غول نظامی اروپا از دو طرح پهپاد UAS 1 و UAS 2 خود رونمایی کرد

کمپانی بریتانیایی BAE Systems از دو طرح پهپاد رزمی UAS 1 و UAS 2 رونمایی کرد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

بی‌ا‌ی‌ائی سیستمز به عنوان بزرگ‌ترین کمپانی دفاعی در اروپا، اخیرا از دو طرح پهپاد رزمی رونمایی کرد که مجهز به موتور جت هستند و از پنهانکاری بهره می‌برند. این دو پهپاد برای جنگ‌های آینده و همراهی هواگردهای سرنشین‌دار در نبرد طراحی شده‌ و هر یک ویژگی‌های منحصر به فرد و متمایز از دیگری دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم داشت. سازنده امیدوار است این پهپادها در پروژه جنگنده نسل بعد FCAS جایی داشته و به عنوان هواگرد همراه (اسکورت) انتخاب شوند.

طرح UAS 1 که پهپادی کوچک جهت انجام انواع ماموریت‌های شناسایی، دیده بانی، نظارتی، اطلاعاتی (جاسوسی)، هدف یابی و هدایت آتش است که به این دست عملیات‌ها ISTAR گفته می‌شود. علاوه بر این توان حمل 40 کیلوگرم تسلیحات هوا به سطح جهت انجام ماموریت رزمی یا یک سرجنگی با وزن مشابه برای ایفای نقش یک پهپاد انتحاری به شدت قدرتمند را دارد. همچنین با همراه داشتن سامانه‌های اخلالگر، می‌تواند به جنگ الکترونیک علیه تجهیزات رادیویی بپردازد.

این پهپاد برای بلند شدن نیاز به باند نداشته و از یک ریل کوتاه پرتاب می‌شود. برای بازیابی نیز پس از اتمام عملیات، چتر خود را رها و به آرامی روی زمین فرود می‌آید. قابلیت پرتاب ریلی امکان استفاده تعداد زیادی از آن‌ها برای حمله فوجی (زنبوری) را مهیا می‌کند. در این استراتژی شمار زیادی پهپاد به صورت همزمان به یک ناحیه حمله و با تعداد زیاد بر پدافند چیره شده و اهداف را با روش نرم (با جنگ الکترونیک) یا به روش سخت (با سلاح یا حالت انتحاری) از بین می‌برند.

پهپاد UAS 1 از هوش مصنوعی با سطح بالایی از خودمختاری بهره می‌برد. این هواگرد بدون سرنشین تا 4 ساعت پیوستگی پروازی داشته و ضمن اوج گیری تا ارتفاع 9.144 کیلومتری از سطح زمین، با سرعت 0.5 ماخ (بیش از 530 کیلومتر بر ساعت) پرواز می‌کنند. از این پهپاد می‌توان در محیط‌های دریایی استفاده کرده و شناورها نیز قادر به پرتاب و بازیابی آن هستند. از جمله ماموریت‌های قابل انجام در آب‌ها نیز می‌توان به گشت دریایی و عملیات جستجو و نجات اشاره کرد.

طرح UAS 2 برای نشست و برخاست به باند نیاز دارد؛ ضمن اینکه از ناو هواپیمابر نیز بلند می‌شود. وظیفه اول این پهپاد درگیری با دشمن است و بدین منظور 0.5 تن سلاح در 2 مخزن حمل داخلی مهمات با خود می‌برد تا سطح مقطع راداری هواگرد نیز کاهش یافته و رادارگریزی خود را حفظ کند. تسلیحات همراه آن شامل 2 موشک هوا به هوای متئور (Meteor) یا 4 موشک هوا به سطح اسپیر 3 (Spear 3) و یا ترکیبی از آن‌ها شامل 1 موشک متئور و 2 موشک اسپیر 3 است.

