باستان شناسان موفق شدهاند مجسمه های ابوالهول-فرعون را کشف کنند. این مجسمه ها که در معبد خورشید قرار داشتند، جنبههای مهمی از تمدن مصر باستان را آشکار میسازند.
در مصر باستان خدای خورشید با نام رع یا را جایگاه ویژهای داشت. مصریان در مناطق مختلف معابد زیادی را برای رع ساختهاند؛ اما یک معبد وجود دارد که مهمتر از دیگران جلوه میکند. باستان شناسان نیز در حال کاوش در معبد خورشید شهر باستانی هلیوپلیس بودند که مجسمه های شکستهای از ابوالهول-فرعون را کشف کردند.
مجسمه های ابوالهول-فرعون نشانهای از پرستش خدای رع
شهر هلیوپلیس در نزدیکی قاهره قرار داشته است. هلیوپلیس نام یونانی این شهر است و مصریان باستان آن را لونو مینامیدند. به باور آنها جهان برای اولین بار از این شهر و با اولین طلوع آفتاب خلق شد. فرعون های مصر خود را پسران رع میدانستند و بههمین خاطر خدمت به او و ساخت معابد، مجسمه ها و هرمسنگ را برای خدای خورشید وظیفه خود تلقی میکردند.
همچنین فرعون های مصر علاقه زیادی به علنی ساختن این موضوع داشتند و بهطرق مختلف آن را نشان میدادند. آنها با وجود محدودیتهای که در زمینه مسائل مالی داشتند، بخش قابل توجهی از ثروت خود را صرف گرامی داشتن خدای خورشید میکردند. مجسمه های ابوالهول-فرعون نیز یکی از آن راهها بود. در بار مصر باستان هیچکدام از فرعون ها بدون نظر مثبت خدای خورشید نباید به جایگاه پادشاهی برسند.
سر این مجسمه ها فرعون های مختلف از جمله رامسس دوم (حکمرانی از ۱۲۷۹ تا ۱۲۱۳ پیش از میلاد مسیح)، رامسس نهم (حکمرانی ۱۱۲۶ تا ۱۱۰۸ پ.م) هرمهب (حکمرانی ۱۳۲۳ تا ۱۲۹۵ پ.م) و پسامتیک یکم (حکمرانی ۵۹۵ تا ۵۸۹ پ.م) را نشان میدهد و بدنه آنها نیز به شکل ابوالهول است.
این مجسمه ها احتمالا در ورودی معابد و در کنار هرمسنگها قرار میگرفتند تا توجه بیشتری را به خود جلب کنند. هرچند که ظاهرا در بازهای از تاریخ بسیاری از مجسمه های ابوالهول-فرعون نابود شدهاند و فردی از آنها بهعنوان مسالح ساختمانی استفاده کرده است. باستان شناسان دیگری نیز که در کاوشهای مربوطه شرکت نداشتهاند، بر اهمیت این موضوع تاکید دارند.
Massimiliano Nuzzolo، مصرشناس آکادمی علوم لهستان نیز تعداد بالای مجسمه های ابوالهول-فرعون در این معبد را نشانهای از اهمیت بسیار زیاد آن میداند. هنچنین تمایل فرعون های هزاره اول و دوم پیش از میلاد در بهجا گذاشتن میراثی ملموس از خود که پرستش خدای خورشید را نشان دهد، یکی از مسائل مهم تمدن مصر باستان ميداند.
Peter Brand، استاد تاریخ (مصرشناسی) دانشگاه ممفیس نیز تاکید کرد که هنوز اطلاعات زیادی در رابطه با هلیوپلیس ناشناخته مانده است و کشف مجسمه های ابوالهول-فرعون را میتوان صرفا به خراشیدن سطح یک منطقه تشبیه کرد. بهعنوان مثال مشخص نیست که آيا رامسس دوم بهعنوان یکی از بزرگترین فرعون های تاریخ مصر علاوه بر گسترش قلمرو این کشور، معبد خورشید را نیز بازسازی کرده است یا خیر. بهطور کلی بخش زیادی از تاریخ پیچیده و غنی مصر باستان در طول سههزار سال سلطه فرعون ها زیر شنها وجود دارد که باید کشف شود.