یکی از سوالهای مهم مردم از مسئولان و خودروسازان این است که چرا خودرو ارزان نمیشود؟ در این مطلب خواهیم گفت آیا اوضاع بهبود مییابد یا خیر.
صنعت خودروسازی با موانع و مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکند و وزارت صنعت، معدن و تجارت هم برای مرتفع کردن این ناهمواریها تلاش کرده سیاستهای مختلفی را اجرایی کند تا اوضاع بهبود یابد. یکی از سیاستهای مهم این وزارتخانه فشار بیشتر به ایران خودرو و سایپا برای افزایش تیراژ تولید بوده است.
چرا خودرو ارزان نمیشود؟
از دیگر سیاستهای وزارت صمت میتوان به برنامههای فروش در سامانه یکپارچه فروش خودرو و واردات خودروهای اقتصادی از کشورهای دیگر اشاره کرد. البته این برنامهها جواب نداده و از ابتدای سال جاری تا به امروز روند قیمتها به جای کاهشی بودن، افزایشی بوده است. در ادامه قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که آیا احتمال دارد قیمت خودرو کاهشی شود یا خیر.
تقریبا به نیمه دوم سال 1401 رسیدهایم، ولی بازار خودرو همچنان سفت و محکم به روند صعودی خود چسبیده و تصمیم عقبنشینی و نزولی شدن را ندارد. این در حالی است که طی ماههای اخیر هم واردات خودرو آزاد شده و هم تیراژ تولیدی خودروسازان به سطح نسبتا قابل قبولی رسیده است.
بررسی بازار در هفته چهارم شهریورماه نشان میدهد که روند نزولی از شرایط کنونی فراری است و در برابر شکسته شدن مقاومت سختی دارد. بنابراین شرایط حاکم بر بازار نوسانی است و همچنان نه افزایش خاصی دیده میشود و نه کاهش شدیدی که بتوان به آینده امیدوار بود.
همه اینها در حالی است که گروه خودروسازی سایپا در مرحله سوم قرعه کشی خودرو اعلام کرد برخی از محصولات خود را بدون محدودیت قرعه کشی خواهد فروخت و مرحله سوم در سامانه فروش یکپارچه انجام شده و همچنین مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کردهاند اولین محموله خودروهای وارداتی آذر ماه به گمرک ایران میرسد.
قیمت تعادلی کدام است؟
یکی از نکات مهمی که درباره قیمت عادلانه خودرو مطرح میشود، قیمت تعادلی دلاری است و از آنجایی که خودرو کالای تجارتپذیر به حساب میآید، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا میکند. میتوان برای تخمین قیمت تعادلی از سه شیوه استفاده کرد. اولین قیمت تعادلی مربوط به قیمت دلاری تعادلی میشود که به سالهای 94 و 95 بر میگردد.
قیمت دلاری تعادلی دومی که از آن صحبت خواهیم کرد. قیمت دلاری تعدیل شده بر اساس تورم صنعت خودرو است و در نهایت قیمت تعادلی سوم میانگین دو قیمت تعادلی قبلی خواهد بود. با این اوصاف سه قیمت تعادلی خواهیم داشت که یکی از آنها ثابت است و دیگری بر اساس تورم صنعت خودرو متغیر خواهد شد و در نهایت سومین قیمت ترکیبی از دو شیوه پیشین است.
قیمت تعادلی ثابت بر اساس قیمت دلار و قیمت خودرو در سالهای پایه 94 و 95 محاسبه میشود و در تمام سالها به صورت یکسان در نظر گرفته خواهد شد. در قیمت دلاری تعادلی بر اساس تورم صنعت خودرو، قیمت تعادلی ثابت بر اساس تغییرات شاخص قیمت خودروهای صفر کیلومتر آمریکا و به عنوان معیاری از تورم صنعت خودروسازی جهان محاسبه میشود.
