تصاویر رنگی از دنیای انسان ها در 100 سال گذشته بسیار نادر هستند و بههمین خاطر جذابیت بسیار زیادی دارند. این تصاویر از قسمتهای مختلف دنیا از جمله ایران هستند.
یک موزه فرانسوی اقدام به انتشار تصاویر رنگی باکفیت بالا از دنیای 100 سال گذشته انسان ها کرده است. با نگاهی به این تصاویر بهخوبی میتوان سیر تغییر فناوری و وضعیت زندگی افراد را متوجه شد.
تصاویر رنگی 100 سال گذشته دنیایی دیگر را نشان میدهند
اولین تصویر از یک جوان صربی در سال ۱۹۱۳ است. تصویر وی در بخش مرکزی صربستان در حال قصابی کردن یک گوسفند ثبت شد. البته این تنها یکی از دهها هزار تصویر رنگی منتشر شده توسط موزه Albert Kahn فرانسه است. این موزه در غرب پاریس قرار دارد و پس از یک سال که بهعلت بازسازی تعطیل بود، اینگونه از علاقهمندان به تاریخ و هنر استقبال کرد.
در تصویر دوم سه زن را در مکانی که امروز در قلمرو مقدونیه شمالی قرار دارد، مشاهده میکنید. این تصویر به سال ۱۹۱۳ مربوط است.
موزه فرانسوی در قالب پروژهای به نام آرشیو سیاره تعداد ۷۲ هزار تصویر باکیفیت رنگی را برای دانلود ارائه کرده است. یکی از این تصاویر یک تکتیرانداز سنگالی را بدون سلاحش در مراکش نشان میدهد.
پیشتر علاقهمندان مجبور بودند برای مشاهده تصاویر رنگی متعلق به 100 سال گذشته به نمونههای با کیفیت پایین اکتفا کنند؛ اما حالا درک جزئیات زندگی انسان ها آسانتر شده است. به این تصویر از یک چوپان کاتولیک در سال ۱۹۱۲ توجه کنید. این نوجوان در جنوب بوسنی و هرزگوین حضور داشت.
البته پروژه آرشیو سیاره جدید نیست و اولین بار در سال ۱۹۰۹ توسط آلبرت کان آغاز شد. در آن زمان اولین فناوری تصاویر رنگی بهصورت تجاری در دسترس قرار گرفته بود. در تصویر بالا قسمتی از شهر بوداپست را در سال ۱۹۱۳ مشاهده میکنید. در پسزمینه تصویر نیز پل الیزابت دیده میشود. این پل در جنگ جهانی دوم نابود شد و امروز یک پل ساده جایگزین آن شده است.
کان یک بانکدار بسیار مطرح فرانسوی بود که اکثر سرمایه خود را خرج پروژههای انسان دوستانه میکرد. در یکی دیگر از تصاویر رنگی 100 سال گذشته از دنیای انسان ها میتوانید فروشندگان محلی را در حالی که روی خیابانهای سخت کوزووی امروزی نشستهاند مشاهده کنید. این تصویر به سال ۱۹۱۳ تعلق دارد.
کان میخواست با پروژه بلندپروازانه خود تغییرات دنیای انسانها را در حین فرآيند جهانیشدن مستند کند. تصویر دو رقاص اسپانیایی در سال ۱۹۱۴ بهخوبی گواه این تغییرات هستند.
در برخی موارد عکاسان کان اولین تصاویر رنگی برخی کشورها را نهتنها در 100 سال گذشته بلکه در کل تاریخ آنها ثبت میکردند. در تصویر بالا که به سال ۱۹۱۲ مربوط میشود یک مرد صرب را به همراه پسرش میبنیم.
Jean Brunhes که زمان هدایت پروژه کان را بر عهده داشت، در توصیف آرشیو سیاره آن را تلاشی برای حفظ واقعیتهای در حال مرگ با ابزارهای تازه متولد شده اعلام کرد. به عنوان مثال در تصویر بالا مردی را در کنار اجاق مشترک یک روستا در مقدونیه شمالی مشاهده میکنید. چیزی که در سال ۱۹۱۳ کاملا عادی بود، امروز تعجببرانگیز است.
کان ۱۲ نفر از بهترین عکاسان فرانسه را مامور کرده بود با سفر به بخشهای مختلف دنیا جنبههایی از زندگی و فعالیتهای انسانی که در شرف مرگ هستند را ثبت کنند. نتیجه نیز تصاویر رنگی باکیفیتی شد که الان از دنیای 100 سال گذشته در اختیار داریم. آنچه در بالا میبینید، یک زن کاتولیک در سال ۱۹۱۲ است که میخواهد تتوهای خود را نشان دهد.
رسم تتو کردن زنان پس از جنگ جهانی دوم و قدرت گرفتن کمونیسم در یوگوسلاوی به پایان رسید.
