قرص ویاگرا (Viagra) دارویی است که امروزه علاوه بر درمان اختلال نعوظ (ED)، یکی از درمانهای موثر برای بیماریهای ریوی نیز بهشمار میرود.
ممکن است از دانستن این موضوع متعجب شوید که قرص ویاگرا به غیر از درمان اختلال نعوظ مردانه، اهداف پزشکی دیگری نیز دارد. طبق بررسیهای صورت گرفته، میتوان از قرص ویاگرا برای درمان بیماری های ریوی که اغلب علائم ضعیفی دارند، استفاده کرد.
داروی فعال موجود در ویاگرا سیلدنافیل است. این دارو به گروهی از داروها به نام مهارکنندههای فسفودی استراز-۵ تعلق دارد. سیلدنافیل با نام تجاری ویاگرا، بیشتر به عنوان دارویی برای درمان اختلال نعوظ شناخته شده است. اما خوب است بدانید که برای درمان فشار خون بالای ریوی، سیلدنافیل با نام تجاری Revatio شناخته میشود. این دارو توسط دانشمندان انگلیسی تولید شده و سپس توسط شرکت Pfizer، یک شرکت دارویی در ایالات متحده، به بازار عرضه شد.
نحوه عملکرد سیلدنافیل یا قرص ویاگرا معمولاً از طریق شل کردن ماهیچههای دیواره عروق خونی، در نواحی معینی از بدن است. این قرص با مهار آنزیمی به نام «فسفودی استراز» اثرات خود را اعمال میکند. قرص ویاگرا از طریق یک مسیر پیچیده شامل مولکولهای دیگر، در نهایت به شل شدن عضلات صاف و گشاد شدن عروق خونی کمک میکند.
تأثیرات اخیر این دارو در درمان بیماریها به عنوان «اتساع عروق» شناخته میشود. اتساع عروق منجر به جریان خون بیشتر به اندامها خواهد شد (چه آن اندام تناسلی باشد و چه ریه ها).
تأثیر قرص ویاگرا در درمان بیماری های ریوی
استفاده از قرص ویاگرا برای درمان بیماری های ریوی مانند فشار خون شریانی ریوی (PAH) یا فیبروز ریوی ایدیوپاتیک (IPF)، میتواند بسیار مفید واقع شود. افراد مبتلا به PAH و IPF اغلب دچار تنگی نفس پیشرونده و سرفه مزمن میشوند. علاوه بر ریهها، PAH و IPF میتوانند بسیاری از سیستمهای اندام دیگر را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
فشار خون شریانی ریوی PAH یک بیماری است که به دلیل افزایش فشار در شریانهای ریه که برای فشارهای بسیار کمتر طراحی شدهاند، مشکلات تنفسی و فشار قلبی ایجاد میکند. در این بیماری فشارخون عروق خونی تغذیه کننده ریه بیش از حد بالا است. خوشبختانه این یک بیماری نادر است که هر سال تنها یک یا دو نفر را در بین یک جمعیت یک میلیونی مبتلا میکند.
داروی جدید محققان آمریکایی، خطر مرگ ناگهانی را برای همیشه از بین میبرد
یکی دیگر از بیماریهای شایع ریوی IPF است که نسبت به PAH فراگیری بیشتری دارد و بین دو تا 29 نفر در میان هر صد هزار نفر در سال به این بیماری مبتلا میشوند. این بیماری به دلیل ضخیم شدن مکرر و مزمن، سفت شدن و اسکار (فیبروز) ریه ها ایجاد میشود.
هر دو بیماری اغلب علت مشخصی ندارند، به این معنی که پزشکان و محققان به طور کامل درک نمیکنند که چرا این بیماریها شروع شده و پیشرفت میکنند. میتوان گفت که هر دوی این بیماریها غیرقابل درمان هستند و با وجود بهترین گزینههای درمانی موجود، اغلب در طول زمان بدتر میشوند!
در حال حاضر درمانهای موثر کمی برای این دو بیماری خطرناک وجود دارد، اما محققان و پزشکان با بررسیهای بسیار در حال یافت درمانهای موثر بیشتر برای این بیماریها هستند.
شواهدی برای تأثیر سیلدنافیل در درمان PAH
در حال حاضر، استفاده از قرص ویاگرا برای درمان PAH در کانادا به خوبی تایید شده و تأثیرات آن ثابت شده است. چندین کارآزمایی بالینی و کنترلشده با کیفیت بالا صورت گرفته که اثربخشی آن را برای بهبود توان انجام فعالیتهای ورزشی در بیماران و کاهش بار علائم نشان دادهاند.
