خوشمزه ترین موز جهان، در خطر انقراض قرار گرفته است

یک بیماری قارچی تهدیدکننده، پرمصرف ترین و خوشمزه ترین موز جهان را با خطر انقراض جهانی روبرو کرده است. اما راه حل چیست؟

هر ساله بیش از 100 میلیارد موز در سراسر جهان مصرف می‌شود که اکثریت آن متعلق به نوع محبوب کاوندیش است. با این حال، نوع کاندویش که خوشمزه ترین موز جهان به‌شمار می‌رود با تهدید جدی ناشی از یک بیماری قارچی به نام «پاناما TR4» (پژمردگی فوزاریوم) مواجه است. برای مقابله با این بحران، دانشمندان در حال بررسی راه‌حل‌های مختلف از جمله اصلاح ژنتیکی و توسعه گونه‌های مقاوم هستند. اما برخی از کارشناسان استدلال می‌کنند که تنها راه‌حل بلند مدت در تنوع بخشیدن به تولید موز و تولید طیف وسیع‌تری از انواع آن نهفته است.

گونه کاوندیش، به ویژه نوع موسوم به “Musa acuminata”، حدود 47 درصد از کل موز مصرف شده در سطح جهان را تشکیل می‌دهد. محبوبیت آنها به عوامل متعددی از جمله مقاومت در برابر برخی بیماری‌های رایج موز، ماندگاری طولانی مدت و کمیت بالا در مقایسه با سایر انواع موز نسبت داده می‌شود.

بیماری پاناما TR4، تهدیدی برای انقراض خوشمزه ترین موز جهان

بیماری پاناما TR4 یک عفونت قارچی است که از ریشه درختان موز شروع می‌شود و در نهایت توانایی آنها در جذب آب و انجام فتوسنتز را از کار می‌اندازد. این عفونت در نهایت منجر به مرگ گیاه می‌شود. بیماری مذکور قبلاً نیز نوع دیگری از موز که گروس میشل نام دارد و زمانی یکی از موزهای صادراتی عمده بود را از بین برده بود.

دانشمندان فعالانه در حال کار برای مبارزه با بیماری‌های تهدیدکننده موز کاوندیش هستند. برخی در حال اصلاح ژنتیکی میوه هستند تا آن را در برابر TR4 مقاوم کنند، در حالی که برخی دیگر در حال بررسی تکنیک‌های پیوند برای افزایش مقاومت آن هستند. علاوه بر این، تیمی در تایوان نیز در حال آزمایش با انتخاب طبیعی هستند تا کاوندیش را بدون تغییرات ژنتیکی به گونه‌ای مقاوم در برابر TR4 تبدیل کنند.

راه‌حل‌های بلند مدت

اگرچه برخی کارشناسان بر این باورند که دستیابی به راه‌حل‌ برای محافظت از موز کاوندیش قبل از تأثیر شدید بر بازار صادرات آن امکان‌پذیر است، برخی دیگر استدلال می کنند که تنوع بخشیدن به تولید موز بهترین راه‌حل است. آنها معتقدند که تولید طیف وسیع‌تری از انواع موز، خطر ابتلای آن به بیماری را کاهش می‌دهد و گزینه‌های بیشتری را به مصرف کنندگان ارائه می‌دهد. اتخاذ این استراتژی که پیشتر در بازار سیب نیز صورت گرفت، می تواند مزایایی مانند افزایش سود و کاهش حساسیت به بیماری‌ها را به همراه داشته باشد.

با این حال، چالش‌های اجرای این راه‌حل شامل پیامدهایی نظیر هزینه اضافه، تغییرات لجستیکی و نیاز به رسیدگی خاص برای انواع مختلف موز در طول فرآیند صادرات است. برخی از کارشناسان بر این باورند که قیمت عامل مهمی در فروش موز است و مصرف کنندگان اغلب کاوندیش را به دلیل مقرون به صرفه بودن آن انتخاب می‌کنند.

با تشدید اقدامات برای نجات خوشمزه ترین موز جهان از خطر انقراض، استراتژی‌های مختلفی از اصلاح ژنتیکی گرفته تا تنوع بخشیدن به تولید موز با انواع مختلف در حال بررسی است. نتیجه این بحث در حال انجام، آینده تولید جهانی موز را شکل خواهد داد و اینکه آیا کاوندیش انتخاب غالب باقی می‌ماند یا طیف متنوع تری از انواع موزها جایگزین آن خواهند شد نیز مشخص خواهد شد.