حالا نیز موزه آلبرت کان میخواهد با اشتراک تصاویر رنگی دنیای 100 سال گذشته توجهات را به جنبههای گفته نشده در تاریخ جلب کند. در تصویر بالا اسبها را در حال چرا در یکی از تپههای مقدونیه شمالی مشاهده میکنید.
شاید یکی از عجیبترین تصاویر رنگی ثبت شده از دنیای 100 سال گذشته به این مرد یونانی مربوط شود. این تصویر مربوط به سال ۱۹۱۲ است و عکاس گفته بود که وی حداقل ۱.۸ متر قد داشت.
آنچه میبینید یک عکس تاریخی سیاسی است که به ۳۰ دسامبر ۱۹۲۲ یعنی دقیقا روز بهوجود آمدن اتحاد جماهیر شوروی مربوط میشود. در این عکس سرباز نگهبان سفارت شوروی در آنکارا دیده میشود.
در آن زمان که مردم به تصاویر سیاه و سفید عادت کرده بودند، فناوری جدید انقلابی احساسی بهحساب میآمد. حتی برخی فکر میکردند که رنگها بسیار طبیعی و نزدیک به واقعیت هستند. در ادامه تصاویر رنگی 100 سال گذشته یک دباغ اهل مقدونیه شمالی را میبینید که برای لحظهای دست از کار میکشد تا در برابر دوربین قرار گیرد.
البته برخی از تصاویر رنگی 100 سال گذشته نیز میتوانند تا حدودی ناراحت کننده باشند. این خانواده پاریسی را در سال 1914 نگاه کنید. در حالی که زندگی در این تصویر موج میزند، هیچکدام دیگر جایی در این کره خاکی ندارند.
برخی افراد حتی رنگهایی که توسط فناوری اتوکروم ایجاد شده بودند را رنگهای رویایی نام نهاده بودند. در تصویر بالا مردان مسلحی را میبینیم که از یک داروخانه ارمنی در شرق ترکیه محافظت میکنند. این تصویر در سال ۱۹۱۹ گرفته شده است.
این عکس در سال ۱۹۱۳ از یک فروشنده لیموناد در بلگراد گرفته شده است. عکاس اصلی در توصیف عکس بالا نوشته بود که سطلهای حاوی لیموناد به رنگهای آبی، سفید و قرمز شاداب (نماد پرچم صربستان) بودند. همین نیز نشان میدهد که فناوری اتوکروم تا چه حد رنگها را خنثی نشان میداد.
حالا نوبت به تصاویر رنگی 100 سال گذشته از آسیا میرسد. اولین تصویر از یک مرد ارمنی در جلفا (آذربایجان) گرفته شده است. این تصویر به سال ۱۹۲۷ تعلق دارد.
این تصویر از کاخ گلستان در سال ۱۹۲۷ تخت نادری را نشان میدهد. این تخت سلطنتی به دستور فتحعلیشاه قاجار ساخته شد و در آن از ۲۲ هزار سنگ و جواهر قیمتی استفاده شده است. این تخت در حال حاضر در موزه جواهرات ملی بانک مرکزی نگهداری میشود. نام نادری ارتباطی با نادرشاه افشار ندارد و بیشتر به معنی خاص بودن این تخت است.
تکنیک اتوکروم محدودیتهای دیگری هم داشت. یکی از آنها حساسیت پایین به نور بود که سبب میشد حتی برای عکسبرداری در روز روشن به چند ثانیه زمان نیاز باشد. همین نیز عکسبرداری از صحنههای شلوغ را غیرممکن میکرد. در ادامه تصاویر رنگی 100 سال گذشته دو زاهد را در پاکستان (۱۹۱۴) مشاهده میکنید. آنها بدن خود را با خاکستر پوشانده بودند.
در مجموع عکاسان کان به بیش از ۵۰ کشور مختلف سفر کردند. آنها نهتنها به ثبت تصاویر رنگی پرداختند، بلکه حدود ۱۰۰ ساعت فیلم سیاه و سفید هم ضبط کردند. فردی که در تصویر بالا مشاهده میکنید مهندسی به نام H. Sasswy است. ملیت او مشخص نیست؛ اما در سال ۱۹۲۸ برای بررسی امکان ساخت راهآهن در افغانستان به این کشور سفر کرده بود. تلاشها در اوایل قرن بیستم برای ساخت راهآهن بهدلیل ناآرامیهای داخلی بهجایی نرسید.
رکود بزرگ که یک دهه پیش از آغاز جنگ جهانی دوم بازارهای بینالمللی را با مشکل مواجه کرد، به محدود شدن گسترده پروژه کان نیز منجر شد. تا جایی که وی در سال ۱۹۳۲ اعلام ورشکستگی کرد و در سال ۱۹۴۰ نیز اندکی پس از اشغال فرانسه توسط آلمان نازی درگذشت. با همه اینها کان میراث بسیار ارزشمندی را از خود به جا گذاشت. آخرین عکس از مجموعه تصاویر رنگی 100 سال گذشته نیز به آلمان نازی مربوط میشود.