در نهایت قیمت تعادلی میانگین را خواهیم داشت که مابین دو قیمت تعادلی ثابت و بر اساس تورم جهانی را در نظر میگیرد تا بدین ترتیب درصد خطای دو روش قبلی به حداقل ممکن برسد. حالا که توانستیم نحوه محاسبه قیمت تعادلی را توضیح دهیم، آن را با قیمت روز خودرو در یک ترازو میگذاریم و اگر قیمت روز خودرو با قیمت تخمینی تفاوت زیادی داشت متوجه میشویم که در بازار حباب منفی یا مثبت وجود دارد.
در حالت مذکور اگر همه عوامل و شرایط مهیا باشد و تغییرات خاصی را شاهد نباشیم، این امیدواری وجود دارد که قیمت خودرو در بازه میانمدت به سمت و سوی قیمت تعادلی کشش پیدا کند. برای این که به صورت کامل متوجه محاسبات پیچیده قیمت تعادلی و قیمت روز شوید، سه خودروی پژو پارس TU5، پژو 206 تیپ 2 و تیبا 2 را مورد بررسی قرار میدهیم.
1. تیبا 2
بررسیها را با خودروی تیبا 2 از گروه خودروسازی سایپا آغاز میکنیم. هماکنون تیبا 2 در بازار قیمتی حدود 205 میلیون تومان دارد و قیمت تعادلی تیبا 2 با توجه قیمت دلاری ثابت حدودا 238 میلیون تومان خواهد شد. همچنین قیمت تعادلی تعدیلی با توجه به تورم موجود در صنعت خودرو برابر با 279 میلیون تومان ارزیابی شده است.
در صورتی که میانگین این دو قیمت را در نظر بگیریم، قیمت تعادلی تیبا 2 در بازار میبایست حوالی 259 میلیون تومان باشد و بنابراین قیمت روز این محصول در حال حاضر 20 درصد زیر قیمت واقعی است. با این اوصاف به نظر میرسد که در حال حاضر قیمت دلار و انتظارات تورمی ناشی از مذاکرات برجامی باعث شده قیمت خودروها بر اساس واقعیت اقتصاد کلان تعیین شود و سناریوی کاهش قیمت صحت ندارد.
2. پژو 206 تیب 2
در حال حاضر قیمتی که برای پژو 206 تیپ 2 در نظر گرفته شده، 298 میلیون تومان است. با توجه به قیمت دلاری ثابت، قیمت این خودروی جذاب به 302 میلیون تومان میرسد و قیمت تعادلی تعدیلی با توجه به تورم موجود به 353 میلیون تومان خواهد رسید. با عنایت به میانگین این دو نرخ میتوان گفت هماکنون قیمت واقعی پژو 206 تیپ 2 باید حوالی 328 میلیون تومان باشد. با این اوصاف قیمت این محصول ایران خودرو 9 درصد از ارزش واقعی آن کمتر است.
3. پژو پارس TU5
هماکنون پژو پارس تی یو 5 را در بازار با قیمت 370 میلیون تومان خرید و فروش میکنند. بر اساس قیمت دلاری ثابت میتوان گفت در حال حاضر این سدان پرطرفدار قیمتی حدود 349 میلیون تومان دارد، ولی اگر قیمت تعادلی را بر اساس تورمهای موجود در نظر بگیریم باید گفت که حدود 409 میلیون تومان قیمت دارد.
با گرفتن میانگین دو قیمت مذکور به این نتیجه میرسیم که قیمت واقعی پژو پارس TU5 باید 379 میلیون تومان باشد، در حالی که قیمت کنونی تنها 9 میلیون ارزانتر است.
این نحوه محاسبه قیمتهای خودرویی بود و در اینجا مبنای محاسبه را قیمت تعادلی قرار دادیم؛ زیرا در قیمت تعادلی ثابت احتمال کمبرآوردی و در قیمت تعادلی تورم جهانی احتمال بیشبرآوردی وجود دارد.