وضعیت قیمتی خودروهای مونتاژی در ایران صدای وزارت صمت و سازمان حمایت را در آورده است؛ اما آیا راهی برای کنترل اوضاع بازار این محصولات وجود دارد؟
طی سه سال و اندی که از ممنوعیت واردات خودرو به کشور میگذرد، فضای بازار داخلی انحصاری شده و تولیدکنندگان و مونتاژکاران هر بلایی دلشان خواسته سر مردم آوردهاند. قیمتهای نجومی و کیفیت بد تولیدات داخلی مدتهاست که داد مردم را درآورده و هر از گاهی وزارت صمت یا نمایندگان مجلس در حمایت از طرفین بیانیهای صادر میکنند.
قیمت نجومی خودروهای مونتاژی در ایران
یکی از مشکلاتی که همواره برای خودروهای مونتاژی وجود داشته، قیمت بالای آنها در مقایسه با قیمت همان خودرو در کشور مبدأ است. برای مثال خودروی X در بازار چین با قیمت 500 میلیون تومان به فروش میرسد، در حالی که همان خودرو وقتی در ایران مونتاژ میشود با احتساب دلار 60 الی 70 هزار تومانی به دست مشتریان میرسد و قیمتی حوالی یک میلیارد و 500 میلیون تومان خواهد داشت. پیشتر اشاره کردیم که خودروهای مونتاژی در ایران 600 میلیون تومان گرانتر فروخته میشوند.
یکی از مهمترین دلایل دولت پیشین برای ممنوعیت واردات خودرو از کشورهای بیگانه، صرفهجویی در مصرف منابع ارزی بود. تحریمهای همه جانبه و کمبود منابع ارزی و دلایل سیاسی و اقتصادی دیگر دست به دست هم دادند تا خودروهای خارجی برای مدتی پایشان از بازار داخلی ما قطع شود.
آن اوایل تنها کسانی که بازار انحصاری خودرو را در دست داشتند، ایران خودرو و سایپا بودند، اما رفته رفته شرکتهای خصوصی سر بر آوردند و چینیها هم فرصت را برای ورود به بازار ایران مغتنم شمردند. سازوکار شرکتهای خصوصی این است که قطعات منفصله را به روش CDK وارد کشور میکنند و سپس با تجهیزاتی که در اختیار دارند، به مونتاژ آنها خواهند پرداخت.
مونتاژ خودرو به روش مذکور در اغلب کشورهای جهان اتفاق میافتد و عملی رایج در صنعت خودروسازی است؛ اما نکته قابل تأمل درباره خودروهای مونتاژی کشور ما قیمت نجومی است که دارند. برخی از این محصولات حتی چهار برابر قیمت واقعی به فروش میرسند. جالب اینجاست معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز این موضوع را تأیید کرده است.
به گفته منوچهر منطقی، امروزه چون خودروهای وارداتی خارجی در بازار حضور ندارند، خودروهای مونتاژی کنترل اوضاع را به دست گرفتهاند و دیده شده گاهی اوقات 300 تا 600 میلیون تومان گرانتر از قیمت واقعی به فروش میرسند. منطقی همچنین تأکید کرده که وزارت صمت قصد دارد به این موضوع رسیدگی کند، اما در حال حاضر رسیدگی آن به سازمان حمایت از مصرف کنندگان سپرده شده است.
سوال مهم اینجاست که سازمان حمایت قرار است با چه حربه و شیوهای وضعیت خودروهای مونتاژی و شرکتهای خصوصی را سر و سامان دهد. یکی از راههای محتمل، عرضه آنها در بورس کالا است؛ اما آیا فروش محصولات شرکتهای خصوصی در بورس کالا میتواند قیمتهای چند برابری آنها را کاهش دهد؟
خودروسازان و برخی از دلالان خودروهای مونتاژی معتقد هستند که گران فروشی در بازار این محصولات به دلیل افزایش نرخ دلار است. رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودروی تهران در نقض ادعای این گروه اعلام کرده شرکتهای خصوصی قطعات منفصله خودرو را در تیراژ بالا و به صورت اعتباری خریداری میکنند و با این اوصاف به جای دلار 30 هزار تومانی، قیمتها را با نرخ 70 هزار تومانی میفروشند. در ادامه جدولی از قیمت خودروهای مونتاژی خواهد آمد که با یکدیگر میبینیم: