پیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه تکنولوژی فضایی؛ وضعیت ایران چطور است؟

فهرستی از پیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه تکنولوژی فضایی را گردآوری کرده‌ایم. وضعیت ایران را هم در بین کشورهای صاحب صنعت هوافضا بررسی می‌کنیم.

سفر به فضا سال‌هاست که به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف بشر، دریچه‌ای به دنیای بسیار گسترده و شگفت‌انگیز جستجو در کهکشان را به روی انسان باز کرده است.‌ بحث تکنولوژی‌های فضایی در دهه 1950 تا 1970 در دنیا بسیار داغ بود و آمریکا و شوروی به عنوان بازیگران تاثیرگذار این عرصه، رقابت تنگاتنگی با هم داشتند.

اکنون اما در سال 2022 کشورهای بسیاری در جهان برنامه فضایی خود را گسترش داده‌اند. علاوه بر کشورها، کمپانی‌های خصوصی هم حضور بسیار پررنگی در این صنعت داشته‌اند و با ارائه هدف‌های متعددی اعم از تحقیقاتی و تجاری، پیشرفت‌های مهمی را در این عرصه رقم زده‌اند.

از جمله کمپانی‌های فعال در عرصه تکنولوژی فضایی می‌توان به بوئینگ، لاکهید مارتین و آمازون اشاره کرد.

امروز قصد داریم به بررسی پیشرفته ترین کشورهای جهان در عرصه فناوری های فضایی بپردازیم و دستاوردهای آن‌ها را با هم مقایسه کنیم. همچنین در پایان، جایگاه کشورمان ایران را نیز در این حوزه بررسی خواهیم نمود. این مقایسه بر اساس تعداد اجرامی که هریک از این کشورها به فضا فرستاده‌اند، انجام خواهد شد.

پیشرفته ترین کشورهای جهان در عرصه تکنولوژی های فضایی

۱۲. کره جنوبی

• تعداد اجرام فرستاده شده تا سال 2021: 43

کره جنوبی یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای دنیاست و این امر را در تکنولوژی های فضایی نیز به نمایش گذاشته است. دولت کره جنوبی از طریق انستیتو تحقیقات هوافضای کره (KARI) سرمایه‌گذاری سنگینی در بخش تکنولوژی‌های مرتبط با هوا فضا کرده و پیشرفت‌های مهمی در این زمینه داشته است.

بودجه‌ای که دولت کره به تکنولوژی‌های هوافضایی اختصاص داده، چیزی حدود 4.4 میلیارد دلار است. این کشور همچنین تا پایان سال 2021 مجموعا 43 جرم مختلف را به فضا پرتاب کرده که چهارده تای آن‌ها توسط انستیتو تحقیقاتی هوافضا بوده است.

۱۱. ایتالیا

• تعداد اجرام فرستاده شده به فضا تا سال 2021: 52

با این که ایتالیا بیشتر به خاطر خودروهای سوپر اسپرت و برندهای لوکس لباس در دنیا شناخته می‌شود؛ اما این کشور با معرفی گالیلیئو گالیله به دنیا که با بازطراحی تلسکوپ امکان بررسی و مطالعه بیشتر ماه، مشتری و ستارگان کهکشان راه شیری را به بشر داد، یکی از طلایه‌داران علم نجوم و هوافضا در دنیا به شمار می‌رود.

ایتالیا کمک‌های فراوانی را به ساخت برخی از مهم‌ترین سازه‌های فضایی بشر مثل ایستگاه فضایی بین‌المللی و بعضی ماموریت‌های مهم نظیر DART نموده است. کشور ایتالیا تا به امروز حدود 52 جرم را به فضا فرستاده است.

۱۰. لوکزامبورگ

• تعداد اجرام فرستاده به فضا تا سال 2021: 53

لوکزامبورگ کشوری کوچک در غرب اروپاست که یکی از بالاترین سرانه‌های تولید در میان تمامی کشورهای دنیا را در اختیار دارد. صنعت هوافضای این کشور علاوه بر فعالیت در حوزه‌هایی نظیر ارسال شاتل به فضا یا طراحی سفینه‌ها، بر استخراج مواد معدنی از سایر سیارات نیز متمرکز است.

لوکزامبورگ همچنین صاحب یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ماهواره‌ای در دنیاست که کنترل تعدادی از مهم‌ترین ماهواره‌های اطراف زمین را بر عهده دارد. همچنین آژانس فضایی این کشور با همکاری نزدیکی که با آژانس فضایی اتحادیه اروپا دارد در تلاش برای پیشرفت در زمینه استخراج و بهره‌برداری از منابع غنی سایر سیاره‌هاست.

لوکزامبورگ تا به امروز 53 جسم را به فضا پرتاب کرده است.

