هر روزه گنجینهها و شهرهای باستانی متعددی در دنیای زیر آب کشف میشود. در این مطلب با ده مورد از مهمترین اکتشافهای تمدن باستان از زیر آب آشنا میشویم.
از میان اکتشافهای شگفتانگیز هر روزه در سرتاسر جهان، اکتشافهای دنیای زیر آب همیشه طرفداران بیشتری دارد. شاید دلیل این امر، مرموز بودن دنیای زیر آب است که قدرت تخیل انسان را بیشتر قلقلک میدهد و وادارمان میکند فکر کنیم چه چیزهایی ممکن است از هزاران سال پیش تاکنون در قعر اقیانوسها باقی مانده باشد. به نظر شما چند شهر باستانی دیگر هنوز زیر آب باقی مانده و کشف نشده است؟
بزرگترین اکتشاف های دنیای زیر آب
هر چه بیشتر میگذرد، به لطف پیشرفت تکنولوژی به عمق اقیانوسها بهتر دسترسی پیدا میکنیم و آثار باستانی بیشتری هم به مجموعه اکتشافاتمان افزوده میشود. در ادامه با گجتنیوز همراه باشید تا ده مورد از بزرگترین اکتشافهای آثار باستانی از دنیای زیر آب را به شما معرفی کنیم.
1. آثار بجای مانده از اولین جنگ دریایی در تاریخ
در نوامبر سال 2013 میلادی باستانشناسان اعلام کردند به گنجینهای از مصنوعات مربوط به اولین جنگ دریایی را در ساحل سیسیل دست یافتند. این گنجینه باستانی شامل ابزارآلات جنگی باستانی مانند دژکوب، کلاه خود، زره و سلاحهایی میشد که قدمتشان را به دو هزار سال پیش نسبت دادهاند.
این گنجینه یافت شده از دنیای زیر آب به جنگ جزایر اگادی مربوط میشود که آخرین نبرد از اولین جنگهای فنیقی بود و در سال 241 میلادی رخ داد. نبرد مذکور میان رومیها و قرطاجنهای یا همان کارتاژیها صورت گرفت و به مدت حدوداً 20 سال در اوج خود قرار داشت. رومیها در این نبردها مصرانه به دنبال پیدا کردن قدمگاهی در دریای مدیترانه برای خودشان بودند.
در حالی که کارتاژیها در نبرد دریایی بهتر میجنگیدند، رومیها توانستند با بستن کانال گذر دریایی آنها را محاصره کنند و سرانجام شکست دهند. تقریباً 50 کشتی کارتاژی سرانجام غرق شد و هزار سرباز جنگی آنها کشته شدند. پیروزی رومیها بر کارتاژ زمینهای برای کشورگشایی بیشتر در اروپا فراهم کرد. گنجینه گرانبهای کارتاژی به مدت بیش از دو هزار سال در عمق 100 متری دریا باقی ماند.
2. داروی دوهزارساله رومی در کشتی باری غرق شده
در ژوئن سال 2013، گروهی از دانشمندان ایتالیایی پژوهش آنالیز شیمیایی را روی قرصهای دارویی اکتشاف شده از کشتی باری رلیتو دل پوزو اجرا کردند. این کشتی باری دو هزار سال پیش در ساحل توسکانی ایتالیا غرق شده بود و پژوهش صورت گرفته بر آثار آن نشان داد رومیان باستان از چه ترکیبات دارویی استفاده میکردند.
کشتی غرق شده نزدیک به بقایای تمدن اتروسک از بولونیای امروزی قرار داشت که در زمان اکتشاف این اثر باستانی یک بندر کلیدی در مسیر بازرگانی میان شرق به غرب دریای مدیترانه شناخته میشد. گروهی از باستان شناسان در دهه هشتاد و نود میلادی با نظارت سازمان دیرینه شناسی توسکانی توانستند کشتی رلیتو دل پوزینو را از اعماق دریا خارج کنند. این کشتی باری حاوی محموله نفیسی شامل فانوسهایی از آسیای کوچک، کاسههای بلورین سوری فلسطینی، پارچهای برنزی، ظرفهای نوشیدنی سرامیکی و مخصوصاً بستهای از ابزارهای دارویی دارای قلاب و هاون جراحی، 136 عدد ویال چوبی و تعداد زیادی قوطی نگهدارنده استوانهای میشد.
