اختلال در اینستاگرام عمدی است؛ سیستم فیلترینگ چین را در ایران فعال کرده‌اند!

یک کارشناس فناوری اطلاعات می‌گوید اختلال در اینستاگرام در روزهای اخیر عمدی بوده و طبق مستندات، سیستم فیلترینگ ایران در حال طی کردن مسیر سیستم فیلترینگ چین است.

در روزهای اخیر اختلال در اینستاگرام باعث شد حرف و حدیث‌های زیادی درباره علت بروز این مشکل ایجاد شود. همچنین صحبت‌هایی از اجرای طرح صیانت و ارتباط آن با اختلالات اخیر شنیده شد. حالا یکی از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات می‌گوید اختلال در اینستاگرام عمدی بوده و مسئولان دارند سیستم فیلترینگ چین را در ایران پیاده می‌کنند.

آرین اقبال، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات و شبکه‌های کامپیوتری در گفتگو با انتخاب، در رابطه با مشکلات دسترسی کاربران ایرانی به شبکه اجتماعی اینستاگرام اظهار کرد این موضوع را نمی‌توانیم به کاهش سرعت اینترنت مربوط بدانیم. اگر موضوع کاهش سرعت اینترنت مطرح بود، باید کل پهنای باند پایین بیاید و از طریق گوگل و دانلودهای روزمره متوجه آن می‌شویم؛ اما در حال حاضر این مشکل فقط در اینستاگرام و یک سری سرویس‌ها مثل گیت هاب مشاهده می‌کنیم.

آرین اقبال در ادامه افزود اختلال در اینستاگرام عمدی است و اگر مسئولان ادعا کنند که پهنای باند بین‌الملل یا سرویس و سرویس دهنده‌ای از نظر پهنای باند مشکل داشته، دروغ است. یک سرویس یا سرویس دهنده و پهنای باند بین الملل نمی‌تواند تنها روی اینستاگرام تاثیرگذار باشد و روی کل کشور اثر می‌گذارد. زمانی که این تاثیر را صرفا روی یک سرویس خاص مشاهده می‌کنید، به طور قطع موضوع پهنای باند نیست.

اثبات عمدی بودن اختلال در اینستاگرام

این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات اضافه کرد تست‌های فنی که به وسیله برخی از نرم افزارهای قابل استفاده در دنیا انجام شده نشان می‌دهند که ارتباط برقرار می‌شود، DNS را می‌گیریم و حتی می‌توانیم به اینستاگرام متصل شویم، اما اتصالات آن به صورت رندوم و هر چند تا یکی قطع می‌شود. برای مثال از پنج مرتبه‌ای که به آدرس خاصی از اینستاگرام می‌رویم، سه بار جواب نمی‌گیریم و دو بار موفق می‌شویم. وی در ادامه این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که اگر ارتباط به طور کلی مشکل داشته باشد، ما اصلا نباید جواب می‌گرفتیم و وقتی چنین چیزی را تجربه می‌کنیم یعنی اختلال در اینستاگرام عمدی است.

به گفته آرین اقبال، اگر تست‌های پیشرفته‌تری را انجام دهیم می‌بینیم که بعضی اوقات ارتباط برقرار می‌شود و در حین ارتباط دیتاهایی ارسال می‌شود که به خود اینستاگرام مربوط نیست. این مساله که اثر انگشت سرویس فیلترینگ چین را دارد، نشان می‌دهد که ما با اختلالات عمدی مواجه هستیم. این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات اظهار کرد:

در چند روز گذشته، شرکت زیرساخت پیامکی را برای افرادی که در کارهای فنی هستند ارسال کرد و نوشت ما قرار است تغییراتی داشته باشیم و این تغییر موجب ایجاد اختلال در اینترنت خواهد شد و شاید قطعی داشته باشیم. این موضوع می‌تواند عادی و قابل قبول باشد، اما تغییرات روی همه چیز تاثیر می‌گذارد، در صورتی که ما دیدیم فقط اینستاگرام و گیت هاب دچار مشکل شدند. این اتفاق نشان‌دهنده تغییرات روی سیستم فیلترینگ است و حالا این سوال پیش می‌آید که چرا تغییرات سیستم فیلترینگ روی سرویس که فیلتر نیست تاثیر می‌گذارد؟ بنابراین احتمالا چیزی که در حال حاضر فیلتر نیست، در حال دچار شدن به اختلالاتی است.

