دانشمندان معتقدند که حیات از مریخ به زمین منتقل شده است؛ اما چگونه؟ آیا پیش از این که زمین بهشکل امروزی درآید، سیاره سرخ میزبان حیات بوده است؟
امروزه سیاره سرخ کانون توجه ناسا و دانشمندان است. پژوهشگران بسیاری در تلاش هستند تا بتوانند بهکمک کاوشگرها نشانهای از حیات روی سطح سنگی و سخت این سیاره بیابند. نتایج نشان میدهد که مریخ در گذشته میزبان حیات باستانی بوده، اما این که چه شده به این روز افتاده، محل بحث است.
حیات از مریخ به زمین منتقل شده، اما چگونه و به چه علت؟
مطالعات دانشمندان به نتایج جالب توجهی درباره سیاره سرخ رسیده است. محققان معتقدند که در زمانهای خیلی دور و شاید حتی پیش از آن که زمین و نسل بشر وجود داشته باشد، حیات در مریخ بوده و سطح آن اقیانوسی بزرگ به عمق 300 تا یک کیلومتر داشته است. علت نامگذاری مریخ به سیاره سرخ، اکسید آهنی است که در آن وجود دارد.
علاوه بر این اطلاعات، بد نیست بدانید که سطح سیاره مریخ دارای جو رقیق و سردی است و اگر امروزه آبی روی آن وجود داشته باشد، مطمئناً بهشکل یخ خواهد بود. هماکنون اگر بتوانید از فاصله دور به منظره مریخ بنگرید، متوجه خواهید شد که همه چیز خشک و در هالهای غبارآلود قرار دارد.
به اعتقاد دانشمندان، این سیاره در گذشته چهره متفاوتی نسبت به امروز داشته است. اتمسفر مریخ در زمانهای خیلی دور گرمتر و چگالتر بوده و آب بهصورت مایع در سطح آن جریان داشته است. طی سالیان اخیر تلاش دانشمندان در این جهت بوده که بدانند چه مدت اجرام طبیعی در مریخ حضور داشته و این که آیا برای همیشه بودهاند یا تنها برخی اوقات؟
یکی دیگر از مهمترین سوالاتی که ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته، مقدار آب موجود در مریخ است. آیا حجم آبی که در گذشته وجود داشته برای پشتیبانی از حیاتی که امروزه در سیاره زمین دیده میشود، کافی بوده است؟ محققان با تشکیل یک تیم بینالمللی از دانشمندان سیاره شناسی به این نتیجه رسیدهاند که به احتمال زیاد نزدیک به 4.5 میلیارد سال پیش، سیاره سرخ میتوانسته میزبان حیات باشد، چرا که حجم آب آن اقیانوسی با عمق 300 تا 1000 متر بوده است.
نتایج پژوهش آنها حتی به جایی رسیده که گفته میشود اقیانوس موجود در مریخ نه تنها مولکولهای آلی داشته، بلکه غنی از عناصری بوده که امروزه در سیارکهای سرتاسر منظومه شمسی پراکنده شدهاند. با این اوصاف آنها معتقدند که مریخ پیش از سیاره ما، نخستین مکان برای پشتیبانی از حیات در منظومه خورشیدی بوده است. مطالعه حال حاضر با همکاری پژوهشگران دانشگاههای پاریس، دانشگاه کپنهاگ، موسسه ژئوشیمی و پترولوژی زوریخ و موسسه فیزیک دانشگاه برن انجام شده است.
بنا بر آنچه مطالعات پیشینی محققان خاطرنشان میکند، سیاراتی که شباهت زیادی با زمین دارند، نظیر عطارد، زهره، زمین و مریخ، نزدیک به 4.5 میلیارد سال پیش مورد هدف سیارکهای بزرگ و قابل توجهی بودهاند. از تأثیر برخورد این سیارکها به سیارات مذکور، نحوه توزیع آب در سراسر منظومه شمسی معین شده است.
البته محققان همچنان در زمینه پیشرفت و تکامل سیارات سنگی یا سیارات داخلی منظومه خورشیدی ما و بهخصوص چگونگی توزیع آب بحث میکنند. آن زمانی که مریخ بهوجود آمده بود، شهاب سنگهای قابل توجهی از درون آن به بیرون پرتاب میشده و دانشمندان از روی همین اجرام آسمانی میتوانند وضعیت آن را پس از تشکیل بفهمند.
تیم مذکور برای این که بتوانند میزان آب موجود مریخ در 4.5 میلیارد سال قبل را به درستی تخمین بزنند، به اندازهگیری کروم 54 و میزان تغییرپذیری آن پرداختند. بر اساس نتایج سیاره سرخ در آن زمان میتوانسته کل سیاره را با میزان آب خود سیراب کند. جالب اینجاست در همین زمان سیاره زمین میزان آب کمتری داشته، چرا که سیارکی به بزرگی مریخ با زمین برخورد کرده بود. دانشمندان معتقدند با این ضربه بزرگ، قمر زمین شکل گرفته است.
پس از آن سیارکهای حامل مواد آلی و اسیدهای آمینه به سطح خشن مریخ برخورد کردند و طی این بمباران سلولهای RNA ، DNA و پروتئین به آب افزوده شد. این شواهد نشان میدهند که درست در زمانی که زمین خشک و بیحاصل بوده، مریخ توانایی و پتانسیل تبدیل شدن به یک سیاره مشابه با زمین کنونی را داشته است.
مریخ در 100 میلیون سالگی نخست خود به سر میبرد که چنین شانسی داشت. بعد از آن اتفاقاتی رخ داد که باعث شد حیات بالقوه روی زمین بهدست فراموشی سپرده شود. محققان بر این باورند که ضربه بزرگی باعث شده حیات از روی زمین ناپدید شود و همین ضربه نیز بعداً باعث شکلگیری کره ماه شده است.