۹. کانادا

• تعداد اجرام فرستاده به فضا تا 2021: 82

کانادا که در سال 1982 استقلال خود را از پارلمان بریتانیا جشن گرفت، یکی از نخستین کشورهایی‌ست که ماهواره مستقل خود را به فضا فرستاد. به بیان دقیق‌تر، پس از دو کشور آمریکا و شوروی، کانادا سومین کشوری‌ست که ماهواره ساخت خود را در مدار زمین قرار داد.

آژانس فضایی کانادا یکی از عناصر کلیدی پروژه ایستگاه فضایی بین‌المللی به شمار رفته و بازوی رباتیک Canadarm2 آن کمک بزرگی به پایداری و فعالیت این ایستگاه بوده است.

کشور کانادا تا کنون 17 فضانورد را به دنیا معرفی کرده و 82 جرم مختلف را روانه کهکشان نموده است.

۸. آلمان

• تعداد اجرام فرستاده به فضا تا 2021: 114

آلمان یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا به شمار می‌رود و طبیعی است که مرکز هوافضای این کشور تاثیر بسیاری در برخی از بزرگ‌ترین پروژه‌های فضانوردی دنیا داشته باشد. این کشور همچنین در شمار نخستین کشورهایی‌ست که به سیستم پیشرانه موشک دست یافته و فضانوردان این کشور ایستگاه‌های فضایی مختلفی را در سرتاسر جهان درنوردیده‌اند.

آلمان همچنین پروژه‌های فضایی مختلفی را در حوزه‌های ماهواره‌ها و تلسکوپ‌ها در دست اجرا داشته و تا کنون 114 جرم مختلف را به فضا فرستاده است.

۷. هند

• تعداد اجرام فرستاده به فضا: 127

موسسه تحقیقات فضایی هند، در سال 1969 تاسیس شده و یکی از قدیمی‌ترین موسسات تحقیقاتی و صنعتی در این حوزه به شمار می‌رود. مهم‌ترین پروژه تحقیقاتی این کشور، برنامه چندرایان (Chandrayaan) است که به تولید یک ماه‌نورد منجر شد؛ هرچند که این ماه‌نورد در اواسط سفرش ارتباطش را با زمین از دست داد!

همچنین پیشرفت‌های این کشور در مهندسی مکانیک و هوافضا به تولید برخی ادوات، تجهیزات و قطعات راهبردی در توسعه سیستم‌های فضایی منجر شده است. هند همچنین یکی از معدود کشورهایی به شمار می‌رود که برنامه موشکی مخصوص به خود را داشته و در سال 1980 نخستین پرتاب موشک خود را تست کرده است.

به طور کلی، هند یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان در بخش تکنولوژی فضایی به شمار می‌رود و بالغ بر 127 جرم مختلف را به فضا فرستاده است.

۶. فرانسه

• تعداد اجرام فرستاده به فضا تا سال 2021: 130

مرکز ملی مطالعات فضایی فرانسه (CNES) هم یکی از مطرح‌ترین آژانس‌های فضایی در سرتاسر دنیا به شمار می‌رود. فرانسه نخستین کشور پس از آمریکا و روسیه به شمار می‌رود که از موشک‌های ساخت خود برای پرتاب ماهواره به فضا استفاده کرد.

فضانوردان این کشور به طور گسترده به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر می‌کنند و حتی آرشیوی صد هزار صفحه‌ای از بشقاب پرنده‌ها نیز در کلکسیون مرکز مطالعات فضایی این کشور وجود دارد!

فرانسه همچنین خاستگاه یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های فضایی دنیا، گروه تالس به شمار می‌رود که حضوری گسترده در عرصه صنایع هوافضایی، ارتباطات ماهواره‌ای و سیستم‌های الکترونیکی تاسیسات فضایی دارد. کشور فرانسه تا پایان سال 2021 تعداد 130 جرم مختلف را به فضا فرستاده است.

۵. ژاپن

• تعداد اجرام فرستاده شده به فضا: 300

علیرغم این که آژانس تحقیقات هوافضای ژاپن یکی از جوان‌ترین موسسات تحقیقی این حوزه به شمار رفته و در سال 2003 تاسیس شده، اما سابقه تحقیقات هوافضایی این کشور به دهه 1950 میلادی بر می‌گردد.

ژاپن که یکی از قدرتمندترین اقتصادهای دنیا را داشته و از مهم‌ترین کشورهای کمک‌کننده به سازمان ملل به شمار می‌رود، در شمار معدود کشورهایی‌ست که برنامه جستجو در سایر سیارات به کمک خودروهای مخصوص را دارد. همچنین فضانوردان این کشور هم به طور مداوم در ایستگاه‌های فضایی مختلف رفت و آمد دارند و بیش از 300 جرم مختلف از این کشور به فضا پرتاب شده است.

