اگر خون قرمز است، پس چرا رگ‌ها آبی رنگ به نظر می‌آیند؟

به دلیل وجود گلبول‌های قرمز خون که حاوی هموگلوبین هستند، رنگ خون انسان نیز به رنگ قرمز در می‌آید. حال سوال اینجاست که چرا با وجود قرمزی خون، رگ‌های انسان آبی رنگ به نظر می‌رسند؟

معمولاً گفته می‌شود که خون غنی از اکسیژن رنگی شبیه به قرمز کدر دارد، در حالی که خون فاقد اکسیژن آبی رنگ است. ولی آیا این نظریه از جنبه علمی صحیح است؟ در یک کلام، خیر. خون انسان همیشه قرمز است. هر مولکول هموگلوبین (پروتئینی در گلبول های قرمز خون که حامل اکسیژن است) حاوی چهار اتم آهن است که نور قرمز را منعکس می‌کند؛ بنابراین به خون ما رنگ قرمز می‌دهد.

رنگ قرمز بسته به سطح اکسیژن خون تغییر می‌کند. هنگامی که هموگلوبین اکسیژن را در ریه‌ها می‌گیرد، خون به رنگ قرمز گیلاسی روشن در می‌آید که به داخل شریان‌ها می‌رود و به بافت‌های اطراف بدن منتقل می‌شود. به گفته دکتر کلبر فرترین، استادیار هماتولوژی در دانشگاه، خون ما در سفر برگشت به ریه‌ها، پس از اینکه سلول‌های خونی اکسیژن را به بافت‌های سراسر بدن رساندند، خون بدون اکسیژن که در رگ‌ها جریان می‌یابد، قرمز بسیار تیره‌تر خواهد بود.

بنابراین، خون دارای تغییرات مختلفی از رنگ قرمز است، اما هیچ زمانی این امکان وجود ندارد که خون انسان آبی باشد. اگر تا به حال تجربه خون دادن داشته‌اید، احتمالاً شاهد این مراحل بوده‌اید که یک سوزن به داخل رگ آبی یا سبز موجود در دست شما فرو می‌رود، اما خونی که به داخل ویال می‌ریزد، خون تیره و بدون اکسیژن به رنگ قرمز شرابی است.

رگ آبی یا سبز، خطای دید است

فرترین در مصاحبه‌ای به Live Science گفت:

رگ آبی یا سبزی که بر روی بدن دیده می‌شود تقریباً شبیه یک خطای دید است. رگ‌ها به دلیل این واقعیت به رنگ آبی دیده می‌شوند که سیاهرگ زیر این لایه کوچک اما قابل توجه پوست است.

رنگ‌هایی که ما می‌بینیم بر اساس طول موجی هستند که شبکیه چشم ما دریافت می‌کند و لایه‌های مختلف پوست باعث می‌شود که طول موج‌ها به روش های مختلف پراکنده شوند.

همچنین مطالعه کنید: ۱۰ علامتی که نشان می‌دهد چربی خون دارید

زیر پوست‌هایی به رنگ تیره‌تر، رگ‌ها اغلب سبز به نظر می‌رسند، و در زیر پوست‌های روشن‌تر، می‌توانند آبی یا ارغوانی دیده شوند. این به این دلیل است که طول موج‌های نور سبز و آبی کوتاه‌تر از طول موج‌های قرمز هستند.

طبق گفته موزه کودکان ایندیاناپولیس، نور قرمز در نفوذ به بافت انسان بهتر از نور آبی است. بنابراین در حالی که طول موج‌های قرمز توسط پوست ما جذب می‌شوند، طول موج‌های سبز و آبی منعکس شده و برای ما قابل رویت می‌شوند.

سایر رگ‌های خونی، مانند مویرگ‌های کوچک که به سطح پوست نزدیک‌تر هستند، تحت تأثیر این خطای دید قرار نمی‌گیرند. فِردترین در این‌باره اظهار نظر کرد: «نوک انگشتان هاله‌ای بین صورتی و قرمز به نظر می‌رسند؛ زیرا مویرگ‌های موجود در آن‌ها بسیار نزدیک‌تر از رگ‌ها به سطح پوست هستند.»

این موضوع به آنچه در مراحل اولیه یک کبودی اتفاق میافتد شباهت دارد، که در واقع فقط خون خارج از رگ است. اگر آسیب نزدیک به سطح پوست باشد، کبودی به رنگ قرمز یا ارغوانی به نظر می‌رسد، اما اگر کبودی طی یک آسیب عمیق باشد، رنگ آن آبی مایل به ارغوانی دیده می‌شود.

رنگ خود خون تغییر نمی‌کند. در واقع موضوع این است که ما چگونه آن را می‌بینیم. نکته قابل توجه در مورد رنگ‌بندی خون این است که خون آبی در جاندارانی مانند خرچنگ‌ها، اختاپوس‌ها و عنکبوت وجود دارد. به گفته انجمن شیمی آمریکا، این موجودات به جای آهن، در خون خود مس دارند که به خون آن‌ها رنگ آبی می‌دهد.