبتلا به رکتوم آزمایش کنند. بدین ترتیب آنها هر سه هفته یک بار و به مدت شش ماه این دارو را دریافت نمودند. البته قرار بر این بود که مصرف این داروها در کنار شیمی درمانی و جراحی استاندارد دنبال شود.
حدود شش ماه پس از مصرف این دارو و پس از انجام آزمایشات بالینی مشخص شد که هیچ نشانهای از وجود سرطان در آنها دیده نمیشود. در نتیجه نه با معاینه فیزیکی، نه با معاینه آندوسکپی و حتی اسکن ام آر آی سرطان در بدن آنها پیدا نشد. همچنین بیماران پس از گذشت دو سال از ناپدید شدن بیماریشان علائمی حاکی از برگشت بیماری نداشتند.
از طرف دیگر خوشبختانه هیچ کدام از این بیماران پس از بهبودی دیگر تحت درمان شیمی درمانی و عمل جراحی قرار نگرفتهاند. یکی از پزشکان دانشگاه کارولینای شمالی به نام هانا سانوف معتقد است که این مطالعه اگرچه کوچک بوده، اما قانع کننده به نظر میرسد. با این وجود سانوف میگوید که این نوع شیوه درمان همچنان نمیتواند در بیمارستانها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار بگیرد و هنوز مشخص نیست که آیا نتایج اثربخش بوده یا خیر! وی گفته است:
اینها داروهای ایمنی درمانی هستند که نه با حمله مستقیم به خود سرطان، بلکه با وادار کردن سیستم ایمنی فرد به انجام کار، عمل میکنند. اینها داروهایی هستند که برای مدتی طولانی در سرطان پوست و سایر سرطانها مورد استفاده بودهاند، اما در حقیقت تا همین اواخر بخشی از مراقبتهای معمول سرطانهای روده بزرگ نبودهاند.
لازم به ذکر است که تمامی این 12 بیمار مبتلا به سرطان رکتوم تومورهایی با جهش ژنتیکی به نام نقص اصلاح نامناسب داشتهاند که در زیرمجموعهای از تقریبا 5 تا 10 درصد از بیماران مبتلا به رکتوم دیده میشود. این بیماران نسبت به شیمی درمانی و پرتودرمانی پاسخ کمتری نشان میدهند و همین باعث میشود تا نیاز باشد تومور آنها با عمل جراحی برداشته شود. دکتر سانوف میگوید:
با این حال، جهشهای “MMRd” همچنین میتوانند سلولهای سرطانی را در برابر پاسخ ایمنی بدن آسیبپذیرتر کنند؛ به ویژه زمانی که یک عامل ایمنی درمانی مانند داروی دوستارلیماب پاسخ ایمنی را تقویت کند.