سیلدنافیل معمولاً به عنوان Revatio در PAH (به جای ویاگرا برای اختلال نعوظ) نامگذاری میشود، اگرچه تفاوت کمی بین ویاگرا و Revatio وجود دارد؛ به جز اینکه بیماران معمولاً Revatio را سه بار در روز در دوزهای کمتر مصرف میکنند.
برای فشار خون ریوی، داروی سیلدنافیل سلولهای عضلانی دیواره رگهای خونی منتهی به ریهها را شل کرده و رگهای خونی را گستردهتر میکند. این موضوع منجر به کاهش فشار در رگهای خونی شده و موجب میشود تا جریان خون در رگهای خونی راحتتر صورت گیرد. در نتیجه عملکرد ریهها و توانایی فعالیت فیزیکی در بیمار بهبود مییابد.
بررسیهای اخیر محققان شواهدی را مبنی بر تاثیرگذاری ترکیب سیلدنافیل با سایر داروها برای درمان PAH نشان میدهد. محققان ترکیبی از سیلدنافیل با داروی دیگری را در همان رده – مانند تادالافیل (با نام تجاری سیالیس) یا واردنافیل (با نام تجاری Levitra) – با یک داروی رایج درمان PAH ایجاد کردند.
نتایج مصرف این داروی جدید ترکیبی، نشان داد که تعداد رویدادهای خطرناک بالینی مانند پیشرفت بیماری یا بستری شدن در بیمارستان، در مقایسه با داروهای اولیه، 12.7 درصد کاهش یافته است. بهعلاوه، نشانگرهای ظرفیت انجام فعالیتهای ورزشی در بیماران که با تست پیادهروی شش دقیقهای اندازهگیری شد، تقریباً 50 متر بهبود یافت.
شواهدی برای تأثیر سیلدنافیل در درمان IPF
مفید بودن استفاده از سیلدنافیل برای درمان IPF میزان قطعیت کمتری دارد؛ زیرا کارآزماییهای بالینی و کنترلشده کمی وجود داشته است که در آن میزان تأثیرگذاری بهخوبی بررسی شده باشد.
یک متاآنالیز از این تعداد اندک به اهمیت آماری نزدیک شد که نشان میدهد در صورت تکمیل آزمایشهای بیشتر، مزایای استفاده از قرص ویاگرا برای درمان این بیماری آشکار خواهد شد. جدیدترین دستورالعملهای انجمن تنفسی اروپا، به توضیح برای رفع ابهاماتی که به دلیل کمبود داده در مورد استفاده از سیلدنافیل در درمان IPF بهوجود آمده، پرداخته است.
اخیراً نتایج استفاده از دارویی به نام ترپروستینیل که مشابه سیلدنافیل عمل میکند، در بیماران مبتلا به بیماری ترکیبی بینابینی ریه (یک اصطلاح کلی از بیماریهای ریوی که شامل IPF است) و فشار خون ریوی، امیدوارکننده بوده است. این موضوع نوید داروهایی مانند سیلدنافیل یا مکانیسمهای مشابه اتساع عروق را در مدیریت IPF نشان میدهد.
چرا این استفادههای پزشکی از قرص ویاگرا حائز اهمیت است؟
برای شرایطی مانند PAH یا IPF که غیرقابل درمان هستند، استفاده از داروهای موجود مانند سیلدنافیل ارزش خاصی دارد. تولید داروی جدید بسیار پرهزینه است و طبیعتاً این موضوع سبب میشود همه بیماران توان خرید داروهای جدید و گرانقیمت را نداشته باشند.
از آنجایی که قرص ویاگرا به طور گسترده استفاده میشود، مشخصات و عوارض جانبی آن نیز در جامعه پزشکی به خوبی شناخته شده است. به عنوان مثال، سیلدنافیل به عنوان عامل فشار خون پایین شناخته شده است و باید از مصرف آن توسط افراد مبتلا به شرایطی که آنها را مستعد افت فشار خون میکند، یا افرادی که داروهای ضد فشار خون خاص مصرف میکنند، اجتناب شود.
سایر عوارض جانبی رایج عبارتند از گرگرفتگی، سردرد و تغییرات بینایی. اگرچه سیلدنافیل ممکن است قرص جادویی برای همه بیماریهای ریوی نباشد، اما واضح است که کاربردهای امیدوارکنندهای دارد که فراتر از درمان اختلال نعوظ خواهد بود.