آرین اقبال توضیح داد که اینستاگرام فقط یک آدرس برای اتصال ندارد و برای بخش‌های مختلف مثل دایرکت و استوری و… از حدود 14 آدرس استفاده می‌کند. از میان این 14 آدرس، مثلا ده مورد دچار مشکل شده و نمی‌توان به آنها متصل شد، اما بقیه آنها کار می‌کنند. همه این آدرس‌ها در یک سرور هستند و از سوی دیگر وزارت ارتباطات مدعی است که ما در لینک‌های شمال کشور مشکل داشتیم. اگر لینک بین‌الملل مشکل داشته باشد، کل ارتباطات اینستاگرام از یک لینک رد می‌شود و همه آنها مربوط به یک کشور و در یک جای دنیا هستند. بنابراین اگر مشکل به ارتباطات بین‌الملل مربوط بود باید همه آنها اختلال داشتند، نه این که چند لینک دچار اختلال شود و باقی آنها مشکلی نداشته باشند. این نشان می‌دهد که لینک‌های مشکل‌دار انتخاب شده‌اند و روی آنها به عمد اختلال ایجاد می‌کنند.

اختلالات در گیت هاب و واتساپ

وی در خصوص اختلالات سرویس گیت هاب نیز بیان کرد این سرویس برای برنامه‌نویسان و به منظور گذاشتن فایل‌ها و کدها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روزهای اخیر تعدادی از زیردامنه‌های گیت هاب دقیقا همین مشکل اینستاگرام را داشتند و گاهی اوقات کاملا قطع و گاهی اوقات کند هستند. این مشکل تقریبا از سه ماه پیش ایجاد شده و البته چند سال پیش هم رخ داده بود که در نهایت از فیلتر خارجش کردند. با این حال اکنون تقریبا سه ماه است که دوباره شاهد این اختلالات هستیم. دو ماه پیش این سرویس به طور کامل فیلتر شد و آی پی 10 صفحه پیوندها را باز می‌کرد.

اقبال به اختلالات واتساپ هم اشاره کرد و گفت در چند روز اخیر بعضی آدرس‌های واتساپ مثل web.whatsapp آدرس صفحه پیوندها را برمی‌گرداند. هم واتساپ و هم اینستاگرام به شرکت متا و فیسبوک تعلق دارند و وقتی چنین اختلالاتی را در این پیام رسان مشاهده کردیم، متوجه شدیم که همه این اختلالات از یک دسته هستند و ما با اختلالات عمدی روی سرویس‌های شرکت متا مواجه هستیم.

این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات در ادامه توضیحاتی درباره لایه های فیلترینگ در کشور بیان کرد. وی در این خصوص گفت:

فیلترینگ دارای چند لایه است. لایه اول DNS است که وقتی آی پی سرور را می‌گیرد صفحه پیوندها را برمی‌گرداند. این لایه برای سرویس‌های عادی بسیار آسان است. لایه دوم برای سرویس‌هایی خواهد بود که فیلترینگ سخت‌تری دارند و در لایه آی پی، آنها را فیلتر می‌کنند. بنابراین شما نمی‌توانید به سرور اتصال پیدا کنید و به اصطلاح به سیاهچاله می‌روید. در حال حاضر چون خیلی از سرویس‌ها در مدل جدید اینترنت در پشت یک آی پی قرار می‌گیرند، این لایه برای تمام سرویس‌ها قابلیت استفاده ندارد. به لایه سوم هم آنالیز پکت گفته می‌شود که در آن، پکت را باز و داخل آن را تا لایه آخر می‌بینند و با توجه به این که برای چه سرویسی است دراپش می‌کنند. در نتیجه‌ی این لایه ما با پیچیدگی سنگینی مواجه هستیم.

آرین اقبالی در پایان تاکید کرد ما صفحه پیوندها را فقط در لایه اول می‌بینیم و در لایه‌های بعدی اختلالاتی وجود دارد. این موارد نشان می‌دهند که سیستم فیلترینگ پیچیده‌ای در حال اجرا شدن است. این سیستم فیلترینگ شبیه به سیستمی است که چین پیاده می‌کند. بر اساس مستندات داخلی، اکنون سیستم فیلترینگ چین در ایران فعال شده است.