دانشمندان طی یک پژوهش جدید توانستند به این نتیجه برسند که اروپا، یکی از هفتاد و دو قمر مشتری، ممکن است برای حیات بشر مناسب باشند.
بسیاری از دانشمندان و ستارهشناسان معتقدند که به جز سیاره مریخ، یک مکان دیگر نیز در منظومه شمسی ما وجود دارد که احتمال وجود حیات در آن از احتمال وجود حیات در مریخ هم بیشتر است. به گفته محققان عرصه هوافضا، این مکان اروپا (Europa) قمر معروف سیاره مشتری است. این قمر در سال ۱۶۱۰ میلادی توسط گالیله کشف شد. اروپا پانزدهمین جسم در منظومهٔ خورشیدی محسوب میشود که بر پایهٔ جرم و حجم است. نتایج حاصل از تحقیقات زمینشناختی گالیله از قمر اروپا، به ما نشان میدهد که به احتمال بسیار قوی این قمر دارای اقیانوسی از آب است.
طبق اطلاعات موجود از تحقیقات گالیله و سایر دانشمندان، یخ Frazil در زیر قفسه یخی قطب جنوب قمر اروپا که به «برف زیرآبی» معروف است، ممکن است قسمت اعظم ورقه یخی قمر اروپا را تشکیل دهد. پوسته این ماه یخی ممکن است تا حدی توسط برف خالص زیر آب تشکیل شود که همچون باغهای معلق بابل، به جای سقوط به سمت بالا، شناور است.
یخ فرازیل مجموعهای از بلورهای یخ سست، جهت دار تصادفی، صفحه ای یا دیسکوئید است که در آب آشفته فوق العاده خنک شده. تشکیل این یخ در طول زمستان در رودخانهها و دریاچههای واقع در شمال عرضهای جغرافیایی رایج است.
یک مطالعه جدید که در آگوست سال جاری در مجله Astrobiology منتشر شده است، نشان میدهد که پوسته یخی اروپا ممکن است تا حدی توسط یخ فرازیل، تجمع کرکی از کریستالهای یخ که در زیر صفحات یخی روی زمین نیز ایجاد میشود، تشکیل شده باشد. این یخ نازک مقداری از نمک موجود در یخ را که از خود قفسه یخی رشد میکند، نگه میدارد و این نشان میدهد که صفحات یخی اروپا ممکن است کمتر از آنچه قبلاً تصور میشد شور باشند.
ناتالی ولفنبرگر، سرپرست تیم تحقیق، میگوید: «زمانی که در حال کاوش در قمر اروپا هستیم، به شوری و ترکیب اقیانوس موجود در آن علاقهمند خواهیم شد؛ زیرا این یکی از مواردی است که میتواند شاهدی بر قابلیت سکونت بالقوه و یا حتی نوعی حیات در این قمر یخی باشد.»
برای اخترزیستشناسان، اروپا یکی از جذابترین اجرام منظومه شمسی است. به گفته ناسا، این ماه توسط اقیانوسی به عمق 40 تا 100 مایل (60 تا 150 کیلومتر) پوشیده شده است که یک پوسته یخی به ضخامت 10 تا 15 مایل (15 تا 25 کیلومتر) دارد.
به گفته آژانس فضایی، اروپا یک چهارم اندازه زمین است، اما اقیانوس پهناور آن ممکن است دو برابر تمام اقیانوسهای زمین آب را در خود جای دهد. این موضوع قمر اروپا را به مکانی جذاب برای جستجوی حیات فرازمینی تبدیل میکند. مدارگرد جدید ناسا، اروپا کلیپر، قرار است در اکتبر 2024 برای پرواز در کنار ماه یخی به فضا پرتاب شود تا ببیند آیا ممکن است این مکان زیستگاه مناسبی برای زندگی آینده بشر باشد یا خیر.
دانشمندان دانشگاه تگزاس در آستین، در حال توسعه ابزار رادار یخنفوذ اروپا کلیپر هستند که به لایههای یخی و اقیانوسی که درست در زیر آن واقع شده نگاه میکند. به عنوان بخشی از این تلاش، محققان میخواستند بفهمند که چگونه یک صفحه یخی ممکن است ساختار خاصی داشته باشد. آنها به عنوان یک آنالوگ به زمین روی آوردند و دو روش اصلی تشکیل یخ در زیر ورقههای یخی قطب جنوب را بررسی کردند.
یک شکل، یخ انباشته، از سطح قفسه یخ رشد میکند. دیگری، یخ شکننده، در آب سرد دریا شکل میگیرد و مانند برف معکوس به سمت بالا حرکت میکند و در نهایت در زیر ورقه یخ به دام میافتد. اروپا، مانند قطب جنوب، احتمالاً دارای دمایی پایین است، به این معنی که دما با عمق کمی تغییر میکند. بنابراین در این شرایط، یخ شکسته بسیار رایج است، به ویژه در نقاطی که یخ در شکاف یا شکستگی نازک میشود.
اگر یخ فرازیل در قمر اروپا نیز رایج باشد، میتواند تفاوت زیادی در ترکیب پوسته یخی این ماه ایجاد کند. در حالی که یخ انباشته ممکن است حاوی 10 درصد نمک آب دریای اطراف باشد، یخ فرازیل بسیار خالصتر است و تنها حاوی 0.1 درصد نمک در آب دریاست که از آن تشکیل شده. این یخ کمنمک نه تنها میتواند بر ساختار و استحکام پوسته یخی اروپا تأثیر بگذارد، بلکه میتواند بر میزان نفوذ رادار کلیپر به یخ نیز تأثیر بگذارد.
استیو ونس، دانشمند تحقیقاتی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL)، در بیانیهای گفت: «این مقاله مجموعه جدیدی از فرصتها را برای تفکر در مورد جهانهای اقیانوسی و نحوه عملکرد آنها باز میکند. این زمینه همچنین ما را برای چگونگی آماده شدن برای تجزیه و تحلیل اطلاعات اروپا کلیپر از یخ آشنا خواهد کرد.»