در یکی از این ظرفها 5 عدد قرص دایره شکل کشف شد. ظروف نگهدارنده به خوبی پلمپ شده و در تمام مدت قرصهای درون خود را خشک نگه داشتند؛ گویی مترصد فرصت مناسبی بودند تا دارو را برای بررسی به تمدن مدرن تقدیم کنند. نتایج آنالیز نشان داد که قرصها حاوی مقادیری ترکیبات زینک، اکسید آهن، نشاسته، موم عسل، صمغ کاج و برخی مواد گیاهی دیگر میشدند. دانشمندان با توجه به ترکیبات و شکل ظاهری این قرصها پیش بینی کردند که مربوط به درمان بیماریهای چشمی بوده باشند.
3. اکتشاف فوق العاده کشتیهای غرق شده کرواسی از 3200 سال پیش
در مارس سال 2014 یک باستان شناس دریایی اهل فرانسه به نام جولیا بوتو از اکتشاف فوق العاده یک کشتی غرق شده در خلیج کوچک ماربیا واقع در کشور کرواسی خبر داد که قدمت آن به سال 1200 میلادی برمیگردد. این اکتشاف بی نظیر از دنیای زیر آب، درواقع یک قایق دوخته شده متعلق به عصر برنز است. منظور از قایق دوخته شده، قایق چوبیست که الوارش با طناب یا شاخههای بید به هم دوخته شده.
قایق کشف شده 7 متر طول و 2.5 متر عرض داشت و با شیوه به خصوص آدریاتیکی مربوط به زمان پیش از عصر رومیها ساخته شده بود. این اثر باستانی با وجود ماندن به مدت طولانی زیر آب، بخش عظیمی از سلامت خود را حفظ کرده به طوری که میتوان دوخت الوارهای چوبی آن را به خوبی مشاهده کرد. سه نوع چوب درخت صنوبر، توسکا و نارون قرمز در ساخت بدنه قایق مذکور شناسایی شده و باستان شناسان در حال تحقیق روی تعیین سن دقیق هرکدام از این درختان با توجه به حلقههای داخلی آنها هستند. جولیا بوتو اعلام کرده که تیمش در حال نهایی کردن مدل سه بعدی نهایی قایق برای بازسازی یک نمونه از آن هستند.
4. کشف جمجمه کشیده در غار زیر آب از تمدن مایا
در ژانویه سال 2014، باستان شناسان توانستند یک گودال زیر آب در جنوب مکزیک کشف کنند. این گودال در عمق دریا پر از جمجمه و استخوانهای انسان بود و باعث بروز وحشت میان اهالی منطقه شد. این غار زیردریایی به نام Sac Uayum یک چاه آهکی واقع در شبه جزیره یوکاتان مکزیک است.
چاه آهکی درواقع نوعی حفره طبیعی حاصل آوار شدن بستر سنگ آهک است که آبهای زیرزمینی را آشکار میکند. تمدن باستان مایا از این حفرهها برای پیشکش کردن قربانی و هدایا به خدایان خود استفاده میکردند. یک افسانه محلی در این باره میگوید یک مار غول پیکر با سر اسب و بدن پوشیده از پر از غار مخصوص مایا محافظت میکند. برخی ساکنان قدیمی روستای مجاور داستانی تعریف میکنند که دیده شده مار غول پیکر مذکور گاهی از آب بالا میآمد، دور درختان میپیچیده، سه دور میزده و دوباره در آب فرو میرفته است. باستان شناسان با توجه به این افسانهها از اولین روزهای غواصی در منطقه معتقد بودند که احتمالاً دلیل خوبی پشت این ترس مردم وجود دارد.
ظاهراً اتفاق وحشتناکی در زمان تمدن مایا در این منطقه رخ داده و شرح آن در طی قرنها بین مردم روایت شده تا به چنین افسانههای هولناکی رسیده است. غواصان توانستند بیش از بقایای اسکلت بیش از 12 انسان را از این غار دنیای زیر آب استخراج کنند. آثار جرح روی استخوانهای مذکور پیدا نشد و دانشمندان به همین خاطر فرضیه قربانی شدن آنها را مردود اعلام کردند. طبق یافتههای دانشمندان، این جمجمهها از زمان نوزادی و به صورت عمدی مسطح شده و تغییر شکل پیدا کرده بودند. باستان شناسان هنوز هم به دنبال یافتن دلیل این کار توسط مردم باستانی هستند.
5. اکتشاف عتیقههای یازده هزار ساله از دنیای زیر آب
غواصان سوئدی موفق شدند در دریای بالتیک با اکتشافی کم نظیر، عتیقههای مربوط به عصر سنگی را استخراج کنند. قدمت این بقایای باستانی به کوچ نشینان سوئدی یازده هزار سال پیش مربوط میشود. به گفته دانشمندان، این بقایا قبلاً توسط مردم سوئد باستان به دریا انداخته شده بود؛اما سلامت آنها به لطف نبود اکسیژن در جوار رسوب گل و لای به خوبی حفظ شده است.