۴. انگلستان و ایرلند شمالی

• تعداد اجرام فرستاده شده: 515

بسیاری از ادوات و وسایل فضانوردی و تکنولوژیک عصر حاضر نظر موتور جت در بریتانیا کشف شده‌اند. بنابراین این کشور یکی از پیشرفته ترین کشورهای جهان در تکنولوژی فضایی است. ارزش آژانس فضایی انگلستان در سال 2020 بالغ بر 16.5 میلیارد پوند اعلام شده و بخش بزرگی از آن توسط صادرات به دست آمده بود.

این کشور همچنین میزبان تعداد زیادی از کمپانی‌های ماهواره‌ای بزرگ مانند OneWeb است و تا به امروز بیش از 515 پرتاب به فضا داشته است.

۳. چین

• تعداد اجرام فرستاده شده: 731

کشور چین دومین اقتصاد بزرگ دنیاست و به همین دلیل، سرمایه‌گذاری و پیشرفت‌های بسیار مهمی در حوزه هوا فضا داشته است. چین یکی از سه کشوری است که به طور مستقل، فضانوردان خود را به فضا فرستاده و تنها کشوری است که یک ایستگاه فضایی مستقل در اختیار دارد.

ایستگاه فضایی این کشور در سال 2021 راه‌اندازی شد و از آن زمان پذیرای فضانوردان متعددی است. علاوه بر این، چین به طور مستمر اجرام مختلف و ماهواره‌هایش را از پایگاه‌های متعددش در شرق، به فضا می‌فرستد. همچنین پایگاه‌های جدید این کشور هم با سرعت فراوانی در نواحی نزدیک‌تر به دریا در حال احداث هستند.

۲. روسیه

• تعداد اجرام فرستاده شده: 3611

روسیه و شوروی سابق صاحب قدیمی‌ترین و منظم‌ترین تحقیقات هوافضایی دنیا هستند. روسیه نخستین کشوری است که ماهواره‌ای را در مدار زمین قرار داد.‌ این کشور همچنین نخستین فضانورد را به فضا فرستاد و نخستین ماه‌نورد را روانه ماه کرد. این کشور همچنین در ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی هم کمک فراوانی کرده است.

روسیه شش راکت در اختیار دارد که می‌تواند برای استفاده‌های مختلفی نظیر چرخش همزمان با خورشید (SSO) یا انتقال انسان‌ها و ادوات مختلف از زمین به ماه به کار رود.

۱. ایالات متحده آمریکا

• تعداد اجرام فرستاده شده: 5534

آمریکا پیشرفته ترین کشور در حوزه فناوری های هوافضایی است و آژانس ملی هوافضای این کشور (NASA) نخستین فضانورد را به ماه فرستاد. ناسا در حال حاضر مشغول کار بر روی بزرگ‌ترین راکت خود، SLS است و پروژه آرتمیس را هم در دستور کار دارد.

به واسطه پروژه آرتمیس، ناسا قصد دارد انسان‌ها را بار دیگر به ماه برگرداند. نخستین ماموریت این برنامه، آرتمیس 1، در ماه نوامبر 2022 آغاز شد و در ماه دسامبر خاتمه یافت. ارسال گروهی انسان‌ها به ماه توسط ناسا برای سال 2024 برنامه‌ریزی شده و این پروژه توسط نزدیک به 4000 کمپانی در سرتاسر آمریکا پشتیبانی می‌شود.

جایگاه ایران در میان پیشرفته ترین کشورهای جهان در تکنولوژی فضایی کجاست؟

به گزارش وبسایت Visualcapitalist، به طور کلی 86 کشور تا به امروز قادر به فرستادن اجرام مختلف به فضا بوده‌اند. در این میان، کشورمان ایران با ارسال 6 پرتابه به فضا، به طور مشترک کشورهای الجزایر و پاکستان، رتبه‌های 43 تا 45 را در دنیا در اختیار دارند.

در این خصوص باید البته به این نکته هم توجه داشت که کشور ما در حال حاضر تحت شدیدترین تحریم‌های اقتصادی و تکنولوژیک قرار دارد و حضورش در این لیست، بسیار سخت‌تر از سایر کشورها بوده است.

بد نیست بدانید که بر اساس همین آمار، کشورهای آسیایی اندونزی، عربستان، امارات، ترکیه، تایلند، مالزی، ویتنام و فیلیپین در رتبه‌هایی بالاتر از ایران قرار دارند و آذربایجان، کره شمالی، بنگلادش، ترکمنستان، اردن، قطر، سری لانکا، نپال، بوتان و لائوس پایین‌تر از ایران قرار گرفته‌اند.