گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
آیا ایران خودرو و سایپا به بخش خصوصی واگذار خواهند شد؟ در حال حاضر عرضه سهام خودروسازان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
ماجرای خصوصی سازی شرکت‌های خودروسازی ایران خودرو و سایپا همچنان در هاله‌ای از ابهام است و معلوم نیست آیا بالاخره این سهام عرضه می‌شود یا خیر. اگرچه وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان خصوصی‌سازی در خصوص عرضه سهام دولتی این دو کارخانه صحبت می‌کنند، اما به نظر می‌رسد مسائل و مشکلات زیادی پیرامون آن وجود دارد که هنوز حل نشده است.
عرضه سهام خودروسازان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد
در اردیبهشت ماه سال جاری بود که اعلام کردیم ایران خودرو و سایپا به بخش خصوصی واگذار می‌شوند. سوال این است: آیا سرانجام دو غول صنعت خودروسازی ایران خصوصی سازی می‌شوند یا خیر؟ آیا اصلا کسی پیدا می‌شود که سهام این دو شرکت غرق در زیان را بخرد؟ داستان خصوصی کردن ایران خودرو و سایپا مربوط به سال‌ها پیش است. عده‌ای موافق عرضه سهام دولتی این شرکت‌ها هستند و برخی با آن مخالفت می‌ورزند.
در دولت دوازدهم که رئیس جمهور ایران حسن روحانی بود، تلاش‌های زیادی برای عرضه سهام این دو خودروساز انجام شد، اما نتیجه‌ای نداد. اوایل فروردین ماه سال جاری بود که سید رضا فاطمی امین به عنوان وزیر صمت اعلام کرد قرار است به زودی 40 درصد و 25 درصد از بلوک سهام دولتی ایران خودرو و سایپا به بخش خصوصی واگذار شود تا دولت نتواند دخالتی در این حوزه داشته باشد.
البته از همان زمان صحبت‌هایی زیادی در خصوص چالش‌ها و ابهامات این واگذاری مطرح شد. عده‌ای قضیه شرکت‌های تودلی این دو غول را مطرح کردند و برخی دیگر ابهامات واگذاری را پیش کشیدند و مانور دادند. در همین راستا حسین قربان زاده به عنوان ریاست سازمان خصوصی سازی در نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت بیان داشت:
طبق دستور رییس جمهوری در خصوص ضرورت عرضه مجموع سهام متعلق به دولت در 2 شرکت ایران خودرو (سهامی عام) و سایپا (سهامی عام) به اطلاع می‌رسد که به استناد مصوبه 5 اردیبهشت 1401 هیات واگذاری به ترتیب معادل 5.72 درصد و17.31 درصد از سهام متعلق به دولت (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) در شرکت‌های ایران خودرو (سهامی عام) و سایپا (سهامی عام) در فهرست شرکت‌های مشمول واگذاری سال 1401 این سازمان درج شده است.
به گفته قربان زاده، تعداد سهامی که دولت در این دو شرکت خودروسازی دارد با ارزش و طلایی است و برای این که بتوان آنها را به شیوه صحیح واگذار کرد باید ارزش مدیریتی آنها نیز لحاظ شود و در صورتی که این مهم اجرایی شود، ارزش سهام دولت بسیار بیشتر از آن چیزی خواهد شد که هم‌اکنون روی تابلوی بورس قرار دارد. رئیس سازمان خصوصی سازی همچنین بیان داشت:
از سوی دیگر فروش سهام تودلی (زیر مجموعه‌های دو شرکت) این شرکت‌ها در دستور کار وزارت صمت قرار گرفته است؛ این در حالی است که می‌توان سهام باقی‌مانده دولت و سهام تودلی این شرکت‌ها را با هم به صورت بلوک واحد عرضه کرد که ارزندگی آن هم حفظ شود.
ایران خودرو و سایپا زیان انباشته زیادی دارند
متاسفانه یکی از مهم‌ترین موانع برای خصوصی سازی دو شرکت خودروسازی مذکور، زیان انباشته‌ای است که دارند. 115 هزار میلیارد ضرر و زیان باعث شده نامه اعمال ایران خودرو و سایپا سیاه‌تر از هر زمانی باشد. همچنین یکی از مهم‌ترین معضلات خودروسازان برای تولید خودرو، تأمین نقدینگی لازم است.