معمولاً کم پیش میآید که بقایای دوران عصر سنگی با سلامت خوبی کشف شوند. تیم باستان شناسان با غواصی در عمق 16 متری توانستند چوب، ابزارهای آتش زنه، شاخ حیوانات و طناب کشف کنند. مهمترین چیزهایی که در این منطقه کشف شد، شامل نوعی نیزه صید ماهی ساخته شده از استخوان حیوان و همچنین استخوانهای مربوط به گونهای به نام اروخص یا نیاگاو میشود. اروخص جد منقرض شده از گاو امروزیست که دیرینه شناسان معتقدند در قرن 17 منقرض شدند. باستان شناسان همچنان به غواصی و اکتشاف در این منطقه ادامه میدهند تا ببینند آیا منطقه مخصوص یا شهر مدفون باستانی هم وجود دارد یا خیر.
6. بقایای مرموز ده هزار ساله زیر آب در ژاپن
در سواحل جنوبی یوناگونی ژاپن، بقایایی از بنای باستانی کشف شده که قدمت آن احتمالاً ده هزار سال است. منشأ اصلی این بنای باستانی هنوز مشخص نشده و در حالی که برخی معتقدند انسان آن را ساخته است، سایر باستان شناسان میگویند شاید نتیجه پدیدههای طبیعی باشد. این بنای باستانی خیلی اتفاقی در دنیای زیر آب کشف شد.
در سال 1995 یک غواص در حال گردش زیر آب بود و پس از دور شدن اتفاقی از ساحل اوکیناوا با سلسلهای سنگهای عظیم و یکپارچه مواجه شد که از نظرش مانند کوهستانی زیر آب بود. این بنا شامل تکه سنگهای غول پیکری میشود که به خوبی کنار هم قرار گرفتهاند و زاویه درستی دارند. باستان شناسان در این منطقه راه پله، راهرو، معبر رهگذر، چهار راه و میدان شناسایی کردهاند. برخلاف شناسایی این ویژگیها در منطقه یوناگونی، برخی زمین شناسان برجسته مانند رابرت اسکورچ از دانشگاه بوستن معتقدند که این بنا ساخته دست انسان نبوده و تنها نتیجه عوامل طبیعی است.
7. سازههای بحث برانگیز زاکینتوس یونان
در ژوئن سال 2013، گروهی از باستان شناسان یونانی از کشف فوق العاده یک شهر باستانی زیر آب در خلیج آلیکاناس واقع در زاکینتوس یونان خبر دادند. بر اساس گزارش دپارتمان کهن شناسی زیر آب، این شهر باستانی شامل ساختمانهای عمومی بزرگ، پیادهروهای سنگفرش شده، پایههایی برای ستونهای ساختمانی و سایر موارد میشد. در این میان، باستان شناسان مخصوصاً به پایه ستونها اشاره کردند که همگی پایه با قطر 34 سانتی متر داشتند و شاید متعلق به ستونهای چوبی بودند.
مشاهدات مقدماتی از این شهر زیر آب نشان میدهد که بزرگترین بنای کشف شده احتمالاً محل سکونت عمده شهروندان بوده است. از طرفی در دسامبر سال گذشته مقالهای مرتبط منتشر شد و برخلاف دانش قبلی ادعا کرد که این شهر باستانی دنیای زیر آب مسکونی نبوده و تنها نتیجهای از پدیدههای طبیعی است!
8. شهر باستانی چینی در دنیای زیر آب
شهر لیون سیتی چین با نام دیگر شی چنگ یک شهر باستانی در دنیای زیر آب است که پای کوه وو شی در اعماق دریاچه کیاندو کشور چین واقع شده. این شهر باستانی زیر آب در فوریه سال 2014 کشف شد و برخلاف اینکه بیش از 50 سال از غرق شدنش میگذرد، مانند یک کپسول زمان کاملاً سالم حفظ شده است.
شهر لیون سیتی در زمان دودمان هان شرقی سالها 250 تا 200 پیش از میلاد مسیح ساخته شد و زمانی مرکز مهم سیاسی و اقتصادی در استان شرقی ژجیانگ بود. در سال 1959 میلادی، دولت چین تصمیم گرفت باید نیروگاه برقابی بسازد و به خاطر آن یک دریاچه مصنوعی هم ساخت. در نتیجه لیون سیتی به زیر آب رفت. این شهر باستانی به مدت 53 سال زیر آب مانده بود و داشت فراموش میشد تا یکی از مقامات وقت در بخش گردشگری تصمیم گرفت بررسی کند از این بنا چه باقی مانده است.