متئور موشکی با برد فردای میدان دید ساخت کمپانی هوافضای اروپایی MBDA است و از هدایت رادرای فعال بهره می‌برد. بدان معنا که پس از دریافت اطلاعات هدف از پهپاد و یا اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط دیگر نیروهای خودی، به سمت هدف شلیک و با سیستم هدایت داخلی به سمت آن می‌رود. در طول مسیر نیز از طریق پیوند داده به پهپاد یا دیگر نیروهای خودی متصل می‌شود تا اطلاعات هدف را پیوسته دریافت کند؛ بدین ترتیب دائما می‌داند هدف کجاست.

پس از رسیدن به یک فاصله معین که محرمانه است، راداری که در دماغه موشک قرار دارد روی هدف قفل و موشک به سمت آن می‌رود. موشک از موتور رم جت بهره برده و بالای ۴ ماخ سرعت دارد. برد آن نیز تا ۲۰۰ کیلومتر عنوان شده که به عقیده کارشناسان با توجه به نوع موتور و سرعتش بیش از ۳۰۰ کیلومتر است. با این حال سرعت و برد دقیق متئور محرمانه است و در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد. این موشک با کمک پیوند داده می‌تواند هنگام پرواز هدفش را نیز تغییر دهد.

اسپیر 3 نیز ساخت MBDA است و پس از شلیک،‌ بال‌هایش را باز و موتور توربوجت خود را روشن می‌کند تا با سیستم هدایت داخلی (INS) و ماهواره‌ای GPS به سمت هدف پرواز کند. این موشک نیز به پیوند داده مجهز است و ضمن دریافت بروزرسانی، می‌توان در طول پرواز هدفی جدید در مسیری متفاوت برای آن مشخص کرد تا موشک تغییر جهت داده و به سمتش برود. همچنین در صورت انصراف از حمله می‌توان همچون متئور دستور خودتخریبی را برای آن صادر نمود.

اسپیر 3 برای هدف قرار دادن هر نوع هدف زمینی، از ساختمان و سازه‌های مستحکم گرفته تا تانک‌های به شدت زره پوش، پرتابگرهای موشک بالستیک، رادار، سامانه‌های پدافند هوایی، خودروی یک هدف با ارزش، دکل مخابراتی و ارتباطی، سیستم جنگ الکترونیک، شناورهای سبک و هر هدف ثابت یا متحرک پرسرعت دیگر در همه شرایط آب و هوایی و هر ساعت از روز کارایی دارد. سرجنگی چندمنظوره آن نیز ضمن کاستن از تلفات ناخواسته، هدف را با توانی بالا نابود می‌کند.

موشک در دماغه‌اش یک رادار موج میلی‌متری جهت کشف هدف کشف و قفل روی آن برای هدایت به روش راداری فعال در فاز پایانی حمله دارد؛ از این رو شلیک کن – فراموش کن بوده و نیازی به هدایت آن نیست. همچنین دارای جستجوگر لیزری در کنار رادار جهت هدایت نیمه فعال لیزری است و بایستی هدف تا لحظه برخورد توسط نیروهای خودی حاضر در محل مثل یک پهپاد دیگر، با لیزر مشخص شود. جهت افزایش دقت موشک می‌تواند همزمان به 2 روش نیز هدایت شود.

طرح UAS 2 ماموریت‌ ISTAR و دریایی را انجام داده و همچنین توان حمل تجیهزات جنگ الکترونیک پیشرفته‌تر و بیشتر نسبت به UAS 1 را دارد. حداکثر وزن آن هنگام برخاست 3.5 تن است و سقف پروازش به 12.2 کیلومتر می‌رسد. می‌تواند با سرعت 0.75 ماخ (تقریبا 800 کیلومتر بر ساعت) پرواز کند و تا 5 ساعت مداومت پروازی دارد. پهپاد قادر به انجام بیش از 100 نوبت پرواز است و به صورت خودمختار یا کنترل از راه دور و یا ترکیبی (با نظارت انسان) عملیات می‌کند.