بر اساس مجامعی که آبی پوشان و نارنجی پوشان جاده مخصوص منتشر کرده‌اند، طی یک سال اخیر روی هم رفته نزدیک به 115 هزار میلیارد دلار ضرر در کارنامه آنها ثبت شده است. با این اوصاف شما اگر جای خریداران سهام بودید، رغبتی برای خرید سهام ایران خودرو و سایپا داشتید؟
به عقیده قربان زاده در حال حاضر یکی از مشکلات اصلی و بنیادین برای عرضه سهام بلوکی این دو خودروساز، زیان انباشته آنها است. رئیس سازمان خصوصی در ادامه می‌افزاید:
زمانی که من دست در جیب خودم بکنم به یک نحوی هزینه می‌کنم و وقتی دست در جیب یک نفر دیگر بکنم به یک شکل دیگری هزینه می‌کنم. الان خودروسازی سایپا و ایران خودرو دو سال است که ماده صد و چهل و یکی هستند، اما خودرو تولید می‌شود و همچنان زیان هم می‌دهیم که قصه آنها دیگر خیلی قصه پر غصه‌ای است. قصه آنها این است که اساسا شما باید برای محصولی که قیمت واقعی دارد آن را در بازار به رسمیت بشناسی و سپس این شرکت می‌آید تبدیل می‌شود به یک منظومه‌ای که سودآور است. حالا می‌توانی واگذارش کنی، ولی شما شرکتی دارید با قیمت دستوری که می‌خواهی آن را واگذار کنی، اما کدام آدم عاقلی شرکتی را که روزانه زیان می‌دهد را خریداری می‌کند.
اما مفاد ماده 141 قانون تجارت چیست؟ مطابق این ماده قانونی اگر در شرکتی تجاری زیانی رخ بدهد که نصف سرمایه آن را از بین ببرد، هیئت مدیره موظف به برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام خواهد بود تا در مورد ابقا یا انحلال شرکت تصمیم‌گیری شود. همچنین اگر صاحبان سهام رأی به انحلال ندهند، باید سرمایه شرکت به حداقل سرمایه موجود تقلیل یابد.
بنابراین بر اساس ماده قانونی 141 ایران خودرو و سایپا باید مبادرت به برگزاری این مجمع می‌کرده و سرمایه خود را به میزانی که هم‌اکنون دارند کاهش می‌داده‌اند؛ اما نه تنها احکام قانونی را به مورد اجرا نگذاشته‌اند، بلکه سرمایه آنها در حال حاضر نزدیک به صفر شدن است و هیچ نهادی چاره‌ای برای آنها نمی‌اندیشد.
رمز موفقیت خودروسازان خصوصی سازی است
خریداران وقتی اقدام به خرید چیزی می‌کنند قصد دارند از آن سود به دست آورند، وگرنه جاذبه‌ای برای آنها نخواهد داشت. هر دو غول صنعت خودروی ایران بارها اعلام کرده‌اند دولت به روش‌های مختلفی باعث شده به خودروسازان ضرر و زیان وارد شود و یکی از مهم‌ترین آنها قیمت گذاری دستوری است.
همچنین از دیگر مواردی که می‌توان برای ضرر و زیان ایران خودرو و سایپا برشمرد باید به تغییر مدیران عامل این دو شرکت، استخدام‌های تحمیلی و سرمایه‌گذاری‌های غیر اقتصادی اشاره کرد. کنترلی که هم‌اکنون دولت روی این دو خودروساز دارد باعث شده تا راندمان تولید آنها در قیاس با استانداردهای جهانی به شدت کاهش یابد.
با این اوصاف کارشناسان خودرو معتقدند تنها راه نجات ایران خودرو و سایپا، خروج دولت از سهامداری و واگذاری آنها به بخش خصوصی است. البته تغییرات خروج دولت به صورت آنی اتفاق نخواهد افتاد و باید در درازمدت آنها را پیگیری کرد. با تمام این صحبت‌ها به نظر نمی‌رسد سهام دو شرکت مذکور به این زودی‌ها واگذار شود.