او از نتیجه غواصیها شگفت زده شد که شهر لیون سیتی در نبود باد و باران و آفتاب چنان سالم مانده که آرکهای یادگار، پیادهروها، خانهها و حتی تیرهای چوبی و پلکانشان هم مانند روز اول به نظر میرسند.
9. شهر 5000 ساله زیر آب در جنوب یونان
در منطقه پلوپنز کشور یونان، روستای کوچکی به نام پاولوپتری وجود دارد که در اعماق آن یک شهر غرق شده با قدمت 5000 سال کشف شده است. این منطقه از نظر دیرینه شناسی معمولی نیست؛ بلکه باستان شناسان باور دارند شهر غرق شده پاولوپتری در عمق 4 متری ساحل قدیمیترین شهر دنیای زیر آب است. این شهر دارای جادهها، خانههای دو طبقه، معابد مذهبی، گورستان و یک سیستم آبرسانی شگفت انگیز با لولههای و کانالهاییست که از نظر محققان امروزی به خوبی طراحی و اجرا شدهاند.
یک میدان چهل در بیست متری در مرکز این شهر پیدا شده و اکثر ساختمانهای مسکونی آن دارای 12 اتاق هستند. میتوان به جرئت ادعا کرد که نحوه طراحی این شهر باستانی از دنیای زیر آب میتواند طراحی بسیاری از شهرهای امروزی را هم شکست دهد. این شهر باستانی به قدری کهن است که قدمتش به زمان شعر حماسی ایلیاد بازمیگردد. یک پژوهش در سال 2009 میلادی ادعا کرد مساحت شهر مذکور حدوداً 9 هزار متر مربع بوده و مردم 2800 سال پیش از تولد مسیح هم در آن سکونت داشتند.
دانشمندان تخمین زدهاند که این شهر مسکونی 1000 سال پیش از تولد مسیح به دلیل زمین لرزه عظیمی به دنیای زیر آب فرو رفته است. از طرف دیگر 5000 سال از این واقعه میگذرد و هنوز هم طراحی اولیه شهر شامل حداقل 15 ساختمان کشف شده آن قابل مشاهده باقی مانده است. طراحی به قدری سالم باقی مانده که تیم باستان شناسان با سرپرستی جان هندرسون از دانشگاه ناتینگهام توانستند مدل سه بعدی نزدیک به واقعیت را از آن ارائه دهند.
10. شهر باستانی هراکلیون در مصر؛ مرز واقعیت با افسانه
شهر باستانی هراکلیون، محل معبدی که کلئوپاترا در آن ملکه معرفی شد، تقریباً 1200 سال پیش به دنیای زیر آب فرو رفت. این شهر پیش از غرق شدنش یکی از مهمترین مراکز تجاری مصر وقت بود و مانند شهر آتلانتیس، قرنها تصور میشد که یک افسانه باشد. در سال 2001 میلادی، یک باستان شناس در حالی که به دنبال بقایای کشتیهای جنگی فرانسوی غواصی میکرد، توانست شهر هراکلیون افسانهای را کشف کند.
باستان شناسان پس از برداشتن لایههای لجن و گل توانستند شهر غرق شده را در حالی زیر آب استخراج کنند که اغلب گنجینههای آن سالم بر جای مانده بود. برای مثال معبد آمون جرب، مجسمه غول پیکر فرعون، صدها مجسمه کوچکتر از خدایان و الهگان، مجسمه ابوالهول، 64 کشتی باستانی، 700 لنگر، لوحهای سنگی با نوشتههای رومی و یونانی، تابوتهای سنگتراش خورده، سکههای طلا و اجسامی از جنس سنگ و برنز از این شهر زیر آب کشف شد.
تاریخ شناس یونانی معروف به نام هرودوت که در قرن پنجم پیش از میلاد میزیست، قبلاً از معبدی خبر داده بود که هرکول قهرمان در آن قدم نهاده و به همین مناسبت هرکول نامگذاری شده بود. او همچنین از ملاقات هلن تروی و پاریس پیش از نبرد تروجان در معبد هرکول خبر داده بود. چهار قرن پس از حضور هرودوت در مصر، یک جغرافیدان به نام استرابو مشاهده کرد که شهر هراکلیون در شرق کانوب در دهانه شاخه کانوبی از رود نیل قرار گرفته بود.