پهپاد UAS 2 برای همراهی جنگنده‌‌های نسل 4.5 یوروفایتر تایفون، F-35 نسل پنجمی و جنگنده نسل 6 در دست توسعه طراحی و ساخته شده است و همانطور که اشاره شد نقش همراه آن‌ها را ایفا می‌کند. هر دو مدل پهپاد از هوش مصنوعی بهره برده و می‌توانند برخی از ماموریت‌های خود را بدون نیاز به دخالت انسان به صورت کاملا خودمختار انجام دهند؛ البته دائما با جنگنده در ارتباط هستند. در صورتی که حریم هوایی نا امن باشد، پهپاد ماموریت خطرناک را انجام می‌دهد.

در هر دو مدل پهپاد ورودی هوای موتور جت بالای بدنه قرار گرفته که تا تیغه‌های کمپرسور از دید رادار مخفی و سطح مقطع راداری کاهش و رادارگریزی افزایش یابد. در UAS 2 سکان‌های عمودی دم دارای طراحی به شکل حرف V هستند که ضمن افزایش توان مانور، مجددا کاهش سطح مقطع راداری را به همراه دارد. می‌توان انتظار استفاده از مواد جذب کننده امواج راداری در این مدل را نیز داشت. مدل دیگر نیز به واسطه ابعاد کوچکش مجددا سطح مقطع راداری کمی دارد.

این پهپادها ضمن توان انجام ماموریت به تنهایی، قادر هستند تا به صورت گروهی در قالب دسته‌های متعدد به طور همزمان فعالیت و هماهنگ با دیگر نیروهای خودی در نبر شبکه محور شرکت کرده و به انجام عملیات بپردازند. مثلا یک جنگنده یا آواکس هدفی هوایی را کشف و UAS 2 با حرکت به طرف آن، به سویش موشک متئور شلیک می‌کند؛ بدین ترتیب جنگنده خود درگیر نمی‌شود. یا پهپاد UAS 1 یک هدف زمینی را کشف و برای موشک‌های اسپیر 3 نشانه گذاری می‌کند.

در این حالت جنگنده از فاصله امن دورایستا با هدایت پهپاد، هدف را از نابود و خود را در معرض خطر قرار نمی‌دهد. یا در حالتی که جنگنده با اهدافی دیگر درگیر است، پهپاد را به درگیری با اهداف جدید اختصاص می‌دهد؛ بدین ترتیب توان رزم آن محدود نمی‌شود. ضمن اینکه UAS 1 نیز مشغول جستجوی سطح جهت کشف اهداف بیشتر و درگیری با آن‌ها است. در نبرد شبکه محور هر آن چه که توسط یک عضو کشف شود، در لحظه با دیگر نیروهای خودی نیز اشتراک گذاری می‌شود.

هر دو پهپاد دارای دوربین تلویزیونی با قابلیت بزرگنمایی و تصویرساز فروسرخ به منظور دید در شب و از بین مه، دود و غبار در کنار فاصله یاب و نشانه گذار لیزری برای اهداف سطحی هستند. UAS 2 احتمالا یک رادار کوچک نیز داشته باشد تا بتواند بدون وابستگی به جنگنده یا آواکس، خود اهداف را کشف و موشک را به سمت آن‌ها شلیک کند. داشتن سیستم جستجو و تعقیب فروسرخ موسوم به IRST به صورت پنجره‌ای برای کشف اهداف هوایی نیز برای آن دور از انتظار نیست.

این دو پهپاد ارزان قیمت و چالاک هستند. همچنین به سرعت می‌توان آن‌ها را راهی ماموریت کرد. به گفته سازنده UAS 1 و UAS 2 به زودی و پیش از جنگنده نسل 6 آماده خدمت می‌شوند. نیروی هوایی بریتانیا به تازگی طرح یک پهپاد همراه برای جنگنده‌هایش موسوم به ماسکیتو را به دلیل سرعت پایین پروژه لغو نمود و بعید نیست UAS 2 به عنوان جایگزینی برای آن انتخاب شود. این پهپاد ویژگی‌های مورد نیاز نیروی هوایی را داشته و می‌تواند گزینه‌ای ایده آل باشد.